نفی نگاه دولتی به مسئله خانواده / مؤسسه خاتم 2 ساله شد

به گزارش ایکنا، مراسم دومین سالگرد تأسیس مؤسسه خانواده اسلامی و تربیت معنوی خاتم امروز یک‌شنبه ۲۳ آبان‌ماه همزمان با میلاد با سعادت امام حسن عسکری(ع) برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، محمدحسین چاوشیان، رئیس مؤسسه خانواده اسلامی و تربیت معنوی خاتم با تأکید بر اینکه طی دو سال فعالیت آموختیم که بیشتر عمل کنیم تا اینکه حرف بزنیم، گفت: فعالیت‌های ما در رسانه‌ها مستند شده است؛ این فعالیت‌ها شکل نمی‌گرفت، مگر با مجاهدت اساتید همکار با مؤسسه خاتم؛ از عضو شورای نگهبان تا اساتید دانشگاه در برنامه‌های مؤسسه خاتم حضور پیدا می‌کنند.

وی ادامه داد: آنچه در خاتم دنبال می‌کنیم، دغدغه‌هایی است که در بسیاری از مؤسسات و سازمان‌ها بر زمین مانده و آن دغدغه‌ مقام معظم در حوزه آسیب‌های اجتماعی با تأکید بر خانواده محوری است. سیاست‌گذاری خانواده محور به عنوان یکی از مهم‌ترین راهبردها در سیاست تعالی خانواده دنبال می‌شود و مقام معظم رهبری در سال 95 در سیاست‌های خانواده بر همین خانواده محور بودن سیاست‌ها تأکید داشتند.

رئیس مؤسسه خاتم یکی از دستاوردهای مؤسسه در کنار همه فعالیت‌هایی که در این دو سال شکل گرفت را انتشار کتابی با عنوان «خانواده محوری و سیاست‌گذاری» دانست که با نگاه نخبگانی برگرفته از اساتید و نخبگان خانواده در ساحت‌های مختلف تهیه شده است و گفت: این کتاب امروز در کنار مستند مأوا که آن هم متمرکز بر پژوهشی برخواسته از موضوع خانواده محوری و سیاست‌گذاری است رونمایی می‌شود. همچنین فصلنامه خانواده اسلامی و تربیت معنوی مؤسسه خاتم اردیبهشت‌ماه مجوز گرفت و طی فراخوان مقاله‌ای که صورت گرفت موفق شدیم سه شماره آن را چاپ کنیم که امروز رونمایی می‌شود.

مجموعه‌های مردمی کارهای اساسی و بنیادین را انجام دهند

پخش بخش‌هایی از مجموعه مستند تلویزیونی «مأوا» در ادامه مراسم صورت گرفت و سپس یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی با تأکید بر اینکه نفس کار ورود یک مؤسسه مردم نهاد در موضوعی مثل خانواده ارزشمند است، گفت: اگر در کشور ما مجموعه‌های مردمی کارهای اساسی و بنیادین را در حوزه فرهنگ بر عهده بگیرند، قطعاً شاهد رفع مشکلات خواهیم‌ بود.

بیشتر بخوانید:

گزارش تصویری مراسم دومین سالگرد تأسیس مؤسسه خانواده اسلامی و تربیت معنوی خاتم 

وی تصریح کرد: حوزه سیاست‌گذاری باید فارغ از امور اجرا انجام شود و کار میدانی و عملیاتی با مردم را باید مؤسسات مردمی انجام دهند. مسئله خانواده، جمعیت و توجه به این امور از اولویت‌های ضروری امروز جامعه ماست.

احمدوند با اشاره به اینکه مطرح می‌شود مشکلات و مسائل اقتصادی دلیل اصلی معضلات مربوط به تشکیل خانواده و فرزندآوری است و اگر مشکلات اقتصادی وجود نداشت، تشکیل خانواده راحت‌تر انجام و مشکل جمعیت نداشتیم، این سؤال را مطرح کرد که آیا در بخش‌های ثروتمندتر جامعه ما اهتمام به تشکیل خانواده بیشتر است؟ و گفت: اینگونه نیست که لزوماً مکنت مالی انگیزه تشکیل خانواده و فرزندآوری باشد. بلکه حتماً مسئله فرهنگی و مربوط به نوع نگاه به اهمیت و ضرورت تشکیل خانواده است.

