نوید توسعه کمی و کیفی مسابقه بین‌المللی فرازخوانی «مشکات» + فیلم
نخستین دوره مسابقه بین‌المللی فرازخوانی قرآن کریم مشکات با شرکت چهار هزار نفر از ۵۰ کشور برگزار شد و امروز برگزیدگان آن تجلیل می‌شوند، مسابقه‌ای که متولیانش چنین استقبالی را اثر خدمت خالصانه به قرآن می‌دانند و نوید توسعه کمی و کیفی این مسابقه را برای استقبال هرچه بیشتر در سطح ملی و بین‌المللی داده‌اند.
مسابقه فرازخوانی قرآن کریم مشکات در سال ۱۳۹۸ در قالب مسابقات استانی در استان البرز کار خود را آغاز کرد. سپس در دومین دوره علاوه بر استان البرز در سطح استان تهران نیز برگزار شد؛ این مسابقات در سال جاری در سطح کشوری انجام شد و بعد از آن با یک تحول و حرکتی نو بخش بین‌المللی آن نیز به‌صورت مجازی و با انتخاب فرازی از تلاوت استاد عبدالباسط از سوره مبارکه «قیامة» طی ماه گذشته برگزار شد تا به مرحله اختتامیه خود نزدیک شود؛ مراسمی که در آن ۱۱ نفر از بین چهار هزار اثر ارسالی تجلیل شوند. به همین مناسب و نزدیک شدن به مراسم اختتامیه گفت‌وگویی را با برخی از دست‌اندرکاران آن از جمله حجت‌الاسلام مجتبی محمدی، امام‌جمعه کوهسار و مدیرعامل مؤسسه قرآنی مشکات، محمدحسین سبزعلی، قاری بین‌المللی و داور این مسابقه و حسین نام‌آور خیر قرآنی این مسابقات داشتیم که در ادامه متن این گفت‌وگو را می‌خوانید.
ایکنا ـ چه شد که موسسه‌ای در کوهسار البرز، قدمی به این بلندی برداشت؟
حجت‌الاسلام محمدی: این اقدام بین‌المللی موسسه مشکات، برای اولین بار بود و لذا روند آن برای ما دشوار بود و با توجه به اینکه مشکات یک مؤسسه مردمی است و نسبت به سازمان اوقاف که مسابقات بین‌المللی قرآن جمهوری اسلامی ایران را برگزار می‌کند و همه دستگاه‌ها موظف به همکاری با آن هستند کار بسیار سخت بود؛ اما با لطف خداوند و تلاش گروه تبلیغات و رسانه مشکات برای تبلیغ این فعالیت در سطح جهان اسلام، زحمات بسیاری کشیده شد.
طی زمان برگزاری مسابقه فرازخوانی نزدیک به چهار هزار اثر از نقاط مختلف جهان به دست ما رسید که اثرات فاخری بودند؛ آثاری که شاید برای اولین‌بار در این سطح دیده می‌شد. این آثار از ۵۰ کشور در تمامی قاره‌ها بود.
اگر مسابقات قرآنی با کیفیت برگزار شود می‌توان افراد مختلفی را جذب کرد و به فعالیت‌های قرآنی تشویق کرد. چهارشنبه چهارم اسفند، طی هفته گذشته فینال این مسابقه با حضور داوران بین المللی از کشور عزیزمان و همچنین کشور مصر و لبنان برگزار شد. در این بین وقتی که با برخی از داوران در خصوص آثار ارسالی صحبت می‌شد پاسخ می‌دادند که برخی از این آثار به حدی خوب هستند که انتخاب تنها ۱۰ نفر به عنوان برگزیده دشوار است. امیدواریم در سال آینده علاوه بر استقبال بیشتر از این مسابقه تمرین بیشتری هم نسبت به فراخوان‌های اعلام شده انجام شود تا شاهد آثار زیباتر دیگری باشیم.
ایکنا_ در روند برگزاری مسابقه با مشکلاتی هم مواجه بوده‌اید؟
حجت‌الاسلام محمدی: با توجه به اینکه مؤسسه قرآنی مشکات یک مجموعه تماما مردمی است همه با هم و در کنار هم کار و فعالیت می‌کنیم و لذا شاهد فعالیت‌های جهادی هستیم و به همین دلیل اکثر کسانی که در مجموعه هستند به‌دنبال خدمت خالصانه به قرآن هستند و به همین دلیل مشکلاتی ایجاد نشد. در این جریان از هر عزیزی تقاضای همکاری می‌کردیم بدون هیچ معطلی همکاری را می‌پذیرفت. مخصوصاً اساتید قرآنی که در مدت برگزاری مسابقه مشورت‌های بسیاری از آن‌ها گرفته شد. همچنین حاج حسین نام‌آور، خیر قرآنی ما که رئیس کمیته اجرایی این مسابقات هم هستند ذره‌ای کم نگذاشتند. استاد سبزعلی و حجت‌الاسلام والمسلمین گرمسیریان نیز زحمات بسیاری کشیدند.
