از تحقق آرزوی کودکی تا آموزش قرآن در مناطق محروم

وقتی در فرهنگ لغت‌های مختلف به دنبال واژه معلم می‌گردیم تعریف، وظیفه، نقش و جایگاه او در این جمله خلاصه می‌شود: فردی با معلومات نسبی در مورد موضوع یا موضوعاتی خاص که دانسته‌های خود را به فرد یا افراد دیگری که در اصطلاح شاگرد یا دانش‌آموز گفته می‌شود، منتقل می‌کند. اما همین عبارت کوتاه برای توصیف معلم کافی‌ است؟ مسلماً نه. زبان قاصر است از توصیف معلم و در سطر نمی‌گنجد بیان کردن جایگاهش. مقام معلم مقام والایی است، مقامی است که بالاتر از مقام معلم نیست و چنین است که وارثان انبیا شمرده می‌شوند. چنانچه امام صادق(ع) فرموده‌اند: «إنَّ العُلَماءَ وَرَثَةُ الأنبِياءِ، دانشمندان وارثان پیامبرانند.» قرآن کریم به عنوان چراغ پر فروغ که کامل‌ترین برنامه و قوانین را برای سعادت بشر دارد، در آیات نورانیش مکتب تعلیم و تربیت اسلامی را به زیبایی هرچه تمام ترسیم و خداوند را به عنوان اولین معلم بشر معرفی کرده است که به پیامبرش در آغاز بعثت فرمود: «إقرَأ بِاسمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ. خَلَقَ الإِنسانَ مِن عَلَقٍ. إقرَأ وَ رَبُّکَ الأکرَمُ. الَّذِی عَلَّمَ بِالقَلَمِ. عَلَّمَ الإنسانَ ما لَم یَعلَم» و اینچنین مکتب تعلیم و تربیت اسلامی به عنوان مکتبی ممتاز، مستقل و با مبانی و اصول مشخص پدیدار شد که در این مکتب علم و دانش، معلم و متعلم و مدرسه و مکتب‌خانه از جایگاه بسیار ارزشمند و رفیعی برخوردار است.

به مناسبت بزرگداشت مقام معلم ایکنای یزد، با یکی از جوانترین معلمان استان از شهر هرات شهرستان خاتم به گفت‌‌وگو نشست که معلمی را آرزوی کودکی خود می‌داند و اکنون با طی مسافت طولانی و با دستانیی پُر به دیار خود بازگشته و به آموزش قرآن کودکان و نوجوانان هراتی می‌پردازد. این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

ایکنا ـ لطفاً خودتان را معرفی کنید.

سعید حیدری هستم، متولد سال 1375 و در یک خانواده مذهبی بزرگ شدم، مادرم با قرآن انس زیادی داشت و حتی جلسات جزءخوانی ماه رمضان هرساله در خانه ما برپا می‌شد و همین موضوع باعث شد من نیز با قرآن مأنوس شوم. سال 1385 با حجت‌الاسلام کامیاب، که روحانی محله بودند، آشنا شدم و ایشان وقتی متوجه استعداد خاص بنده در زمینه قرآن شد، به استاد جوانی که مهریزی بود و در شهر هرات جلساتی را برگزار می‌کرد، معرفی کردند و برای حضور در جلسات آموزش قرآن کریم که در محل مسجد جامع شهر برگزار می‌شد، دعوت شدم، البته افرادی که در این جلسات شرکت می‌کردند همه بزرگسال بودند و من 10 ساله بودم. در کنار این جلسات، آقای تهمتن‌پور، معاون پرورشی مدرسه ما نیز کلاس‌های آموزشی در مدرسه برگزار می‌کرد که در آن شرکت و آمادگی برای مسابقات را کسب کردم و هر سال در مسابقات رتبه اول شهرستانی را به دست می‌آوردم. سال 1389 حجت‌الاسلام علی گندمی به همراه شهید حاج حسن دانش و حمید میرجلیلی برای آموزش قرآن در شهر هرات حضور ‌یافتند و در برنامه‌ای که از سوی آموزش و پرورش برای دانش‌آموزان برگزار می‌شد شرکت کردم و این موضوع نقطه آغازی برای ورود به آموزش‌های تخصصی شد.

ایکنا ـ چگونه شغل معلمی را انتخاب کردید؟

علاقه خود را به معلمی از مقطع ابتدایی و راهنمایی شناختم چون شاگرد زرنگ و درس‌خوانی بودم، به منازل برخی از همکلاسی‌هایی که در درس‌ها مشکل داشتند، می‌رفتم و به آنها کمک می‌کردم. در دوران پیش‌دانشگاهی این عزم در من جدی شد که در کنکور اولین انتخاب را به رشته تربیت معلم در صورت وجود ظرفیت اختصاص دهم و همین‌گونه هم شد که اولویت اول تا بیستم را به رشته تربیت معلم اختصاص دادم و در رشته الهیات و معارف اسلامی موفق به کسب رتبه قبولی و وارد این عرصه شدم، حتی در زمان دانشجویی فعالیت‌های بسیاری در زمینه قرآنی انجام دادم و همزمان در جلسات مکتب الغدیر استاد شهید دانش و حاج آقا گندمی شرکت می‌کردم. سال 1397 به طور رسمی وارد آموزش و پرورش شدم، در ابتدای امر تدریس درس دینی را برعهده داشتم و برای آموزش قرآن  نیز پنجشنبه‌ها به هرات می‌رفتم.

