حق قرآن را به جا نیاورده‌ایم/ ارتباط جامعه قرآنی با رسانه‌ها تقویت شود
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ ایکنای یزد طی مصاحبه با چند تن از اصحاب رسانه استان، نقش رسانه‌ها در ترویج و توسعه فرهنگ قرآنی را در جامعه بررسی کرد.
با توجه به اینکه رسانه‌ها نقش بالقوه معناداری در شکل‌گیری ادراک و افکار افراد و آحاد جامعه بازی می‌کنند، توجه به آن و سیاستگذاری در فرایند توسعه و اتخاذ استراتژی‌های مناسـب برای انتقال درست به مخاطب الزامی است؛ هر چند که تعداد زیاد رسانه‌ها و تنوع آن‌ها می‌تواند کمک شایانی به ترویج علم و دانش و فرهنگ به خصوص علوم قرآنی داشته کند، گاهی عدم نظارت به این رسانه‌های متعدد و انتقال هر نوع اطلاعاتی به ذهن مخاطب می‌تواند مخرب و ویرانگر باشد.
ایکنا یزد در مصاحبه با اکبر خیرخواه و مسعود میرجلیلی، دو فعال قرآنی در عرصه رسانه، محمدمسعود ارکان، مدیرمسئول اولین روزنامه محلی استان یزد، امیر رضازاده، فعال رسانه‌ای استان و مریم موسوی، کارشناس مطبوعات اداره‌کل فرهنگ و ارشاد استان یزد، به بررسی نقش رسانه‌ها در ترویج و توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه پرداخته است.
حق قرآن را به جا نیاورده‌ایم
محمدمسعود ارکان، مدیرمسئول روزنامه پیمان يزد، در پاسخ به سؤال ایکنا در خصوص نقش رسانه‌ها در توسعه فرهنگ قرآنی گفت: متأسفانه به نوبه خود شرمنده هستم که نتوانستم حق قرآن را به جا آورم و ادا کنم نه تنها من بلکه به نظرم قرآن در کشور ما علی‌رغم اینکه نام کشور اسلامی را یدک می‌کشد، مسئولانش نیز کمتر فرامین قرآن و دستوارت آن را انجام می‌دهند و اگر قرآن به طور کامل و جامع در کشور اجرا می‌شد، وضعیت به این شکل نبود.
وی فعالیت ملاهای سنتی را در گذشته یادآور شد و افزود: آن زمان که مکتب‌خانه‌ها دایر بود، با شوق و ذوق بیشتری قرآن فراگرفته می‌شد، اما در حال حاضر با توجه به افزایش حافظان قرآن که جای بسی خوشحالی است، این سؤال مطرح می‌شود که تا چه اندازه به فرامین این کتاب انسان‌ساز عمل می‌شود.
مديرمسئول اولین روزنامه محلی يزد ادامه داد: در حال حاضر در اکثر منازل سه کتاب قرآن، نهج‌البلاغه و حافظ وجود دارد، اما مهم نگه داشتن آن به تنهایی نیست، بلکه خواندن و پیروی از دستورات قرآن در سرلوحه کتب است.
وی ادامه داد: بنده سعی می‌کنم زمانی که مسئولان و شخصیت‌ها درخصوص نقش قرآن در زندگی و بهبود زندگی جوانان و نوجوانان صحبتی داشته باشند و درخصوص مردم سخنی گفته باشند، تیتر بزنم.
لزوم تقویت ارتباط جامعه قرآنی با رسانه‌ها
ارکان گفت: در بحث ترویج فرهنگ قرآن صفحه‌ای مخصوص مطالب گوناگون در این روزنامه وجود دارد که متأسفانه تا به حال آن چنان که شایسته است، در این زمینه صورت نگرفته و به نظرم با وجود خبرگزاری ایکنا بتوانم این نقیصه را جبران کنم.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه قرآن کتاب آسمانی دین اسلام و ما از بچگی با آن انس داشتیم، این مصاحبه باعث ایجاد جرقه شد و به نظرم انس از کودکی باید شکل بگیرد و در قدیم کودک با توجه به وجود مکتب خانه‌ها در محلات با قرآن آشنا و بزرگ می‌شد.
