آیین‌های سنتی یزد زیرسایه کرونا / وقتی عزای حسینی تعطیل‌بردار نیست
امسال محرم و آیین‌های عزاداری، زیر سایه مهمان ناخوانده قرار دارد و محرمی متفاوت را رقم زده است، اما عاشقان حسینی تلاش می‌کنند با ایجاد تغییر در شکل ظاهری مراسم و رعایت پروتکل‌های بهداشتی پرچم آزادی‌خواهی پیام شهدای عاشورا را زنده نگه دارند.
چند ماهی از حضور کرونا، مهمان ناخوانده در کشورمان می‌گذرد و تمام برنامه‌های ملی و مذهبی را تحت تأثیر قرار داده است، اکنون ایامی را سپری می‌کنیم که در هر یک از شهرهای ایران با احترام و قداست بسیاری برگزار می‌شود. امسال محرم و آیین‌های عزاداری، زیر سایه این مهمان ناخوانده قرار گرفته و محرمی متفاوت را رقم زده است، اما عاشقان اباعبدالله الحسین(ع) تلاش می‌کنند با تغییر در شکل ظاهری سنت‌ها و رعایت پروتکل‌های بهداشتی پرچم آزادی‌خواهی پیام شهدای عاشورا را زنده نگه دارند.
ویذوس کرونا بر آیین‌های عزاداری «حسینیه ایران» نیز تأثیر گذاشت و محرمی متفاوت را برای عاشقان حسینی رقم زد، دیاری که در هر کوی و برزن و در هر روز از سال، پرچم عزای حسینی را برافراشته و با سبک خاص و تنوع عزاداری، وجوهی منحصر به فرد و اختصاصی در آیین و مراسم به عزای حسینی می‌پردازد.
حجت‌الاسلام سیدناصر حیدری، معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی استان یزد، در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به اینکه اصل برگزاری مراسم عزاداری کما فی‌السابق در حال برگزاری است، اظهار کرد: امسال با توجه به شیوع کرونا مراسم عزاداری که در فضاهای کوچک برگزار می‌شد امسال به حیاط مدارس و امامزاده‌ها منتقل شد تا منجر به تجمع نشود.
وی ادامه داد: برخی عزاداری‌های سنتی یزد مثل زنجیرزنی و سینه‌زنی، کاروان خودرویی که با رعایت نکات بهداشتی همراه است و به دور از هرگونه تجمع، برگزار خواهد شد، اما عزاداری به شکل علم‌کشی، نخل‌برداری، تعزیه‌خوانی که با تجمعات روبروست، تحت تأثیر کرونا به تعطیلی منجر شده است.
حیدری ادامه داد: هیئت‌های عزداری در استان با جابجایی مکان‌ها از حسینیه‌ها و تکایا که مسقف هستند، با هدف جلوگیری از تجمع، مجالس عزاداری را در حیاط مدارس و امامزاده‌ها برگزار می‌کنند.
در ادامه به برخی از آیین‌های سنتی دارالعباده که تحت تأثیر این رویروس منحوس قرار گرفته، اشاره می‌شود:
«شاه حسن، شاه حسین» در میبد
مراسم «شاه حسن، شاه حسین» یکی از آیین‌های سنتی و قدیمی اهالی محلات «بشنیغان» و «میبدبالا» است که از سالیان دور تاکنون در عزا و ماتم حضرت سیدالشهدا و یارانش برگزار می‌شود. این مراسم هر ساله در این ایام در امامزاده سیدصدرالدین قنبر میبد برگزار می‌شود، به این صورت که براساس یک آیین قدیمی، عزادارانی که متشکل از تمام هیئت‌های عزاداری محلات «بشنیغان» و «میبد بالا» هستند، با خواندن نوحه‌هایی خاص در شب‌های دهه اول محرم به صورت دسته جمعی به سمت امامزاده مذکور حرکت می‌کنند.
همواره جلوداران این عزاداران، جمعی از سادات هستند و وقتی عزاداران به محوطه امامزاده می‌رسند با ایجاد یک زنجیره انسانی در گرداگرد صحن امامزاده با سر دادن الفاظ «شاه حسن» و «شاه حسین» به صورت دسته جمعی، نوحه‌‌ای مخصوص را زمزمه می‌کنند. مراسم «شاه حسن و شاه حسین» شهرستان میبد در سال 1394 در گروه عادت‌ها و رسم‌های اجتماعی، آیین‌ها و جشن‌ها به عنوان سنتی‌ترین مراسمی که در دهه اول محرم در هسته تاریخی شهر کهن میبد (محدوده داخل حصار) برگزار می‌شود، به ثبت رسید، اما امسال مراسم عزاداری هیئت «شاه حسن شاه حسین» امامزاده سیدصدرالدین قنبر در سایه کرونا با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی برگزار شد.
روضه‌هایی با قدمتی بیش از یک قرن
مراسم روضه‌خوانی در یزد هر سال، بعد از نماز صبح تا پاسی از شب در حسینیه‌ها، تکایا و مساجد و برخی منازل و اماکن موقوفه با شور و شکوه خاصی برگزار می‌شود، عزاداری را از حسینیه خود شروع کرده و با برپایی دسته‌های عزاداری به سمت میدان امیرچقماق روانه و در آنجا نخل را بوسیده و به دور کلک آن می‌چرخیدند و پس از عزاداری باشکوه و نمایشی باز می‌گشتند. در یزد نیز مانند بسیاری از شهرهای کشور، هیئت‌های عزاداری در قالب هیئت سینه‌زنی و زنجیرزنی تشکیل می‌شود. قدمت برخی از هیئت‌های استان یزد به قرن‌ها می‌رسد که آداب و سنن و حتی تجهیزات عزاداری نسل به نسل به یادگار گذاشته شده است به گونه‌ای که حفظ و صیانت از آن سرلوحه کار دست‌اندرکاران هیئت‌های عزداری در هر دوره است.
نام بسیاری از هیئت‌ها برگرفته از محله و شهر است و جالب آنکه در برخی از هیئت‌هایی که گروه سنی خاصی در آن حضور می‌یابند نامی در حد سنین یاران و فرزندان حضرت اباعبدالله را دارا هستند که می‌توان به هیئت «علی‌اصغر» مربوط به سنین کودکان و یا «قمر بنی‌هاشم» برای جوانان نام برد البته بدیهی است که اختصاص گروه سنی خاص به هیئت‌ها نمادین بوده و در تمام هیئت‌های کودک، خردسال نوجوان، جوان، میانسال و پیرمردان دوشادوش هم به عزاداری می‌پردازند. از مجالس معروف روضه خوانی و قدیم یزد می‌توان مسجد مصلی عتیق، خانه امام حسینی‌ها، مسجد شاه طهماسب، مسجد بیاق خاق و حسینیه صفار را نام برد. امسال به دلیل شیوع کرونا مجالس روضه‌خوانی و سینه‌زنی و زنجیرزنی به شکل‌های متفاوت که با رعایت نکات بهداشتی همراه است در حسینه ایران در حال برگزاریست.
فیلم زیر عزاداری سنتی یزدی‌ها را در خانه امام حسینی با قدمتی نزدیک به دو قرن به تصویر می‌کشد.
انتهای پیام
