افزایش تهدیدها و حرکت آگاهانه‌تر جوانان به سمت معنویت

حجت‌الاسلام والمسلمین بهاءالدین قهرمانی‌نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با اشاره به تفاوت‌های دانشجوی امروز و دیروز، اظهار کرد: یکی از مسائلی که در مورد دانشجویان امروز با آن روبرو هستیم؛ شرایط آسان ارتباط در جهان معاصر و در سطح بین‌المللی است و به دلیل به روز شدن لحظه‌ای مطالب و مستقیم متصل شدن به منابع خبری که این امر در دو نسل قبل به این شکل نبود، طبعا یک سری نیازها و شرایط جدید را اقتضاء می‌کند و این مسئله به شکل روشنی قابل ملاحظه است.

وی ادامه داد: فارغ از اینکه علایق و کشش دانشجویان به کدام مسائل و مطالب باشد، در شرایطی به سر می‌‌بریم که بحث فضای مجازی به شکل فضای حقیقی واقعی، سراسر ارکان دانشجویی را فرا گرفته و به همین دلیل این مسئله یک فرصت و در عین حال یک تهدید جدی است که فرصت آن برای ما غنیمت و تهدید آن، خیلی جدی است و می‌بایست این تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم و هجمه‌های بی‌سابقه در مورد شبهات و مسائلی که علیه اعتقادات وارد می‌شود، فرصتی ایجاد می‌کند تا بیشتر در این زمینه کار کنیم و نکته این است که یک میدان کارزاری ایجاد شده برای اینکه ما بهتر بتوانیم نیازهای جوانان امروز و دانشجوی امروز را پاسخگو باشیم.

قهرمانی‌نژاد در بیان تفاوت دیگر این دو قشر، گفت: به هر شکل به دلیل همین شرایطی که از آن صحبت می‌کنیم و هجمه‌های فضای مجازی و اینکه شرایط اوایل انقلاب و دهه 60 برای نسل امروز ملموس نیست، باید قضایا را به شکل درست و صحیح برای جوانان نقل کنیم تا افرادی که به هر شکل عناد دارند و با این نظام مخالفت و لجاجت دارند موفق نشوند القائات خود را به نسل امروز منتقل کنند، حال این امر با استفاده از فضای عرصه هنری میسر است و یا در عرصه تبادل افکار و آراء امکان‌پذیر است.

دامنه تاثیر تهدیدها در قشر جوان بیشتر شده

وی افزود: بحث دیگری که حائز اهمیت است اینکه علی‌رغم گرایش‌های عبادی، قرآنی و تربیتی دانشجویان امروز، به دلیل همان شرایطی که در اول عرایض گفتم، تهدید‌ها بیشتر شده و دامنه اثرگذاری آن وسیع‌تر شده و دانشجوی متدین را هم تحت تاثیر قرار داده و باید با جدیت در این عرصه کار کرد و این کار فعالیت مستمری می‌طلبد و جز مسائلی است که هر چقدر بیشتر انسان بتواند برای آن وقت بگذارد، باز هم کم است.

پتانسیل‌های نهفته جوانان؛ در مواقع لزوم تحول رخ می‌دهد

وی در پاسخ به این پرسش که این عوامل روحیه انقلابی دانشجویان را تحت تاثیر قرار می‌دهد یا خیر؟ گفت: شرایط محیطی و عوامل متغییر پیش‌ران که در جامعه شناسی از آن صحبت می‌شود، در کنار شرایط امروز جهان و کشور، طبعا آن روحیه انقلابی را تحت تاثیر قرار داده و نمی‌شود از این واقعیت غافل بود، اما بروز یک شرایط جدید در منطقه خاورمیانه و فعالیت گروهک داعش و متمایز شدن مدافعین حرم و شهدای مدافع حرم، خصوصا شهید محسن حججی، نشان داد که ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های نهفته‌ای در جوانان وجود دارد که به تعبیر رهبر عزیز انقلاب؛ همین جوانی که در بعضی یک رفتار و حالتی دارد که متعارض با این روحیه است، در شرایط بروز خطر می‌بینید آن روحیه انقلابی را به‌تدریج پیدا می‌کند. یادمان نرفته سال‌های جنگ، گاهی افرادی به جبهه می‌آمدند که این‌ها در محل و شهر خودشان، روحیات جالبی نداشتند، اما به محض اینکه به جبهه می‌آمدند، متحول می‌شدند و این تحول سرنوشت آنها را عوض می‌کرد.

قهرمانی‌نژاد افزود: اکنون مباحث عمقی‌تر شده و یک مقدار از آن جنبه احساسی و عاطفی بیشتر فاصله گرفته‌ایم، به همین خاطر علاوه بر ریزش‌ها، رویش‌های مناسبی را شاهد بودیم، اگر جوانی امروز حجاب را رعایت می‌کند، این خیلی عمیق‌تر از حجاب اوایل انقلاب است، چرا که اوایل انقلاب یک موجی ایجاد شد و در اثر آن خیلی از خانم‌ها به سمت حجاب رفتند، اما به‌تدریج القائات و مسائلی که از طرف دشمن مطرح شد و افراد بد نیت هم آن را در داخل ترویج دادند، این موج فروکش کرد.