این فعال رسانه بیان کرد: متأسفانه ارتباطی با جامعه قرآنی نداریم و این ارتباط باید قوی و تقویت شود و بنده با توجه به 35 سال فعالیت در زمینه خبرنگاری و 25 سال در چاپ روزنامه متأسفانه اخبار قرآنی در این روزنامه انگشت شمار منتشر شده است.
اکبر خیرخواه، دیگر فعال رسانه استان یزد، نیز به ایکنا گفت: بنده از سال 1370 فعالیت رسانه‌ای خود را آغاز و در برخی رسانه‌های محلی و سراسری مشغول به فعالیت شدم و هم‌اکنون با روزنامه‌های سراسری آفرینش و ابرار در حال همکاری هستم.
وی که جانبازی هشت سال دفاع مقدس را به یادگار دارد افزود: امیدوارم فقط نام جانبازی را به یدک نکشم و فعالیت‌های دوران دفاع مقدس که باعث پیروزی رزمندگان شد، همچنان ادامه داده و عاقبت به خیر شوم.
اکبر صلواتی و داستان پیشتازی در فرستادن صلوات جلسات خبری
خیرخواه در تمام نشست‌هایی که حضور دارد پیشتاز در فرستادن صلوات و اگر در نشستی حضور نداشته باشد رسانه‌ها به یاد او صلوات را به زبان می‌آورند در پاسخ به سؤال ایکنا در خصوص این اقدام گفت: بنده در خانواده‌ای مذهبی بزرگ شدم و به یاد دارم سال اول راهنمایی قرار بود طرحی را که آن زمان با نیزه و مرکب نقاشی شده بود، آماده کنم که هر قدر این طرح را می‌کشیدم متأسفانه خراب می‌شد، مادرم متوجه عصبانیت بنده شدند و به من گفتند صلوات بفرست و آرامش خود را حفظ کن و نهایتاً طرح را با صبر و صلوات به اتمام رساندم.
وی ادامه داد: بابت این طرح بالاترین نمره را کسب کردم و اثر عملی این کار را به عینه دیدم و این عمل در ذهنم حک شد و به مرور زمان هر کاری انجام می‌دهم با صلوات همراه است و خوشبختانه مشکلاتم با صلوات فرستادن کاهش یافته است.
خیرخواه در پاسخ به سؤالی در خصوص نقش رسانه‌ها در ترویج فعالیت‌های قرآنی گفت: معتقدم اگر جامعه و رسانه‌های ما قرآن را به صورت مفهومی کار کنند قطعاً نتیجه خواهد داد.
وی ادامه داد: اینکه در ماه رمضان ختم قرآن گذاشته می‌شود، بسیار عالی است، ولی می‌توان در کنار آن برنامه تدبر در قرآن هم صورت گیرد و به صورت مفهمومی کار کنیم.
تلاوت قرآن به صورت مفهمومی رایج شود
این فعال رسانه با اشاره به اینکه گاه چهره‌هایی در ادارات تخریب می‌شود با اشاره به آیه 26 سوره آل‌عمران در قرآن گفت: خداوند متعال در این آیه می‌فرماید: «قُلِ اللَّهُمَّ مالِکَ الْمُلْکِ تُؤْتِي الْمُلْکَ مَنْ تَشاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْکَ مِمَّنْ تَشاءُ وَ تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ بِيَدِکَ الْخَيْرُ إِنَّکَ عَلي کُلِّ شَيْءٍ قَديرٌ، بگو: خداوندا، اى کسى که فرمانروایى ملک توست، به هر که خواهى فرمانروایى مى‌بخشى و از هر که خواهى فرمانروایى باز مى‌ستانى. هر که را خواهى ارجمند مى‌دارى و هر که را خواهى خوار مى‌سازى، زیرا نیکى‌ها همه به دست توست، چرا که تو بر هر کارى توانایى» و این به نظرم بهترین قسمت قرآن است که وقتی می‌خوانم، آرام می‌شوم.