وی با تأکید بر این موضوع که تشکیل خانواده به معنی آسان شدن شرایط نیست، گفت: این تصور که اگر ازدواج کردیم و زندگی راحتی نداشتیم، زندگی موفقی نداشته‌ایم، غلط است؛ این تصورات ریشه در این باور دارد که ما ازدواج می‌کنیم که همه چیز فراهم شود و آسایش داشته باشیم اما ازدواج به معنی رفع تنگناها و مشلات مالی نیست.  

ازدواج یک وظیفه فرهنگی در قبال جامعه است

معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد ازدواج را یک وظیفه فرهنگی در قبال جامعه و یک وظیفه اجتماعی در قبال تاریخ دانست و گفت: اگر مبنا این باشد که نظام تربیتی ما عبد تربیت کند، تشکیل دادن خانواده برای ایجاد آسایش و به راحتی رسیدن نیست، بلکه فارغ از اینکه توانایی مالی دارید و یا ندارید، یک وظیفه است.

از ترس نداشتن امکانات ازدواج نمی‌کنیم

وی به آیه 31 سوره اسراء که می‌فرماید: «وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْئًا كَبِيرًا؛ و از بيم تنگدستى فرزندان خود را مكشيد، ماييم كه به آنها و شما روزى مى‌بخشيم؛ آرى كشتن آنان همواره خطايى بزرگ است» اشاره کرد و گفت: امروز ما از ترس نداشتن امکانات ازدواج نمی‌کنیم و فرزند‌آوری نداریم و فکر می‌کنیم رزاق ما هستیم؛ این نگاه نگاه اشتباهی است. وسیله شما هستید، اما جای دیگری مقدر شده که یک خانواده دو نفره، سه نفره، چهار نفره و ... چه قدر روزی داشته باشد و تأمین اینها را خدا بر عهده گرفته است.

احمدوند این نگاه که اول مشکلات حل شود و بعد ازدواج کنیم را مشکل فرهنگی و نداشتن امید به آینده تعبیر کرد و گفت: کسی که فرزند نمی‌آورد، تصورش این است که اگر ازدواج کند همسر و فرزند او دارای زندگی خوبی نخواهدبود و اینجاست که وظیفه سیاست‌گذاران است که امید را به خانواده‌ها تزریق کند.

وی ادامه داد: خانواده پویا باید امید داشته باشد. اکنون کل نگاه ما به زندگی در فرایند هستی‌شناسانه که باید در زندگی ترسیم شود، دچار اختلال شده و ارزش‌ها نیز دچار اختلال شده است. دستاورد جامعه اسلامی باید انسان باشد؛ آنچه بین جامعه ما و سایر جوامع تفاوت ایجاد می‌کند، پذیرش مسئولیت در قبال جامعه است.

معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد تصریح کرد: ازدواج به معنی پذیرش دیگری در زندگی است. جامعه خودخواه نمی‌تواند جایگاه درستی برای دیگری در زندگی قائل شود. دلیل مشکلات خودخواهی است. اگر یاد نگرفته باشیم که خیر عمومی بالاتر از خیر فردی است نمی‌توانیم جامعه سالم تربیت کنیم.

وی در پایان سخنان خود برای همکاری و حمایت از تولیدات مربوط به خانواده و کارهای پژوهشی در این حوزه اعلام آمادگی کرد.

در ادامه مجموعه مستند تلویزیونی «مأوا» و کتاب «خانواده محوری و سیاست‌گذاری» که مجموعه گفت‌وگو با 30 استاد در موضوع خانواده است رونمایی شد. این کتاب شامل چهار فصل خانواده از نگاه روانشناسی، خانواده از نگاه جامعه شناسی، خانواده از نگاه فقه و حقوق اسلامی و خانواده از نگاه حکمرانی و مدیریت است. همچنین از فصلنامه علمی «خانواده اسلامی و تربیت معنوی» (سه شماره بهار، تابستان و پاییز) رونمایی شد.