ایکنا ـ اولین تدریس شما در کجا بود؟

اولین تدریس من به صورت رسمی و در آموزش و پرورش در مدرسه هنرستان شهید رجایی یزد صورت گرفت.

ایکنا ـ خاطره‌ای از روزهای معلمی بگویید.

اولین روزی که قرار شد به عنوان معلم قرآن تدریس داشته باشم، روز یکشنبه به من اطلاع داده شد که بنا به درخواست مدیر یک مدرسه که معلم راهنمایی بنده بودند، در آخرین روز از هفته در شهر هرات به دانش‌آموزان قرآن را آموزش دهم، هر چند با سختی‌هایی برای تردد مواجه بودم و با اتوبوس باید به هرات می‌رفتم اما موافقت کردم و هر هفته پنجشنبه‌ها در جمع دانش‌آموزان مقطع راهنمایی حاضر می‌شدم. روز اولی که در این مدرسه حضور یافتم با توجه به اینکه در این شهرستان بحث آموزش قرآن به صورت جدی پرداخته نشده بود، وقتی در زمینه قرآن و ظرفیت‌ها و شکوفایی استعدادها در سطوح مختلف سخن به میان آورده و به اجرای تلاوت قرآن با صوت پرداختم، تعجب آنها برایم جالب بود و متوجه شدند قرائت قرآن برای مراسم عزاداری و ختم نیست، قرآن زیبایی‌های خاص خود را دارد.

ایکنا ـ درخواست شما از مسئولان چیست؟

متأسفانه هنوز بسیاری از مسئولان در آموزش و پرورش به قرآن کریم به عنوان ساعت درسی توجه نمی‌کنند و به عنوان فعالیت‌های فوق برنامه به آن نگاه می‌کنند، به عنوان مثال برای درس فیزیک یا ریاضی امکان تعطیلی وجود ندارد ولی اگر ساعت قرآن حذف یا محدود شود، مشکلی به وجود نمی‌آید و ساعت درسی قرآن در برنامه‌ها به شکلی چیده می‌شود که اگر تشکیل نشد، مشکلی به وجود نمی‌آید و با دید فوق برنامه به آن نگاه می‌شود. از مسئولان درخواست می‌شود در تغییر این نگاه برنامه‌هایی مدنظر باشد و همچنین دوره توانمندسازی بیشتری برای دبیران قرآنی و حتی دبیران دروس دیگر صوت گیرد تا مبلغ و مشوق قرآن باشند.

ایکنا ـ از شهید دانش که در مناطق محروم تدریس داشتند بگویید.

به یادم دارم شهید حاج حسن دانش، سال 1389 و قبل از مسابقات تونس، در شهرستان خاتم با توجه به اینکه از امکانات کمی برخوردار بود، مرتب حضور می‌یافتند و 240 کیلومتر از مرکز استان برای چهار قرآن‌آموز طی مسافت می‌کردند. کلاس این شهید بزرگوار پنجشنبه تشکیل می‌شد و روز جمعه مجدد به یزد بازمی‌گشتند. شهید دانش معتقد بود حتی اگر یک نفر هم در کلاس‌ شرکت کنند، در این شهرستان حضور می‌یابم. حجت‌الاسلام علی گندمی که پیشکسوت قرآنی استان هستند، این خاطره را از ایشان برایم تعریف کردند که پس از موفقیت شهید دانش در مسابقات بین‌المللی تونس وقتی به استان برمی‌گشتیم، به ایشان گفتم این اجر مجاهدت‌های شما در حضور مستمر جلسات هفتگی قرآن به خاتم و بهاباد است.

ایکنا ـ به نظر شما ضعف‌های آموزش قرآن در ایام کرونا چیست؟

کرونا بر جلسات و آموزش قرآن تأثیر منفی گذاشت و به طور چشمگیری در مقطعی جلسات قرآن را لغو کرد و همه به این موضوع فکر می‌کردند که وضعیت به زودی بهبود و مجدد جلسات به صورت حضوری برگزار می‌شود اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد، هرچند بخشی از جلسات در فضای مجازی برگزار می‌شد اما به طور جدی دنبال نشد. قبل از کرونا فضایی به نام فضای مجازی بود حتی برخی استان‌ها جلساتی را در این فضا برگزار می‌کردند، به نظرم شاید این موضوع را در استان جدی نگرفتیم و بیشتر به جلسات آموزش حضوری بسنده می‌شد، بعد از کرونا به ناچار به فضای مجازی روی آوردیم و از فضاهای مختلف که در اختیار و در دسترس بود، برای آموزش قرآن بهره بردیم البته در کنار این موضوع، خانواده‌ها نیز با توجه به سن پایین قرآن‌آموز اعتماد چندانی به حضور فرزندانشان در فضای مجازی نمی‌کردند اما این اتفاق افتاده است و بسیاری از خانواده‌ها اعتماد و همراهی کردند و اکنون آموزش‌ها در فضای مجازی دنبال می‌شود.

ایکنا ـ ویژگی خاص معلم قرآنی از دید شما چیست؟

به نظر من یک معلم قرآنی باید اولاً خود عامل به قرآن باشد و ثانیاً در این دوره مخصوصاً، خود را به روز کرده و با امکانات و شرایط جدید وفق دهد و با این دید پیش رود.

در پایان تلاوتی دلنشین و شنیدنی از این معلم جوان قرآنی که در مراسم صبحگاه دبیرستان پسرانه دوره دوم مؤمنین ناحیه یک یزد ضبط شده، تقدیم مخاطبان ایکنا می‌شود.