نگاه محله‌محور در مدیریت شهری، توسعه پایدار شهر را رقم می‌زند
مدرس و پژوهشگر سیاست‌گذاری اجتماعی و رئیس اداره امور اجتماعی شهرداری اصفهان گفت: توجه ویژه به محلات و اتخاذ رویکرد محله‌محور در مدیریت شهری، به توزیع عادلانه‌تر خدمات فرهنگی و اجتماعی در میان شهروندان و توسعه پایدار شهر منجر می‌شود.
به گزارش ایکنا، به نقل از روابط عمومی واحد سلامت اجتماعی مرکز بهداشت استان اصفهان، مسعود مهدویان‌فر، محله را کوچکترین واحد فضایی در اکوسیستم شهری برشمرد و افزود: هر یک از محلات شهر، از یک سو ظرفیت‌ها، استعدادها و قابلیت‌های ویژه‌ای دارا هستند و از سوی دیگر، با مشکلات و مسائل خاص و منحصر‌به‌فردی دست و پنجه نرم می‌کنند که متفاوت از دیگر مناطق شهر است، از این‌رو نمی‌توان برای تمامی محلات شهر، نسخه یکسانی تجویز کرد و با نگاهی متمرکز و واحد، به مدیریت کلان‌شهرها و حل مشکلات پیچیده آنها پرداخت.
وی با بیان اینکه در دانش مدیریتی امروز، الگوی اداره متمرکز و از بالا به پایین شهر، جای خود را به مدیریت شهریِ مبتنی بر مشارکت مدنی و اجتماعی ساکنان محلات داده است، تصریح کرد: توجه به ساکنان محلات و برنامه‌ریزی برای رفع مشکلات آنها همچون بهسازی و ترمیم معابر، ایجاد و توسعه تفرجگاه‌های محلی، افزایش خدمات رفاهی و تجاری، برنامه‌ریزی و برنامه‌سازی برای غنی‌سازی اوقات فراغت فرزندان و تسهیل خدمات روانشناختی و مشاوره در دل محله، میزان رضایتمندی عمومی و مشارکت شهروندان در اداره شهر را به‌شدت افزایش می‌دهد.
رئیس اداره امور اجتماعی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان با ذکر مثالی از اینکه وضعیت زیستی و دغدغه‌های فرهنگی و اجتماعی در دو منطقه 5 و 14 شهر اصفهان که هر دو محلات شریف و ساکنان ارجمندی دارند، بسیار متفاوت و متغیر است، گفت: باید نیازمندی‌های هر یک از این محلات به شکل دقیق و علمی احصا شده و برای رفع آنها برنامه‌ریزی و کوشش شود، چرا که هر کدام با احتیاجات، معضلات و آسیب‌های خاصی مواجه هستند.
این مدرس دانشگاه، تجارب ملی گذشته نظیر ایجاد سرای محلات در شهر تهران یا احداث فرهنگسراهای محله‌محور و ایجاد ادارات فرهنگی و اجتماعی در شهرداری‌های مناطق پانزده‌گانه شهر اصفهان را اقداماتی در راستای تحقق مدیریت محله‌محور در کلان‌شهرها برشمرد و افزود: طرح شبکه‌سازی محلات شهر اصفهان به‌عنوان طرحی جدید، جامع و اثربخش که می‌تواند فضای فرهنگی و اجتماعی شهر را دگرگون ساخته و شهرداری را از نهادی عمرانی و خدماتی به نهادی اجتماعی مبدل سازد، تهیه و تدوین شده و آماده اجرا است.
وی شناسایی، توجیه و شبکه‌سازی معتمدین محلی را مهمترین شاخصه این طرح برشمرد و ادامه داد: هدف از اجرای این طرح و طرح‌هایی نظیر آن، افزایش سطح توقع عمومی از مدیریت شهری نیست، بلکه با اجرای این برنامه‌ها تلاش می‌شود، معتمدین و افراد مورد وثوق در هر محله شناسایی شده و با تشکیل شبکه‌های اجتماعی کارآمدی که متشکل از افراد اثربخش در هر محله است، از توان و ظرفیت آنها برای بهبود و ارتقای فضای عمومی محله و کاهش مشکلات و آسیب‌های آنها استفاده شود.
مهدویان‌فر توسعه خدمات عام‌المنفعه و خدمت‌رسانی ارزان قیمت به هم‌محله‌ای‌ها را یکی از اهداف مهم این طرح دانست و تصریح کرد: برای نمونه ممکن است در هر یک از محلات شهر، پزشک، روانشناس یا حقوقدانی سکونت داشته باشند که مایل باشند خدمات مشاوره‌ای ویژه‌ای را به شکل رایگان یا با بهایی مناسب به هم‌محله‌ای‌های خود ارائه دهند. در این طرح، با شناسایی و بهره‌مندی از دانش و تجارب این اشخاص، به ارتقای رفاه عمومی در محلات شهر، کمک خواهد شد.
