موضوع اصلاح الگوی مصرف در جامعه تا اندازهای حائز اهمیت است که رهبر انقلاب سالی را به شعار حرکت به سوی اصلاح الگوی مصرف نامگذاری کردند و در اولین روز همان سال(اول فروردین 88) فرمودند: در مصارف گوناگون شخصی و خانوادگی، اسرافِ فردی صورت میگیرد.
تجملگرائیها، چشم و همچشمیها، هوسرانی افراد خانواده، چیزهای غیر لازم خریدن؛ اینها از موارد اسراف است و چیزهائی است که ما برای آنها پول صرف میکنیم. پولی که میتواند در تولید مصرف شود، سرمایهگذاری شود، کشور را پیش ببرد، به فقرا کمک کند، ثروت عمومی کشور را زیاد کند، این را ما صرف میکنیم برای چشم و همچشمی، آبروداریهای خیالی.
مسافرت میروند، میآیند، میهمانی درست میکنند، گاهی خرج آن میهمانی، از مسافرت مکهای که رفتهاند، بیشتر است! عروسی میگیرند، عزا میگیرند؛ هزینهای که برای این میهمانیها مصرف میکنند، هزینههای گزافی است؛ انواع غذاها! چرا؟ چه خبر است؟.
باید خودمان را اصلاح کنیم
باید خودمان را اصلاح کنیم. باید الگوی مصرف جامعه و کشور اصلاح شود. ما الگوی مصرفمان غلط است. چه جوری بخوریم؟ چه بخوریم؟ چه بپوشیم؟ تلفن همراه توی جیبمان گذاشتهایم؛ به مجرد اینکه یک مدل بالاتر وارد بازار میشود، این را سریع دور میاندازیم و آن مدل جدید را باید بخریم؛ چرا!؟ این چه هوسبازیهایی است که ما به آن دچار هستیم.
اما با وجود اینکه چند سال از طرح این مسئله میگذرد به نظر میرسد هنوز نتوانستهایم تا آنجا که شایسته است روش درست مصرف را در جامعه نهادینه کنیم. هنوز در بخش کشاورزی آن هم در استان کم آبی مانند خراسان جنوبی در اکثر مناطق آب به شیوه سنتی آبیاری میشود، هنوز در بخش خانگی بسیاری از مردم با آب تصویه شده خانگی حیاط بزرگ منزلشان را تمیز میکنند و هنوز هم ضایعات نان در خانهها بسیار است.
بگذریم از اینکه در بسیاری از مواقع بیش از نیازمان مواد خوارکی، پوشاک و وسایل خانه تهیه میکنیم که این شیوه مصرف در تضاد آشکاری با مقاوم کردن اقتصاد است به ویژه اگر در خریدهایمان مراعات نکنیم که حتما تولید داخل کشور باشد.
بهراستی مشکل کجاست؟
چرا هنوز مردم ما نتواستند آنگونه که شایسته یک مسلمان است مصرف کنند؟
به نظر میرسد یکی از دلایل اسراف در جامعه و نبود الگوی صحیح مصرف این است که در برخی موارد هزینه واقعی کالایی که مصرف کردهایم را نمیپردازیم که این مسئله در کالای حیاتی مانند آب بسیار مشهود است.
بر اساس نظر کارشناسان در کشور ما هزینهای که مردم برای مصرف هزار لیتر آب خانگی میپردازند کمتر از هزینهای است که برای خرید یک بطری آب کوچک معدنی میدهند.
طبیعی وقتی اینگونه است شاید خیلی از افراد قدر و ارزش واقعی آن را ندانسته و حتی در استانی که به شدت در عطش آب است آن را هدر دهند.
از طرف دیگر نوع نگاه غلطی که برخی دارد موجب شده که تصور کنند هرچه مصرف بالاتری داشه باشند به نوعی از کلاس اجتماعی بیشتری برخودارند که این موضع شاید در مورد انسانهای ظاهربین درست باشد و آنها چنین افراد را دارای شأن اجتماعی بالاتری بدانند ولی عقلا و انسانهای منطقی میدانند آنچه در اجتماع برای انسان شأن و حرمت میآورد اخلاق، ادب، تواضع و علم اوست.
همین نگاههای غلط است که کم کم زمینه اسراف را فراهم میکند، گمان میکنیم برای اینکه مهمان را حرمت بیشتری بگذاریم حتما باید چند نوع غذا برایش فراهم کنیم، اگر بخواهیم خودمان را افراد موجهی جلوه دهیم چارهای جز تغییر دکوراسیون خانه هر چند ماه یک بار نیست.
حکیمه بهمنزاده/ خراسان جنوبی