رویکرد جدید فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‌ها در ایام کرونایی

با توجه به شیوع ویروس کرونا و همه‌گیری آن در سطح دنیا و همچنین کشورمان، قطعاً برنامه‌ها و طرح‌های مختلف را تحت تأثیر قرار داد که بالتبع آن برنامه‌های فرهنگی نهادها و سازمان‌های مختلف از جمله دانشگاه‌ها تحت‌الشعاع این شرایط قرار گرفت، اما با تدبیر فعالان دانشجویی و فرهنگی به تعطیلی منجر نشد. فعالیتها از فضای حقیقی به مجازی سوق داده شد و فعالان و مسئولان دانشگاه‌ها در پی یافتن راهی برای ارتباط‌گیری مستمر با دانشجویان برآمدند.

ایکنا یزد، در گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام مجید غضنفری، مسئول شورای عالی قرآن و عترت دانشگاه‌های استان یزد و همچنین محمدحسین مطهریان، مدیر امور فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد «تأثیر کرونا بر برنامه‌ها و طرح‌ها» و «رویکردهای جدید فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‌ها در دوران کرونا» را مورد بررسی قرار داده است.

مجید غضنفری، مسئول شورای عالی قرآن و عترت دانشگاه‌های استان یزد، ضمن تبریک روز دانشجو به تمامی دانشجویان کشور اظهار کرد: ویروس منحوس کرونا آسیب‌های جدی در حوزه‌های مختلف اعم از سلامت، اقتصاد و شاید به صورت ویژه در حوزه فرهنگ بر پیکره کشورمان وارد کرد. شاهد بودیم حتی در زمان طاغوت در حرم‌های اهل بیت(ع)، امامزاده‌ها و مساجد به صورت عمومی بسته نشد ولی این ویروس قدرتی بالاتر از قدرت طاغوت آن عصر داشت که پیامد آن این بود که در حرم اهل بیت(ع) و مساجد بسته و هیئت‌های مذهبی تعطیل شود؛ اما انسانی که غیرت دینی داشته باشد باید از شرایطی که حاصل می‌شود برنامه‌های اقتصادی، فرهنگی و مذهبی تنظیم و طراحی کند.

وی ادامه داد: در حوزه فرهنگ به‌ویژه هیئت‌های قرآنی دانشگاه‌های استان از همان ابتدای فراگیری کرونا، فعالیت را در حوزه مجازی آغاز کردند، به شکلی که دانشگاه فنی 40 الی 50 ویدئوی 3 الی 4 دقیقه‌ای تفسیر قرآن ضبط و به صورت گسترده در اختیار دانشجویان قرار داد و مورد استقبال هم قرار گرفت.

غضنفری افزود: یک گروه با عضویت 800 نفر از دانشجویان دختر دانشکده حضرت رقیه(س) ایجاد شده است که 3 کارشناس مذهبی شامل 2 نفر از یزد و یک نفر از قم حضور دارند و به سؤالات و شبهات در حوزه‌های مختلف اعم از مسائل فقهی، شبهات اعتقادی و مسائل خانوادگی به طور مستمر پاسخ می‌دهند.

برگزاری جشنواره «قرآن و عترت»

مسئول شورای عالی قرآن و عترت دانشگاه‌های استان یزد با اشاره به اینکه در عمده دانشگاه‌ها، اساتید و کارمندان حضور دارند، نماز جماعت برپا و در برخی دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه آزاد یزد تفسیر قطره‌ای قرآن کریم را داریم، برگزاری جشنواره «قرآن و عترت» را از دیگر برنامه‌ها در بستر مجازی اعلام کرد و افزود: امسال دانشگاه پیام نور میزبان این جشنواره است که منتخبان استانی به مرحله کشوری و ملی راه خواهند یافت و دانشگاه پیام نور در 9 رشته معارفی وظیفه طرح سؤالات و داوری و اعلام نتایج را دارد.

غضنفری برگزاری مسابقه «منتظران موعود» با شرکت  270 نفر از سوی دانشگاه آزاد یزد با موضوعات معارفی مربوط به ظهور منجی عالم را از دیگر برنامه‌های مجازی ویژه دانشجویان اعلام کرد و افزود: همچنین دانشجویان دانشکده فنی، مسابقه «استفغار و استغاثه» که رمز برون‌رفت از این بلاها و گرفتاری‌هاست و همچنین مورد تأکید موکد مقام معظم رهبری نیز قرار گرفت، اجرایی کردند به این شکل که فایل Word در اختیار دانشجویان قرار گرفت و پس از مطالعه، مسابقه‌ای برگزار می‌شود.