وی «مشارکت اجتماعی بیشتر»، «عدالت اجتماعی گسترده‌تر» و «پویایی و کارآمدی بیشتر محلات» را سه پیامد اصلی رویکرد محله‌محوری دانست و اظهار داشت: رفع نیازمندی‌های محلات شهر و احیا و تقویت هویت محلی، به بهسازی و توسعه محلات شهر منجر می‌شود و در بلندمدت، توسعه پایدار شهری را رقم خواهد زد.
این مدرس سیاست‌گذاری اجتماعی حل بسیاری از مشکلات بزرگ و گریبان‌گیر کلان‌شهرها همچون ترافیک و آلودگی روزافزون هوا را در گرو نهادینه شدن نگاه محله‌محور ذکر کرد و گفت: با توسعه خدمات عمومی در محلات شهر، شهروندان نیازی به تردد مستمر در فضاهای عمومی شهر ندارند و بسیاری از نیازمندی‌های خود همچون کلاس آموزشی فرزندان، تفریح خانواده، خدمات درمانی، خریدهای روزانه و... را در خود محله انجام می‌دهند، لذا از حجم تردد و مشکلات ناشی از آن، کاسته خواهد شد.
مهدویان‌فر، برون‌سپاری، کاهش تصدی‌گری شهرداری‌ها و اتکای مدیریت و سرنوشت شهر به مشارکت فعال و آگاهانه شهروندان را رهاورد دیگر توجه به محله‌محوری دانست و اضافه کرد: در این شیوه مدیریتی، شهروندان ابتدا به شناخت و جمع‌بندی مهمترین نیازهای خدماتی و اجتماعی محله خود پرداخته و سپس با بهره‌گیری از اندیشه، نیرو و مهارت موجود در میان ساکنان یا اصناف حاضر در محل، برای حل این مسائل تلاش می‌کنند و شهرداری نیز به‌عنوان نهاد حاکمیتی، همراه و همیار آنها است و ضوابط قانونی و بستر سخت‌افزاری و تجهیزاتی مورد نیاز را برای آنها فراهم می‌سازد.
وی به نقش محله‌محوری در کاهش و پیشگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی در هر یک از محلات شهر اشاره کرد و افزود: ساکنان هر محله بیش از همه با محیط‌های بی‌دفاع شهری که مستعد جرم و بزهکاری است، یا با آسیب‌های خاصی که در آن محله ریشه دوانده، آشنایی دارند، لذا بهتر از همه می‌توانند با سامان بخشیدن به اماکن بی‌دفاع، شناسایی هنجارشکنان و اتخاذ راه‌های مقابله با این آسیب‌ها، از اشاعه بیشتر آنها جلوگیری و امنیت پایدارتری را در محله برقرار کنند.
رئیس اداره امور اجتماعی شهرداری اصفهان، واگذاری مدیریت فضاهای عمومی، ابنیه و مراکز فرهنگی و هنری به ساکنان محل را یکی از اهداف مهم طرح شبکه‌سازی اجتماعی محلات برشمرد و تصریح کرد: در ایام گذشته، اداره برخی از فرهنگسراهای محلی به مراکز و کانون‌های فرهنگی حاضر در محله واگذار شد که تجارب ارزشمندی را رقم زد و با شناسایی و رفع نواقص موجود، می‌توان این تصمیم را به تمامی محلات شهر، تسری بخشید.
مهدویان‌فر مواجهه دائم و مستمر مدیران شهری با شهروندان و تعامل چهره به چهره را یکی از عوامل مؤثر در افزایش اعتماد عمومی و همکاری متقابل مدیران و شهروندان برای بهبود فضای شهر دانست و اظهار کرد: در حال حاضر در هر یک از ادارات فرهنگی و اجتماعی مناطق پانزده‌گانه شهرداری، کارشناس ویژه‌ای برای پیگیری و تحقق شبکه‌سازی اجتماعی محلات مستقر و موظف شده است با بهره‌مندی از ظرفیت‌های مؤثری همچون مساجد، حسینیه‌ها و اماکن مذهبی موجود در محله و گفت‌وگو و مراوده صمیمانه با اصناف و شناسایی معتمدین محلی، برای ایجاد و گسترش شبکه اجتماعی محلات تلاش کند.
رئیس اداره امور اجتماعی شهرداری اصفهان، همکاری و تعامل مناسب دستگاه‌های خدمت‌رسان حاضر در محلات، نظیر کلانتری‌ها و نیروهای انتظامی، مدارس و آموزشگاه‌ها، مراکز بهداشتی و درمانی و شهرداری‌های مناطق و فرهنگسراهای محلی را پیش‌نیاز تحقق مناسب و کارآمد شبکه‌سازی محلات ذکر کرد و گفت: این تعامل سازنده، از قبل با تشکیل جلسات بین سازمانی و تفاهم حاصل شده میان دستگاه‌های ذی‌ربط، به شکل مطلوبی پیش‌بینی شده و امید می‌رود همه نهادها، از ایجاد چنین فرصت و ظرفیتی برای پیشبرد اهداف فرهنگی و اجتماعی خود، بهره‌مند شوند.
انتهای پیام