افراد با آگاهی بیشتر به سمت معنویت می‌روند

وی ادامه داد: افرادی که اکنون حجاب را انتخاب می‌کنند، به مراتب خیلی آگاه‌تر و توجه آنها بیشتر است، می‌خواهم این را بگویم که شرایط امروزی ما اقتضاء می‌کند که افراد با آگاهی بیشتر به سمت معنویت بروند، بنابراین در شرایط امروز، آن روحیه انقلابی در جوان‌ها که به شکل یک پتانسیل و ظرفیت نهفته وجود دارد، با کار علمی، اعتقادی و جلسات و نشست و برخواست‌های مستقیم با این جوان‌ها، به شکلی مطلوب و شایسته، تقویت شود.

مهیا شدن فضا برای حرف زدن دانشجو

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در پاسخ به این پرسش که این روحیه را چطور باید در جوانان تقویت کرد؟، عنوان کرد: به عقیده من، برگزاری حلقه‌های تضارب آراء موثر خواهد بود، همان دور هم نشینی‌ها و صحبت کردن‌ها و اینکه بگذاریم آنها صحبت کنند و ما جوابگو باشیم، اثر بیشتری دارد. این جوانان حرف‌هایی دارند که ما وقتی سر کلاس می‌رویم، مطرح می‌کنند، جلسات اول را بعضی از دانشجو‌یان خیلی بی‌تفاوت برگزار می‌کنند، بعد که به آنها فضا برای صحبت داده می‌شود، مسائلی را مطرح می‌کنند که مثلا در فضای مجازی دیده‌اند و شنیده‌اند و این مسائل برای آنها برجسته بوده، مثلا در مورد پیغمبر(ص) و در بحث تعدد زوجات، مباحثی را مطرح می‌کنند و وقتی در همین بحث برای آنها توضیح می‌دهیم که پیامبر(ص) چه دیدگاهی در این زمینه داشتند، توجه‌ها به بحث جلب می‌شود و با توضیحی که می‌دهیم یک سری شبهات آنها رفع و یا سوالاتی برایشان ایجاد می‌شود، در این میان هنر گوینده و اداره‌کننده کلاس این است که بگوید نظر خود شما در این مورد چیست و بگذارد دانشجویان حرف بزنند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا این بحث چیزی شبیه به برگزاری کرسی‌های آزاد‌اندیشی است؟ گفت: بله تقریبا، من معتقدم که کرسی‌های آزاداندیشی هم باید به این حالت تبدیل شود که واقعا آن کسی که جلسه را برگزار می‌کند، بیشتر گوش دهد و کمتر صحبت کند، جمع‌بندی خوبی انجام دهد و به شبهات پاسخ مناسب دهد، نه اینکه تنها یک‌طرفه یک سری مباحث را نقد کند و متکلم وحده باشد و بقیه هم گوش بدهند، ظرافت در این کار خیلی مهم است، هرچند گفتن آن آسان است که مثلا این کار را باید کرد، اما مدل انجام دادن آن است که خیلی مهم است.

قهرمانی‌نژاد ادامه داد: باید این جلسات به صورت جدی دنبال شود و باید در کرسی‌های آزاداندیشی کاری کنیم که همه افراد با هر عقیده و دیدگاهی، بیایند و به گونه‌ای نباشد که در این جلسات یک سری مباحث مطرح شود و مانند جلسات سخنرانی که یک طیف خاصی می‌آیند و اظهار نظر می‌کنند، نباشد، این مستلزم آن است که افرادی که این کرسی‌ها را اداره می‌کنند، فضا را مهیا کنند تا همه افراد اظهار نظر کنند و در اظهار نظرها آن نکات مثبت را تقویت کنند و با نکات منفی برخورد احسن داشته باشند، به گونه‌ای که فرد راغب شود حرف‌های خود را بزند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: این مباحث مانند بحث تقریب مذاهب است که علمای مذاهب می‌نشینند و نظر خود را مطرح می‌کنند تا شرایطی ایجاد شود که پیروان آنها بدانند واقعیت چیست، اما اگر به یک سری مسائلی که آنها را از هم دور می‌کند بپردازند، دقیقا خواست دشمن را اجابت کرده‌اند؛ در بحث مربوط به جوانان و دانشجویان هم همین است، باید شرایطی ایجاد کنیم که آنها خیلی راحت بتوانند حرف‌های خودشان را بزنند و باور کنند که حرف‌ آنها شنیده شده و جواب‌های مناسبی به آنها داده شود، پاسخی که حالت تقابل ندارد و یک همراهی توام با تذکر به نکات خوب و بد شکل بگیرد.