مسئول شورای عالی قرآن و عترت دانشگاه‌های استان یزد برگزاری جلسات هم‌اندیشی با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و ارسال صوت سخنرانی‌های جذاب در کانال‌ها و گروه‌های دانشجویی را از دیگر برنامه‌ها در بستر فضای مجازی دانست. 

غضنفری از برگزاری دوره «صحیفه سجادیه» ویژه اساتید دانشگاه یزد و دانشکده فنی با حضور استاد گرامی، حجت‌الاسلام اعوانی از قم خبر داد و افزود: این جلسات به صورت دو دوره و هفتگی در حال برگزاریست که با توجه به کلام دلنشین سردار شهید قاسم سلیمانی که بیان فرمودند: «فرصتی که در تهدیدها است، شاید در خود فرصت‌ها نباشد»، حقیقتاً در شرایط غیرکرونایی و حقیقی برگزاری چنین دوره‌هایی، شاید با مشکلاتی همراه بود که اکنون از حضور مجرب‌ترین اساتید کشوری بهره‌مند می‌شویم و حتی با هزینه‌های مختصری به صورت مستمر و هفتگی برگزار می‌شود. 

وی ادامه داد: در شرایط عادی و در صورت برگزاری دوره‌هایی امکان اینکه از سوی اساتید به دلیل مسائل خانوادگی حضور پررنگی صورت گیرد، شاید امکانپذیر نبود ولی امروز استاد در کنار خانواده نه تنها خود بلکه خانواده‌اش از این دوره بهره‌مند می‌شوند.

غضنفری ختم مجازی قرآن کریم تقدیم به سردار سلیمانی و حفظ مجازی قرآن در برخی دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه یزد را از دیگر برنامه‌ها ویژه دانشجویان اعلام کرد و گفت: همچنین پوسترها و فضاسازی‌های مجازی در قالب تهیه مطالب معارف قرآنی، تشویق به قرآن و بیان جایگاه و آیات قرآن انجام شده و امروز جدیدترین کار فرهنگی «استغاثه و استغفار» است که راهکاری قرآنی برای دفع و رفع بلاهاست همان گونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند: «دعا و توسل و استغفار اهمیت معجزه‌واری در رفع بلاها دارد» و این اقدام با حضور دانشجویان خاص در حال برگزاریست.

غضنفری تصریح کرد: در پایان یاد و خاطره دانشجویان عزیزی که جانشان را برای دفاع از آرمان‌های کشور اسلامی ایران تقدیم کردند را گرامی می‌داریم و اینکه 16 آذر به نام روز دانشجو نام گرفت و جا دارد یادی کنیم از دانشمند بزرگ کشورمان که دشمنان ما بسیار بهتر از ما آن‌ها را شناسایی کردند، شهید سرافزار فخری‌زاده و امیدواریم دانشجویان اهتمام داشته باشند بر این که با توسل به ائمه اطهار و معارف قرآن، هزاران و بلکه میلیون‌ها فخری زاده دیگر در کشورمان به وجود آورند.

شیوه متفاوت اجرای برنامه‌های فرهنگی

محمدحسین مطهریان، مدیر امور فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، نیز به ایکنا گفت: با شیوع ویروس کرونا و تغییر شرایط ناشی از این بیماری و عدم حضور فیزیکی دانشجویان در محیط دانشگاه، برنامه‌های فرهنگی و قرآنی از حضوری به غیرحضوری تغییر رویه داد و شیوه برگزاری متفاوت شد. از فراگیری این موضوع برنامه‌های زیادی در واحدها از جمله مسابقات شفاهی قرآن کریم به صورت آنلاین و با استفاده از ارسال تصویر و صوت قاریان انجام شد.

وی ادامه داد: برنامه دیگری که به صورت مجازی برگزار و مورد استقبال دانشجویان و اساتید قرار گرفت دوره «تفسیر سوره شوری» از تفسیر نور استاد قرائتی و صوت ایشان که به صورت مجازی و در 30 جلسه بارگذاری و آزمون پایانی با همکاری اتحادیه قرآنی استان و از طریق اپلیکشین افق برگزار و 600 نفر از دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد شرکت کردند.