وی با اشاره به اینکه آیه دیگری از قرآن درخصوص ناشکری و ناسپاسی آمده که بنده با آن آرامش می‌گیرم بیان کرد: در آیه 7 سوره ابراهیم آمده «وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزيدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابي لَشَديدٌ، و یاد کن زمانى را که پروردگارتان اعلام کرد که اگر سپاسگزارى کنید، قطعاً بر نعمت‌هاى شما مى‌افزایم، و اگر ناسپاسى کنید و به کفر و گناه روى آورید، بى تردید عذاب من سخت است» و چقدر خوب است آیه‌های قرآن را با معنی و مفهوم بخوانیم و در زندگی بکار گیریم.
بهره‌مندی از ابزارهای نوین برای ترویج فعالیت‌های قرآنی
خیرخواه با اشاره به اینکه این آیات فصل الخطاب خوبی است که شهید حججی چون که مفهوم قرآن را درک کرد به این درجه نایل شد بیان کرد: باید قرآن به عنوان بزرگترین معجزه بشریت به صورت مفهمومی فراگیر شود که در این صورت تاثیر بزرگ آن را در زندگی و کار خواهیم دید.
این فعال رسانه‌ای تصریح کرد: باید از طرف مسئولان مربوطه ابزارها و روش‌های نوین و جذابی برای توسعه برنامه‌های قرآنی در نظر گرفته شود چراکه همه ما مدیون آیات قرآن هستیم.
مریم موسوی، کارشناس مطبوعات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد نیز به ایکنا گفت: رسانه‌ها، یکی از مهمترین ابزارهای دانایی در عصر حاضر هستند و از آن جایی که هر نوع واسطه یا مجاری انتقال پیام که از طریق یک فرستنـده این پیام‌ها را مخابره می‌کند، رسانه می‌نامیم.
وی ادامه داد: در دنیای امروز ما با گستردگی وسیعی از رسانه‌ها اعم از تلویزیون، رادیو، سینما، نشریات، خبرگزاری‌ها، پایگاه‌های خبری و حتی رسانه‌های مجازی و کانال‌های متعددی مواجهیم که هر کدام بنا به رسالت خود به انتقال اطلاعات به مخاطب می‌پردازند.
جذب عموم به محافل قرآنی با اصول خاصی دنبال شود
موسوی افزود: وظایف رسانه‌ها را می‌توان به دسته‌های متعددی تقسیم کرد که از آن جمله می‌توان به وظایف خبری و آموزشی، وظایف راهنمایی و رهبری، وظایف تفریحی و تبلیغی و وظایف سازمان‌یافته سیاسی اشاره کرد.
کارشناس مطبوعات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد بیان کرد: با توجه به اینکه رسانه‌ها نقش بالقوه معناداری در شکل گیری ادراک و افکار افراد و آحاد جامعه بازی می‌کنند، توجه به آن و سیاستگذاری در فرآیند توسعه واتخاذ استراتژی‌های مناسـب برای انتقال درست به مخاطب الزامی است هر چند که تعداد زیاد رسانه‌ها و تنوع آن‌ها می‌تواند کمک شایانی به ترویج علم و دانش و فرهنگ بخصوص علوم قرآنی داشته باشد، اما گاهی عدم نظارت به این رسانه‌های متعدد و انتقال هر نوع اطلاعاتی به ذهن مخاطب می‌تواند مخرب و ویرانگر باشد.
