کودکان کار؛ واقعیت تلخ جامعه

به گزارش ایکنا از یزد، در تقویم، 16 مهرماه به عنوان روز جهانی کودک به ثبت رسیده، روزی که برای یادبود و افتخار کودکان شناخته شده است، این روز به نام کودکان نامگذاری شده و جشن‌هایی برگزار می‌شود اما کودکانی هستند که به دلیل مشکلات اقتصادی و فقر، بار سنگینی را به دوش می‌‌کشند و لحظه‌‌هایی که باید در مدرسه در کنار همسالان خود سپری کنند، میان خودروها و دود ماشین‌ها صرف می‌کنند و حتی با بی‌توجهی مردم مواجه می‌شوند.
این کودکان به صورت مداوم و پایدار به خدمت گرفته می‌‌شوند و این اقدام باعث می‌شود آن‌ها در بیشتر اوقات از رفتن به مدرسه و تجربه زیبای دوران کودکی بی‌‌بهره شوند و سلامت روحی و جسمی آن‌ ها مورد تهدید قرار گیرد.
آری؛ اینان کودکان کار هستند و متأسفانه در جوامع امروزی روز به روز این پدیده در حال گسترش است و می‌تواند انواع آسیب‌های اجتماعی شامل سوء استفاده جنسی، اعتیاد، خرده فروشی مواد مخدر، بزهکاری را به همراه داشته باشد، در این زمینه توجه بیشتر مسئولان و ساماندهی منسجم این کودکان را می‌طلبد.
کودکان کار؛ نتیجه خانواده‌های نابسامان
مریم صالح‌زاده، روانشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه یزد به این مناسبت در گفت‌وگو با ایکنا از یزد با اشاره به عوامل پدیده کودکان کار اظهار کرد: در این زمینه باید آسیب‌شناسی دقیق‌تر و مستمر صورت گیرد.

وی با اشاره به اینکه پدیده کودکان کار پدیده خوبی نیست، گفت: کودکان باید بازی کنند، رشد شناختی طبیعی خود را داشته باشند، فرصت استفاده از بافت همسالان و تحصیل و مدرسه داشته باشند بعد قابلیت‌های خود را کم کم رشد بدهند.
صالح‌زاده افزود: بسیاری از کودکان کار نتیجه خانواده‌های نابسامان هستند، برخی از آنان ممکن است بی‌سرپرست و تک‌سرپرست باشند یعنی مادر یا شخص دیگری سرپرستی کودک را بر عهده دارد.
وی ادامه داد: ممکن است کودکان کار نتیجه خانواده‌های معتاد، به هم ریخته، آسیب دیده هستند که ممکن است مشکلات سلامت روان و سلامت جسمی داشته باشند.
کودکان کار؛ در معرض سوء استفاده‌های جسمی و جنسی
این استاد دانشگاه تصریح کرد: کودکان کار در معرض سوء استفاده‌های جسمی و جنسی هستند و در معرض انواع استفاده‌های ابزاری و بیماری‌های عفونی و مسائل سوء تغذیه هستند چرا که این کودکان در بافت سالم رشد نمی‌کنند، ممکن است پتانسیل روانشناختی‌شان خوب شکل نگرفته باشد، بنابراین از لحاظ روانی بسیار آسیب‌پذیرند.
صالح‌زاده با اشاره به اینکه گاهی با جمع آوری کودکان کار، آنها را ساماندهی می‌کنند یا به بهزیستی سپرده می‌شوند یا وارد خانواده می‌شوند و یا اینکه به مدرسه بازمی‌گردند و خدمات بهداشت روانی دریافت می‌کنند، افزود: مسؤلان باید مشخص کنند که این کودکان در چه گروه‌هایی هستند، چه آسیب‌‌هایی می‌بینند، منافع کار کودکان به جیب چه کسانی می رود و مردم باید آگاه باشند که با کودکان کار و متکدیان جامعه چه برخوردی داشته باشند.
وی افزود: ما در مرحله گذار فرهنگی قرار داریم و این مسئله به خانواده‌ها لطمه بسیاری وارد کرده است، در واقع کودکان کار خروجی خانواده های نابسامد هستند. طلاق، اعتیاد، فقر مالی، مشکلات اقتصادی و بیماری ها باعث می شود که سرپرست خانواده فقیر نتوانند هزینه درمان بیمار خانواده را بپردازد در نتیجه همه اعضای خانواده برای تأمین هزینه های درمان مجبورمی شوند کارکنند.
پدیده کودکان کار، نیازمند پیشگیری‌های به موقع
صالح زاده تصریح کرد: مسؤلان باید آسیب شناسی کنند و بررسی کنند که نحوه توزیع کودکان کار چگونه است آیا به باندها وابسته هستند یا افرادی هستند که از خانواده جدا شدند. اگر فراوانی در بافت های خاصی هست باید آسیب شناسی انجام شود، و برنامه های دقیق و درستی با پشتیبانی نهادهای فرهنگی و صدا و سیما همسو باهم انجام شود، تا بتواند علاوه برآگاه کردن جامعه به مشکلات کودکان کار و متولیان آنها بپردازند.
عضو هیئت علمی دانشگاه یزد گفت: اگر زیربنای خود پدیده بررسی شود و پیشگیری‌های به موقع در زمینه فروپاشی خانواده انجام شود و هم قشر آسیب‌پذیر ارتقای اقتصادی که در همه زمینه‌ها کمک‌کننده هست، داشته باشد بسیاری از مشکلات جامعه در زمینه کودکان کار کاهش می‌یابد.

مکانی برای کودکان کار در یزد ایجاد می‌شود
ونوس عامری، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر یزد نیز با اشاره به اقدامات شورا در زمینه کودکان کار به ایکنا گفت: ما باید اسکانی برای این کودکان در نظر بگیریم که در این راستا زمینی در کنار پزشکی قانونی، جاده نزدیک خلدبرین از مسکن و شهرسازی معین شده و طراحی آن انجام شده است.
وی ادامه داد: همچنین با خیّرینی که مایل بودند در این زمینه کمک کنند صحبت کردیم و در حال مذاکره هستیم که بخشی را خیرین متقبل شوند و بخشی هم برعهده شورا باشد.
عامری افزود: این مکان با طراحی زیبا شامل کارگاه آموزش، محل بازی، حیاط، خوابگاه و... در نظر گرفته شده است.
وی در پاسخ به اینکه فقر فرهنگی در پدیده کودکان کار چقدر مؤثر است، گفت: من بیشتر فقر اقتصادی را می‌بینم، هیچ خانواده‌ای دوست ندارد که فرزندش کودک کار باشد ولی مشکلات اقتصادی زیربنای مشکلات فرهنگی است.

گزارش از محدثه میرجلیلی