مطهریان افزود: مسابقات قرآن کریم نیز با عنوان «انس با قرآن» مربوط به تدبر در قرآن و از طریق اپلیکشین افق برگزار شد بدین نحو که محتواهای قرآنی در این اپلیکیشن بارگذاری و به صورت آنلاین برگزار و در روز خاصی آزمون انجام شد.

مدیر امور فرهنگی دانشگاه آزاد یزد تجلیل از فرزندان اساتید و همکار در قالب برگزاری جشن تکلیف همراه با مسابقه احکام و شرکت 800 نفر را از دیگر برنامه‌ها اعلام کرد و گفت: این برنامه نیز به صورت مجازی و از طریق اپلیکشین افق برگزار شد و همچنین 120 نفر در مسابقه احکام شرکت کردند.

وی با اشاره به اینکه سایر برنامه‌های فرهنگی متناسب با مناسبت‌های ملی و مذهبی و از طریق فضای مجازی با مشارکت دانشجویان و اساتید اجرایی شد و ادامه دارد گفت: همچنین جشنواره‌های کشوری از مهر 99 تا اردیبهشت 1400 در دستور کار و بخشی در حال برگزاریست است که جشنواره کشوری «از حماسه تا حماسه» با هفت موضوع «دفاع مقدس»، «اربعین حسینی»،«حماسه 13 آبان»، «شهادت سردار سلیمانی»، «حماسه 9 دی»، «حماسه 16 آذر و 22 بهمن» که دانشجویان و اساتید و همکاران در کل دانشگاه‌های آزاد و واحد یزد اقدام به برگزاری و بارگذاری پست‌هایی با این موضوعات در فضای مجازی خواهند کرد و بازخورد و بازنشر آثار ارزیابی می‌شود و علاوه بر راه‌یابی به مرحله کشوری هدایایی از واحد یزد نیز به آنها تعلق می‌گیرد.

مطهریان با اشاره به اینکه جشنواره «رشد» ویژه کانون‌های فرهنگی دانشجویی در سه بخش ارزیابی کانون‌ها، ارزیابی آثار تولیدی، توانمندسازی دانشجویان در بخش‌های مرتبط مورد بررسی قرار خواهد گرفت گفت: تخصصی کردن کانون‌ها از برنامه‌های اولویت‌دار  این نهاد است که هر کانونی در بخش خود، تخصصی شود. اکنون در دانشگاه آزاد یزد 10 کانون فعال فرهنگی در حوزه‌های شعر، کتابخوانی، مهدویت، هنرهای نمایشی، هنرهای دستی، مطالعاتی، حجاب، معرفت رضوی و تواشیح فعالیت دارند.

وی برگزاری «کرسی‌های آزاداندیشی» را از دیگر برنامه‌ها دانست و افزود: در این طرح نیز در قالب تیم چهار نفره و امتیازی از موضوعات مختلف، مسابقاتی با عنوان مناظره و کرسی آزاد اندیشی بین دو تیم برگزار و تیمی که توان بیشتر برای ارائه بحث دارد، ارزیابی و به مرحله کشوری راه می‌یابد.

مطهریان پویش کشوری «ایران همدل» با هدف کمک رسانی به کودکان یتیم را از دیگر برنامه‌ها دانست و  ادامه داد: جشنواره نشریات دانشجویی از دیگر برنامه‌ها است که امسال از ستاد مرکزی بحث نشریات، فراتر از نشریات کاغذی دیده شده، و نشریات صوتی و الکترونیکی در اولویت قرار گرفتند.

مدیر امور فرهنگی دانشگاه آزاد یزد در پایان با اشاره به اینکه دانشجویان قبل از شیوع کرونا نیز ارتباط زیادی با فضای مجازی داشتند، افزود: اینکه با شیوع کرونا بهره‌مندی از فضای مجازی ضرورتی باشد، احساس نمی‌شد و البته باید از این موقعیت به عنوان فرصتی استفاده کرد که با حضور دانشجویان و اساتید به صورت گسترده‌تری انجام می‌شود و امیواریم ویروس کرونا برطرف شود تا در کنار فضای مجازی، فضای حقیقی و حضوری هم که محسنات خاص خود را دارد، بهره‌مند شویم.