نقش رسانه‌های فعال قرآنی در شرایط حاضر پررنگ‌تر است
وی ادامه داد: جریان‌سازی برای حضور و جذب عموم جامعه به محافل قرآنی و دینی و همچنین ترویج فرهنگ قرآن کریم باید با سیاست و اصول خاصی که برگرفته از سواد و دانایی در این امر است، انجام شود. اینجاست که در بین این تعدد رسانه و انتقال پیام‌های متعدد به ذهن مخاطب به خصوص در امور قرآنی که با زندگی و آینده نسل‌های متعدد جامعه در ارتباط است، باید بحث سواد رسانه‌ای بیشتر مورد توجه و اهتمام قرار گیرد.
موسوی افزود: سواد رسانه‌ای فقط به مخاطبان و دریافت‌کنندگان پیام محدود نمی‌شود، چراکه می‌توانیم سواد رسانه‌ای را به دو گروه تولیدکنندگان و اشاعه دهندگان پیام از طریق رسانه‌ها و از سوی دیگر به گروه مخاطبان تعمیم داد، گردانندگان و تولیدکنندگان پیام‌های ارتباطی باید در موضوع خاص اشاعه و ترویج علوم قرآنی با سواد و آگاهی در انتخاب درست پیام‌ها اهتمام کنند و از دیگر سو باید از طریق رسانه‌های فعال در این حوزه این آگاهی به مخاطب داده شود که هر پیام و مطلبی را را نپذیرد و برای قبول و پذیرش پیام‌های درست دقت و توجه بیشتری به خرج دهد.
موسوی گفت: در شرایط حاضر که هنوز مخاطبان مسلط و مسلح به سواد رسانه‌ای نیستند وظیفه رسانه‌ها و مسئولان گردانندگان این رسانه‌ها به خصوص رسانه‌هایی که با عنوان علوم قرآنی فعالیت می‌کنند، پررنگ‌تر و بیشتر است.
ایکنا در ترویج مفاهیم قرآن در جامعه تلاش کند
وی با اشاره به اینکه در استان یزد خبرگزاری ایکنا به عنوان رسانه تخصصی در زمینه قرآنی مشغول فعالیت است بیان کرد: ایکنا به عنوان خبرگزاری فعال در علوم قرآنی و دینی باید تلاش کند تا علاوه بر پوشش و انتشار اخبار و مطالب جلسات و محافل قرآنی در جهت ترویج مفاهیم قرآنی به منظور فهم و درک صحیح آن توسط اقشار مختلف جامعه و گروه‌های سنی متفاوت توجه جدی داشته باشد چراکه اگر این اتفاق رخ ندهد ما با داشتن هزاران رسانه و تریبون نمی‌توانیم تأثیر درست و مثبتی بر ذهن مخاطبان داشته باشیم.
کارشناس مطبوعات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد در پاسخ به اینکه در صورت درخواست نشریه تخصصی چه اقداماتی لازم است تصریح کرد: درخواست نشریه تخصصی از طریق سامانه جامع انجام می‌شود که تخصص و آگاهی در این زمینه مهم است و ما نیز در اداره کل ارشاد حمایت خواهیم کرد و در اولویت قرار می‌گیرد.
ایکنا برنامه‌های قرآنی را با جذابیت به عموم منتقل کند
وی گفت: افراد باید در زمینه علوم قرآنی با آگاهی کامل وارد این فعالیت شوند تا کیفیت فدای کمیت نشود، متأسفانه دینداری کمرنگ شده، چراکه فرهنگ قرآنی نهادینه نشده و زوایای دین و قرآن را اصولی یاد نداده‌ایم.
موسوی افزود: بنده معتقدم اگر جنبه‌های جذاب و شیرین قرآن را نشان دهیم و با زبان انسان‌ها صحبت کنیم قطعاً مثمر ثمر خواهد بود و خبرگزاری ایکنا باید به این امر بپردازد و تولید محتوا داشته باشد و در زمینه‌های قرآنی با جذابیت برنامه‌ها را به عموم مردم منتقل کند.