ان‌شالله امروز، چهارشنبه یازدهم اسفندماه شاهد برگزاری مراسم اختتامیه و تجلیل از برگزیدگان مسابقه در حرم مطهر حضرت معصومه(س) خواهیم بود. این مراسم با حضور برخی از مسئولان کشوری برگزار می‌شود. در ابتدای مراسم پیام ویژه آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی قرائت و همچنین با برگزیدگان خارجی هم ارتباط تصویری برقرار خواهد شد. البته امکان حضور برگزیدگان خارجی در مراسم هم فراهم شده است. اجرای برنامه اختتامیه نیز با حسن سلطانی خواهد بود و در این برنامه سیدجواد حسینی، قاری بین‌المللی کشورمان تلاوت دارد. همچنین تلاوت یکی از نفرات برتر مسابقه را خواهیم داشت. سخنرانان این مراسم نیز حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی بوشهری، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و آیت‌الله سعیدی، امام جمعه شهر قم و تولیت آستان حرم حضرت معصومه(س) خواهند بود. اجرای گروه تواشیح نیز بخش دیگری از این مراسم است. پایان برنامه نیز اهدای جوایز نقدی به همراه مدال به قهرمانان قرآنی است.
اساتید بین المللی در سطح جهان از این مسابقه استقبال بسیار خوبی کردند و خود آن‌ها مردم جهان را به شرکت در این مسابقه دعوت می‌کردند. این تصمیم را داریم که برای سال آینده از تمامی داوران و اساتید خوب کشورمان در این مسابقات با همکاری و همراهی استاد سبزعلی استفاده کنیم.
همچنین تصمیم گرفتیم که برای سال آینده فقط از سبک استاد عبدالباسط این مسابقات را برگزار نکنیم و اساتید دیگری هم به آن اضافه کنیم چراکه برخی از کشور‌ها از جمله مصر به ما پیام می‌دادند، فراز قاریان دیگر هم در این مسابقه قرار داده شود.
ایکنا_ منتقدانی هم داشتید که نقد‌های جدی به این رویداد داشته باشند؟
حجت‌الاسلام محمدی: باتوجه به اینکه مسابقه فرازخوانی به سبک استاد عبدالباسط بود نقدی که به ما می‌شد از ناحیه کشور‌های خارجی بود که درخواست داشتند فراز اساتید دیگر را هم در این مسابقه می‌گذاشتیم تا آن‌ها هم بتوانند در این مسابقه شرکت کنند و این اصلی‌ترین نقدی بود که به مسابقه شد. نقد دیگری هم که به این مسابقه شد و امیدواریم در سال آینده برطرف کنیم حضور بانوان در این مسابقه بود که ان‌شالله سال آینده کنار مسابقات کشوری که در رشته‌های حفظ، مفاهیم، قرائت و ترتیل برگزار می‌شود، رشته حفظ کل را به صورت بین‌المللی برگزار کنیم و در این بخش هم آقایان و هم بانوان امکان شرکت خواهند داشت. البته رده‌بندی سنی هم مد نظر خواهد بود.
ایکنا_ متوسط سن شرکت‌کنندگان را بگویید و اینکه چه برنامه آموزشی برای این طیف در نظر گرفته‌اید؟
حجت‌الاسلام محمدی: میانگین سن شرکت کنندگان بین ۲۵ تا ۳۰ سال بود و در رده سنی زیر ۱۶ سال هم افراد بسیاری شرکت کردند. حدود ۴۰ درصد از شرکت‌کنندگان ما بین ۲۵ تا ۳۰ سال بودند. با توجه به درخواست شرکت‌کنندگان بنا داریم تا با هماهنگی شورای راهبردی مسابقات که حجت الاسلام و المسلمین تقوی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی رئیس این شورا هستند و قاریان ممتاز بین المللی اعضا شورا برای کسانی که در این مسابقات شرکت می‌کنند دوره‌های آموزش مجازی را با حضور اساتید سطح یک کشور و اساتید مصری برگزار کنیم و فایل آموزش‌ها را در سایت‌مان هم قرار می‌دهیم تا سایر کسانی که تمایل دارند از این دوره‌های آموزشی استفاده کنند.