زهرا عابدینی، معاون مشارکت‌های اجتماعی سازمان امور اجتماعی کشور نیز در این مراسم گفت: مسئله خانواده از مسائل تخصصی است و هر کسی نمی‌تواند در این خصوص اظهار نظر کند. من متخصص حوزه خانواده نیستم و فکر می‌کنم صحبت کردن در این خصوص بسیار سخت است به همین دلیل از باب عضویت در شورای اجتماعی چند نکته مطرح می‌کنم.

وی عنوان کرد: باید مسئله خانواده را در دو حوزه قبل و بعد از تشکیل خانواده ببینیم. یعنی هم اصل مسئله ازدواج را آسیب‌شناسی کنیم و هم مسائل و مشکلاتی که بنیان خانواده را در جامعه تهدید می‌کند. باید صاحب‌نظران این مسائل را بررسی و اظهار نظرکنند و مسئولان به دنبال نظرات کارشناسی صاحب‌نظران به دنبال راه‌کار در حوزه سیاست‌گذاری و اجرا باشند.

چرا زوج‌ها تا سال‌ها فرزند نمی‌خواهند؟

عابدینی بحث سیاست‌های جمعیتی، بالا رفتن سن ازدواج و اینکه بسیاری از زوج‌هایی که ازدواج می‌کنند تا سال‌ها تمایلی به فرزندآوری ندارند را نیز مطرح کرد و گفت: باید دلایل این مسئله بررسی شود. همچنین باید قوانین حوزه خانواده بازنگری، خلاءها مشخص و قوانین تشکیل خانواده و پایداری خانواده تسهیل شود.

نگاه دولتی در حوزه خانواده نتیجه مثبتی در پی ندارد

وی به نقش مهم مؤسسات غیر دولتی در تحقق سیاست‌های تقویت بنیان خانواده و جلوگیری از طلاق اشاره و خاطرنشان کرد: حوزه خانواده حوزه نرم‌افزاری است و اگر مردم و نخبگان در شکل‌گیری و دوام خانواده مشارکت جدی نداشته باشند و کار را به دولت واگذار کنند، دولت موفقیتی نخواهدداشت و نگاه دولتی در حوزه خانواده نتیجه مثبتی در پی ندارد.

معاون مشارکت‌های اجتماعی سازمان امور اجتماعی خواستار مطالبه‌گری جدی از سوی NGO‌ها در حوزه خانواده شد و گفت: مسئله مهم مشاوره است و خانواده‌ها نیازمند مشاوره هستند، اما دسترسی خانواده‌ها به مشاوره خیلی بالا نیست. نخبگان حوزه مشاوره و روانشناسی می‌توانند گروه‌هایی برای ارائه مشاوره به مردم تشکیل دهند.

وی تصریح کرد: سیاست ما در وزارت کشور این است که هر آنچه در حوزه نخبگانی کشور می‌تواند اتفاق بیفتد تا حال جامعه خوب شود، استقبال و حمایت کنیم. امروزه بیشترین آسیب در حوزه خانواده به مسائل فرهنگی باز می‌گردد، اگر چه مسائل مالی می‌تواند انگیزه اختلاف‌های خانوادگی بعد از ازدواج شود، اما عمده مسئله باز می‌گردد به مشکلات فرهنگی و گفتمانی در حوزه خانواده.

عابدینی اضافه کرد: البته نمی‌توان منکر موانع اقتصادی هم شد، چرا که حداقل لوازم تشکیل خانواده تهیه مسکن است که برای آن فشار مالی زیادی به خانواده وارد می‌شود، ولی اقدامات هماهنگ و هم‌افزا در سیاست‌گذاری و اجرا می‌تواند موجب کاهش آسیب‌ها در آینده شود.

در پایان مراسم نیز از اساتید همراه با مؤسسه خاتم از جمله رزاقی عضو هیئت مدیره خاتم، ابراهیم مقدم، مهدیه مهدویان و .. تقدیر به عمل آمد و اعلام شد کنفرانس بین‌المللی با محوریت خانواده توسط مؤسسه خاتم برگزار خواهد شد.