امیررضازاده، خبرنگار خبرگزاری ایسنا در یزد، نیز با اشاره به اینکه قرآن کریم کتابى است که در تمام شئون زندگی انسان نظر دارد و قوانین اجتماعى و فردى حاکم بر نوع انسان را به وضوح بیان کرده و هیچ مطلب کوچک و بزرگی از نظرش مخفى نمانده است ادامه داد: متأسفانه باید این واقعیت تلخ را بپذیریم که هنوز توجه به قرآن در جامعه ما یک امر عمومى نشده و قرآن همچنان در مهجوریت است.
ارتباط جامعه قرآنی با رسانه‌ها بیشتر باشد
این فعال رسانه‌ای استان یزد بیان کرد: قرآن باید مبدأ و انتهای آمال اصحاب رسانه قرار گیرد و اصحاب رسانه از این طریق چالش‌های جامعه و خانواده را رفع کنند.
رضازاده با اشاره به اینکه متاسفانه فعالیت‌ها و برنامه‌های قرآنی در مراسم‌ها که در مناسبت‌های خاص برگزار می‌شود خلاصه شده بیان کرد: ارتباط مجموعه قرآنی با رسانه‌ها زیاد نیست و از من به عنوان رسانه نخواسته اند چه اقدامی باید انجام دهم و به نوعی ارتباط جامعه قرآنی با رسانه‌ها باید بیشتر باشد.
وی تصریح کرد: فعالیت‌های قرآنی در جامعه به حافظان قرآن محدود شده که در این راستا باید برای ترویج و توسعه بیش از پیش برنامه‌های قرآنی با جذابیت بیشتر برنامه ریزی‌های لازم صورت گیرد.
مسعود میرجلیلی، فعال رسانه‌ای استان و عکاس خبری که با صوت زیبا جلسات خبری را با تلاوت آیات قرآن کریم مزین می‌کند نیز در پاسخ به سؤال ایکنا در خصوص آغاز فعالیت و چگونگی ورد به فعالیت‌های قرآنی گفت: اول متوسطه در دبیرستان شهید علی اصغر میرجلیلی شاهدیه بحث قرائت را به صورت جدی آغاز کزدم هر چند قبل از آن نیز اذان، اقامه و در مسابقات قرآن شرکت کرده بودم ولی این زمان آغازی برای ورود جدی به رشته قرائت بود.
بودجه قرآن در راه قرآن خرج شود
وی ادامه داد: برای شرکت در کلاس‌های قرائت قرآن که استاد این کلاس حاج آقا گندمی بودند به هر نحوی خود را به کلاس می‌رساندم و گاهی با دوچرخه یا موتورسیکلت تا خیابان قیام برای شرکت در کلاس حضور می‌یافتم و در مسیر قرآن را تلاوت می‌کردم.
میرجلیلی با اشاره به اینکه متأسفانه بها و ارزشی داده نمی‌شود گفت: حتی در این رشته توانستم مقام کشوری را کسب کنم ولی مورد توجه قرار نگرفت.
این فعال رسانه با اشاره به اینکه حاج حسن دانش مقام اول مسابقات بین المللی را کسب کرد، ولی از طرف مسئولان مورد توجه قرار نگرفت بیان کرد: در حالی که اگر فعالان قرآنی و افرادی که در این زمینه استعدادهایی دارند مورد توجه باشند، انگیزه برای فعالیت بیشتر و حضور افراد جدید پیدا خواهد شد.
وی تصریح کرد: بودجه قرآن باید در راه قرآن خرج شود و برای افراد فعال در این عرصه برنامه‌ریزی شود که اگر انگیزه ایجاد نشود و زمینه حضور افراد در این عرصه فراهم نشود بازخوردی نخواهد داشت.
گزارش: اعظم السادات میرجلیلی