ایکنا_هدف شما به عنوان یک خیر برای پرداختن به این فعالیت چه بوده است؟
حسین نام‌آور: حدود پنج سال است که در خدمت حجت الاسلام و المسلمین محمدی و فعالیت‌های قرآنی مؤسسه مشکات هستم و این فعالیت‌ها را با آغاز به کار فعالیت‌های قرآنی ایشان شروع کردیم. با توجه به پیشنهادی که ایشان به بنده دادند کار را جلو بردیم و به لطف خدا موفقیت‌های در این مسیر به دست آمده است. ابتدا این فعالیت‌ها را در حوزه کوهسار و منطقه کردان شهرستان هشتگرد آغاز کردیم، اما بعد‌ها با همت و همراهی استاد سبزعلی این فعالیت‌ها گسترش پیدا کرد.
هدف این فعالیت‌های این بود که ما فرهنگ قرآنی را بتوانیم در جامعه پیاده کنیم. تحقق فرهنگ قرآنی در جامعه مستلزم زمان بسیاری است لذا تلاش و خروجی‌های خوب و اثر‌گذاری از فعالیت‌های قرآنی مؤسسه مشکات داشته باشیم براین اساس با دعوت از اساتید قرآنی بسیار خوب و طراز اول کشور برنامه‌های قرآنی را گسترش دادیم. همچنین این اساتید، شاگردان دیگری را تربیت کردند و به غیر از اساتید بین المللی موسسه امروز توانسته‌ایم ۱۷ استاد قرآنی را پرورش دهیم.
ایکنا_ دغدغه کار قرآنی چگونه در شما شکل گرفت؟
حسین نام‌آور: انسان وقتی در یک کار خیر قرار می‌گیرد قطعا خواست خدا بوده است، تا روزی و نعمتی که به او داده است، بتواند به نحو احسن استفاده کنند. همچنین از تاکیدات مقام معظم رهبری است که باید قرآن را در جامعه بسط و گسترش داد لذا به این مسیر ورود کردم. هر چند اشاعه فرهنگ قرآنی سال‌ها زمان می‌برد، اما امیدواریم که خیرین قرآنی دیگر هم در این عرصه کمک کنند تا بتوانیم این حرکت را به سرانجام برسانیم.
جامعه‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم اسلامی است و در این جامعه اسلامی باید فرهنگ قرآنی نهادینه شود که این نیازمند تبلیغات و حمایت نهاد‌های متولی و خیرین است تا بتوانیم مردم را با آموزه‌های قرآنی تشویق کنیم تا به این مسیر گرایش بیشتری پیدا بکنند. امروز به لطف خدای متعال کشور ما ظرفیت و انگیزه چنین اقداماتی را دارد و در ایام کرونا هم شاهد این بودیم که با وجود محدودیت‌ها و معذوریت‌های کرونایی در این عرصه موفق بودیم.
ایکنا_ ارزیابی شما از آثار ارسالی به این جشنواره به عنوان یک داور قرآنی و پیشکسوت این عرصه چیست؟
محمدحسین سبزعلی: مسابقات قرآن چیزی است که ارگان‌های مختلف ازجمله سازمان اوقاف و امور خیریه و... به صورت دولتی آن را برگزار کرده‌اند، اما مسابقه فراخوانی مشکات چیزی متفاوت و جدیدی بود که علاوه بر تازگی، مخاطب‌پسند بود. البته با توجه به درخواست خیر قرآنی این مسابقه که مکرراً تاکید داشتند قرآن به منازل مردم و در جامعه برود با این کار و حرکت قرآنی تلاش‌های زیادی در این عرصه شد که بایستی در سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد.
در این مسابقه شاهد حضور کودکان هفت ساله تا افراد مسن ۵۰ ساله و بالاتر هم بودیم و آن طور که از تلاوت‌هایشان معلوم است قرآن در منازل این افراد بال و پر گرفته است و مشخص است که آن‌ها در طی این مدت تمرین کرده‌اند تا بتوانند به این خوبی تلاوت کنند.
در خصوص بحث مشکلات که آقای محمدی هم به آن‌ها اشاره کردند چند مورد به ذهن بنده رسید که یکی از آن‌ها عدم تفکیک سنی شرکت‌کنندگان بین افراد زیر ۱۶ سال و بالای ۱۶ سال بود که جا دارد نگاه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشیم. همچنین نحوه ضبط و محل آن و مواردی از این قبیل که برای همه شرکت‌کنندگان قابل رفع و انجام است. مورد دیگر که امیدوارم شورای راهبردی و مدیر مؤسسه مشکات آن را تایید کنند استفاده از چند قاری به عنوان الگو برای متسابق است و مسابقه را از تک بعدی بودن خارج می‌کند. در این مسابقه قاریان بسیار خوبی را شاهد بودیم که به سبک استاد عبدالباسط قرائت نمی‌کردند، اما در سبک اساتید دیگر بسیار دقیق و زیبا اجرا می‌کردند لذا اگر بتوانیم این موضوع را گسترش دهیم قطعاً شاهد حضور چندین برابری افراد در دوره‌های بعدی خواهیم بود.
