روایت علمی از تجربیات عینی سیستم آموزشی کشور
کانون خبرنگاران نبأ: کتاب «تعلیم و تربیت از خانواده تا مدرسه» منبعی است علمی که حاصل تجربیات عینی معلمی دلسوز و محقق است. در این مجال با عزیز مدنی مؤلف این کتاب به گفتوگو نشسته‌ایم.
عزیز مدنی، مؤلف کتاب «تعلیم و تربیت از خانواده تا مدرسه» در گفتوگو با خبرنگار کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، اظهار کرد: تألیف کتاب تعلیم و تربیت از خانواده تا مدرسه در خردادماه سال 79 بعد از یک دوره سه ساله مطالعه کتاب‌های روانشناسی و علوم تربیتی، صورت پذیرفت.
وی بیان کرد: با توجه به سوابق دوران تدریسم در کلیه مقاطع ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان و پیش‌دانشگاهی، با توجه به کنکاشی که از علل افت تحصیلی دانش‌آموزان در زمان امتحانات و نیز در حین تدریس در کلاس‌ها به عمل آورده بودم، علاقه‌مند شدم که یافته‌های تجربی خود را با آموزه‌های علمی در حوزه روانشناسی رفتار، به ویژه در دوران شیرخوارگی و طفولیت و به ترتیب در مقاطع مختلف تحصیلی نوجوانان و جوانان منطبق کنم.
مدنی تصریح کرد: تلاش من این بود که مجموعه‌ای را ارائه دهم که جنبه نظری صرف، نداشته باشد؛ بلکه با تجربیاتی عینی که از رفتار دانش‌آموختگان در سنین مختلف چه در محیط خانواده و چه در محیط مدرسه به دست آورده‌ام انطباق داشته باشد. لذا به علت علاقه وافر به امر تعلیم و تربیت و شغل شریف معلمی، هرسال تحصیلی دفترچه‌ای جداگانه و مختص خودم تهیه می‌کردم و در کلاس‌های درسی، ضمن تدریس و هنگام پرسش و پاسخ، با دانش‌آموزان باب مؤانست و گفتگوی خصوصی را فراهم می‌کردم تا اعتماد آنها را جلب کنم.
مؤلف کتاب« تعلیم و تربیت از خانواده تا مدرس» عنوان کرد: از همین طریق در ایام تدریس ظرف ماه‌های اول سال تحصیلی با خصوصیات روحی و روانی دانش‌آموزان آشنا می‌شدم و با نوعی رفتارسنجی، تغییرات رفتاری آنها را یادداشت می‌کردم. همچنین به پاره‌ای از مشکلات خانوادگی و کمبودهای عاطفی بسیاری از دانش‌آموزان پی می‌بردم و در پایان هر سال تحصیلی به بررسی تغییر رفتار دانش‌آموزان می‌پرداختم.
وی افزود: من با در دست داشتن دو منبع علمی و عملی که اولی مطالعه منابع تخصصی در حوزه مسایل تربیتی و دومی نتیجه تجربیات عینی خودم از کلاس‌های تدریس بود، کتاب حاضر را به رشته‌ی تحریر درآوردم.
مدنی گفت: تمام سعی من در انتخاب محتوای این کتاب این بود که توجه والدین و مربیان محترم را به اهمیت تشویق و تنبیه نونهالان و نوجوانان و جوانان جلب کنم و به تبیین بهتر روش‌های گوناگون تنبیه بپردازم و تنبیه را از مقوله ضرب و شتم بدنی و یا توهین لفظی و زبانی و استفاده از الفاظ و عبارات ناهنجار جدا سازم و تا حد امکان، هم ضرورت تنبیه را بنمایانم و قباحت رفتارهای خشن را، که والدین عموماً در دوران کودکی و مربیان در زمان تعلیم و تربیت در محیط‌های آموزشی، اعمال می‌کنند را گوشزد کنم.
وی تشریح کرد: یکی از اهداف نگارش این کتاب این بوده است که موضوعیت تنبیه از کتک‌کاری و داد و فریاد و توهین و اهانت که سبب به هم ریختن شخصیت کودکان و نوجوانان و جوانان می‌شود، به سوی حلم و بردباری و شکیبایی برود و تنبیه به عنوان عامل حرکت و بیداری و رشد و تعالی متعلِم، نمایانده شود و از طرفی بین تنبیه و خطای کودکان، نوعی ارتباط عقلانی نیز برقرار شود.
این پژوهشگر تربیتی ابراز کرد: چه خوب است فعالان عرصه تعلیم و تربیت نیز به فکر این مقوله باشند که پس از یک دوره طولانی تدریس و تجربه ملموس و عینی در امر تعلیم و تربیت، یافته‌ها و تجربیات خود را به رشته تحریر درآورند و در جامعه منتشر کنند.
وی از متولیان و برنامه‌ریزان نظام آموزش و پرورش خواست تا برنامه آموزش خانواده را سرلوحه برنامه‌های تربیتی قرار دهند و از آثاری که برآمده از بطن سیستم آموزشی و تربیتی کشور خودمان بوده و متکی بر نظریات علمی و همچنین تجربیات عملی و عینی متناسب با فرهنگ تربیتی و آموزشی جامعه ما است و به زبان بسیار ساده و روان نوشته شده است، در برنامه‌های آموزش خانواده استفاده کنند.
مدنی مخاطبان اصلی کتاب را پدران و مادرانی دانست که نونهالانی را تحت اختیار تعلیم و تربیت دارند. همچنین دبیران و آموزگارانی که در عرصه خطیر آموزش و تعلیم و تربیت در سطوح مختلف آموزشی مشغول به انجام وظیفه و خدمت هستند نیز می‌توانند در صورت علاقه، از این نوع آثار به صورت کاربردی به هنگام تدریس و آموزش، استفاده کنند.
این پژوهشگر علوم تربیتی اذعان کرد: کتاب حاضر به هیچ وجه معادل آثار ارزشمند صاحب‌نظران و متخصصان حوزه روانشناسی تربیتی و علوم تربیتی نیست و اگر توفیقی دست دهد در چاپ‌های بعدی کتاب باید بخش‌هایی را از شخصیت‌پذیری پسران و دختران به مباحث کتاب اضافه کنم.
وی افزود: در راستای این کتاب، کتاب دیگری تنظیم و تدوین شده، تحت عنوان «آسیب‌شناسی جامعه جوان» که در حال آماده‌سازی برای ویراست نهایی است. کتاب دیگری تحت عنوان «عشق و عقل» در زمینه حکمت و فلسفه اسلامی نیز به لطف حضرت حق، به زودی برای انتشار به نشر رامان سخن سپرده خواهد شد.
مدنی در در پایان گفت: لازم می‌دانم از نظام مشرفی نبی کندی، مدیر نشر رامان سخن که زحمات زیادی برای آماده‌سازی و نشر کتاب «تعلیم و تربیت از خانواده تا مدرسه» متقبل شدند، تشکر کنم.
