شماره بیست و هشتم «معرفت اخلاقی» منتشر شد
شماره بیست و هشتم دوفصلنامه علمی ـ ترویجی «معرفت اخلاقی» از سوی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شد.
به گزارش ایکنا، شماره بیست و هشتم دوفصلنامه «معرفت اخلاقی» حاوی هفت مقاله با عناوین مقالات «ویژگی‌های هویت انسانی از نگاه ملاصدرا و دلالت‌های غایت‌شناسانه آن در اخلاق» نوشته حمید عاشوری و احمدحسین شریفی «راه‌های حل تعارض بین رضا و عدم رضا در موارد تعلق قضاء الهی به کفر و معصیت» به قلم جمال سروش «مبانی انسان‌شناختی و اهداف تربیت اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان» به قلم طه امیررستمی بناب و سیدمحمدرضا موسوی‌نسب «بازشناسی نفس لوّامه و عوامل بیداری آن از نگاه قرآن و حدیث» نوشته محمدرضا حسینی‌نیا و محسن حسن‌وندی «تحلیل معنای عُجب و تبیین عوامل ایجاد و پیامد‌های آن، براساس روایات» نوشته محمدتقی سبحانی‌نیا و خلیل عارفی «تحلیل و بررسی کنترل جمعیت از منظر اخلاق کاربردی» به قلم سیدمرتضی هنرمند و احسان ترکاشوند و «بررسی مدارا در سیره تاریخی امام علی (ع) نوشته، ولی الله نصیریف سعید صفی شلمزاری و مسعود قنبری است.
ویژگی‌های هویت انسانی از نگاه ملاصدرا و دلالت‌های غایت‌شناسانه آن در اخلاق
در چکیده مقاله «ویژگی‌های هویت انسانی از نگاه ملاصدرا و دلالت‌های غایت‌شناسانه آن در اخلاق» می‌خوانیم: شناخت هویت انسانی و ویژگی‌های آن، نقشی انکارناپذیر در مسائل علوم انسانی دارد. هدف این مقاله، پاسخ به این مسئله است که اولاً، ملاصدرا ویژگی هویت انسانی را چه می‌داند؛ یعنی چه ویژگی یا ویژگی‌هایی لازم است تا واقعیت وجودی در جرگه انسانیت وارد شده و از سایر موجودات متمایز شود؟ ثانیاً، این نوع نگاه ملاصدرا، چه تأثیری در هدف اخلاق دارد. روش این پژوهش، توصیفی و تحلیلی است؛ زیرا در ابتدا باید با توجه به مبانی فلسفی و انسان‌شناختی ملاصدرا، نظر او را در مورد ویژگی هویت انسانی به دست آوریم. سپس، دلالت‌های این نگاه را در هدف اخلاق تحلیل کنیم. ملاصدرا با توجه به مبانی خاص خود، اعم از فلسفی و انسان‌شناختی، ویژگی خاص انسانی را «ناطقیت» می‌داند و طبیعتاً دلالت آن در هدف اخلاق، به این صورت است که هدف‌هایی همچون لذت شخصی یا آزادی به معنای الحادی آن را ردّ می‌کند و نهایت حرکت انسان را در آگاهی هرچه بیشتر به فقر ذاتی و عین‌الربط بودن خود، به خالق و درک توحید خاص و فنای فی‌الله می‌داند.
بازشناسی نفس لوّامه و عوامل بیداری آن از نگاه قرآن و حدیث
در چکیده مقاله «بازشناسی نفس لوّامه و عوامل بیداری آن از نگاه قرآن و حدیث» آمده است: نفس، یکی از ابعاد وجودی انسان است که دارای مراتب مختلفی و به حالات و شئون مختلفی متصف می‌شود. یکی از این حالات، حالت لوّامگی آن است که پس از اتصاف به آن، «نفس لوّامه» خوانده می‌شود. اینکه نفس لوّامه چیست و چه عواملی در فعلیت و بیداری آن نقش دارند، مسئله‌ای است که این پژوهش به دنبال پاسخ به آن‌ها است. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی است و در جمع‌آوری داده‌های، از منابع کتابخانه‌ای استفاده شده است. با مطالعه و بررسی منابع مربوطه، به دست آمد که نفس لوّامه یکی از حالات، مراتب و شئون نفس است که؛ هنگام ارتکاب معاصی توسط آدمی، بدان متصف می‌شود؛ بدین معنا که تمامی انسان‌ها از برّ و فاجر، بعضی هم در دنیا و هم در قیامت و بعضی صرفاً در قیامت، بر اثر حضور و بروز عواملی بیداری آفرین، این حالت لوّامگی را در خود احساس کرده و در نتیجة، به دلیل انجام فجور و یا قلت انجام کار نیک، ندامت حاصل شده و به ملامت خود می‌پردازند.
بررسی مدارا در سیره تاریخی امام علی(ع)
«مدارا» به معنای لطف، تساهل، نرمی و دوری از درگیری با فرد به خاطر شّر اوست. در قرآن کریم، مدارا به‌عنوان برکت و رأفت یاد شده است. در خانواده و اجتماع، اگر انسان با دیگران مدرا نکند و در سختی‌ها و ناگواری‌ها با عصبانیت و خشم رفتار کند، به اعتماد اجتماعى، صحت تربیتی و اخلاقى خود ضربه خواهد زد. هدف این پژوهش، بررسی قلمرو‌های مختلف مدارا در سیره امام علی علیه السلام است که برای جمع‌آوری اطلاعات، از روش کتابخانه‌ای استفاده شده و داده‌ها با استفاده از روش توصیفی و تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهشی حاکی از این است که در فضلیت مدارا، بسیاری از فضایل مانند خضوع و خشوع، نوع‌دوستی، صبر و خویشتن‌داری، کظم غیظ، نداشتن کینه‌توزی، دوری از خشم، دوری از جنگ، دوری از ناسزا‌گویی و سهل‌گیری وجود دارد. امام علی(ع) متناسب با شریعت اسلام نگاهش بر آسان‌گیری بوده است، اما در بعضی مسائل مانند اموال عمومی، اجرای حدود الهی و برخورد با منکران دین به شدت برخورد کرده و هرگز اجازه نمی‌دادند کسانی به اموال عمومی و حدود الهی و دین خدشه وارد کنند. سیرة عملی آن حضرت نیز، اجرای دقیق حدود الهی و تقسیم مساوی بیت‌المال بوده است.
برای مشاهده متن کامل مقالات این شماره اینجا کلیک کنید.
انتهای پیام 