ایکنا_ تصور شما از استقبال شرکت‌کنندگان به این مسابقه چه میزان بود؟ آیا فکر می‌کردید که این تعداد از افراد طی این مدت در این مسابقه شرکت کنند؟
محمدحسین سبزعلی: با توجه به زمان کم تبلیغات آن شاهد استقبال خوبی بودیم، اما انتظار ما بیش از این تعداد است و قطعا اگر از سبک چند قاری استفاده کنیم به جرئت می‌توان گفت که استقبال بیش از این خواهد بود. زمانی که آثار ارسالی به مسابقه را مشاهده می‌کردیم افراد با تمام وجود خود قرائت می‌کردند و این اتفاق در همه رده‌های سنی از کوچک تا بزرگ چشمگیر بود. وقتی که موضوع جایزه را کنار بگذاریم به این پی می‌بریم که قرآن به خوبی در زندگی آن‌ها نفوذ کرده است چراکه شاهد تلاوت‌های بسیار زیبای آن‌ها بودیم. البته مکمل این مسابقات این است که مسابقات بین المللی حفظ قرآن هم به این موضوع اضافه شود.
محمدحسین سبزعلی: تقلیدخوانی و فرازخوانی آنقدر مهم است که افراد را قاری پرورش می‌دهد و لذا کسی که می‌خواهد قاری خوب شود باید به تقلیدخوانی رجوع کند. از آنجایی که زبان مادری ما فارسی است، باید در این عرصه به سراغ مشاهیر بزرگ جهان اسلام برویم و از آن‌ها در قرائت تقلید کنیم. تقلید در کنار برگزاری مسابقه با جوایز قابل توجه جریانی را ایجاد می‌کند تا افراد جذب به فعالیت‌های قرآنی شوند.
ایکنا_ با توجه به ارتباطی که شما با دیگر اساتید قرآنی کشور داشتید نظر آن‌ها درباره این رویداد چه بوده است؟
محمدحسین سبزعلی: در مسابقات سال گذشته مشکات هیچ معترضی چه در بخش آقایان و چه در بخش بانوان نداشتیم. به لحاظ اینکه همگی اساتید خبره و در درجه یک بین‌المللی بودند زمانی که متسابقین آن‌ها را می‌دیدند به این پی می‌بردند که نمراتشان حقیقی است و بهترین نمره به آن‌ها داده شده است.
در روز برگزاری فینال مسابقه فرازخوانی استاد احمد ابوالقاسمی به عنوان اولین سالی که در این دوره از مسابقات داوری می‌کرد حضور داشتند. در هنگام داوری لبخند و تعجب ایشان را از آثار ارسالی به این مسابقات شاهد بودم، چرا که ایشان فکر نمی‌کردند این حجم از قرآن‌خوان خوب در کشور ما وجود داشته باشد. داوران همگی از قرائت‌ها لذت بردند و از این مسابقه جدید راضی بودند.
ایکنا_ کمی از جایگاه و اهمیت بحث تقلید از سبک بزرگان و برترین قاریان جهان اسلام بگویید.
محمدحسین سبزعلی: تقلید در مصری‌ها به تاریخ هشت قرن پیش برمی‌گردد. زمانی که ابن بطوطه به‌عنوان جهانگرد به قاهره می‌رسد در آن زمان می‌بیند که مصری‌ها بیشترین هزینه را صرف ترویج قرآن می‌کنند، آن‌ها در این جریان از یکدیگر تقلید می‌کردند و گاهی خلاقیت و نوآوری هم در این عرصه داشتند.
اصل قرائت قرآن بر روی تقلید و لحن است و اگر قاری چه ترتیل‌خوان و چه تحقیق‌خوان لحن را یاد بگیرد، نفس یعنی وقف و ابتدا و تجویدش درست می‌شود. کسانی که صوت‌شان تا اندازه‌ای مشخص است با تمرین زیاد می‌توانند آن را ارتقا دهند، اما اصل کار تقلید یا همان لحن است؛ اگر بتوانند آن را به درستی انجام دهند بقیه موارد هم درست خواهد شد.
ایکنا_ به نظر شما مشکات باید چه روند دیگری را در پیش گیرد که به کمال خودش برسد؟
محمدحسین سبزعلی: آنطور که بنده از فعالیت و اراده حجت الاسلام و المسلمین محمدی شاهد هستم تمامی فعالیت‌های قرآنی را در برنامه‌های مؤسسه مشکات پیش‌بینی کرده‌اند که شامل مسابقات حفظ ۱۰ جز، ۲۰ جز، حفظ کل، قرائت ترتیل، تحقیق، تقلید، مسابقات اذان و نهج‌البلاغه و... است. با این چیز دیگری باقی نمی‌ماند جز عمل به قرآن.
گفت‌وگو از وهاب خدابخشی
