تولیدات جانبی فرهنگی برای تجاری‌سازی نیازمند حمایت‌های حاکمیتی است + صوت
مدیر مرکز تجاری‌سازی کاراکتر ایرانی «مجموعه توسعه بازار آرش» گفت: مجموعه‌هایی که کار فرهنگی انجام می‌دهند باید کسب درآمد کنند و خودگردان باشند، اما یک مسئله بسیار مهم که به صورت تجربی متوجه شده‌ایم این است که بخش تولید محصولات جانبی تا زمان ایجاد نشدن بازار باید حامی حاکمیتی داشته باشد و اگر نداشته باشد به صورت حداقلی پیش می‌رود.
اخیراً مرکز تجاری‌سازی کاراکتر ایرانی؛ «مجموعه توسعه بازار آرش» در بخش طراحی نوشت‌افزار جشنواره کالاها و محصولات فرهنگی استان تهران موفق به کسب رتبه دوم شده است. جواد باقریان، مدیر مرکز تجاری‌سازی کاراکتر ایرانی «مجموعه توسعه بازار آرش» در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، در توضیح اهم فعالیت‌های این مرکز گفت: مجموعه ما از حدود چهار، پنج سال قبل با این موضوع که شخصیت‌های ایرانی را به سمت کالاها و محصولات ساخت ایران ببرد تا برروی محتوا کار کند، فعالیت خود را آغاز کرده است. درواقع ما یک پلتفرمی هستیم که از دو، سه مجموعه بزرگ هستیم؛ یک بخشی از آنها تولیدکنندگان کالا‌های رسانه‌ای هستند مثل تولیدکنندگان انیمیشن و آثار سینمایی و حتی تولیدکنندگان محتوا با رویکرد الگو و قهرمان. یک بخش دیگر مجموعه حاکمیتی مرتبط با این موضوع مانند صداوسیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هستند و بخش دیگر هم تولیدکنندگان کالا در بازار کل کشور هستند. ما با تولیدکنندگان و اتحادیه‌های مختلف تعامل داریم و شخصیت‌های موجود کشور را به آنها ارائه داده‌ایم و آنها هم کار کرده‌اند. به عنوان مثال از کار‌هایی که از ما دیده شده می‌توان به انیمیشن‌های «فیل‌شاه» و «شاهزاده روم» اشاره کرد و در بخشی از «دیرین دیرین» نیز همکاری داشته‌ایم. همچنین یک سری کار‌های مرتبط با صداوسیما مثل «استاد کوچولو» و «اتل متل یه جنگل» را انجام داده‌ایم. در بخش سینمایی هم در مجموعه «بادیگارد» و «آقازاده» همکاری‌هایی انجام شده است.
عدم رعایت کپی‌رایت؛ آسیب بازار محصولات فرهنگی
وی افزود: ما خودمان را به تولیدکنندگان کالا‌های رسانه‌ای معرفی کرده‌ایم و تقریباً تولیدکنندگان انیمیشن مجموعه ما را می‌شناسند. کار اصلی که این مجموعه انجام می‌دهد تولید محصولات جانبی است و تا آنجایی که موفقیت کسب کنیم برای ما درآمدزا هم خواهد بود. با توجه به اینکه در کشور قانون مالکیت معنوی رعایت نمی‌شود، شخصیت‌های خارجی به راحتی در بازار کار می‌شود و این مسئله به رقابت ضربه زده است، لذا مجبور شده‌ایم تا از بخشی از تولیدکنندگان شخصیت‌های خودمان بخواهیم که به خاطر رقابت با این محصولات، کاراکترهایشان را به‌صورت رایگان به بازار عرضه کنند. البته همه کار‌های تولیدشده رایگان نیست.
مدیر مرکز تجاری‌سازی کاراکتر ایرانی با بیان اینکه در کشور رقیب خاصی نداریم، اضافه کرد: این مجموعه هنوز بازارش شکل نگرفته و ما آمده‌ایم که این بازار را به وجود بیاوریم. این بازار وقتی به جایی برسد و شکل بگیرد، با رقیب مواجه خواهیم شد. البته دو، سه شرکت وجود دارند، اما از جامعیت کاری ما برخوردار نیستند.
باقریان گفت: خود بنده از فعالان بازار بودم و حدود ۱۹ سال در صنف‌های مختلف فعالیت داشته‌ام و در کنار اینها، کار‌های فرهنگی انجام می‌دادم، اما زمانی احساس کردم که جای شخصیت‌های ایرانی در تولید کالاها و محصولات ساخت ایران خالی است. بیش از ۴۰ سال از عمر انقلاب اسلامی می‌گذرد و در همه بخش‌های مختلف انقلابی صورت گرفته به غیر از محصولات جانبی فرهنگی؛ یعنی در این بخش نه تنها انقلاب نشده بلکه در جا‌هایی پسرفت هم وجود داشته است. متأسفانه، چون حکومت بخشی شده یک سری از کار‌های فرهنگی کنار گذاشته شده و همین مسئله باعث شده تا فعالان عرصه فرهنگی لطمه ببینند. تا پنج سال قبل اگر به بازار تهران مراجعه می‌کردید، شاید حدود ۶۰، ۷۰ درصد تصاویر شخصیت‌های ثبت‌شده برروی نوشت‌افزار‌ها و اسباب‌بازی خارجی بودند. هیچ‌کس هیچ دغدغه‌ای نداشت و خیلی راحت کاراکترهای خارجی را کار می‌کردند و پولی هم بابتش پرداخت نمی‌کردند و هیچ مجموعه‌ای هم آنها را بازخواست نمی‌کرد. در این شرایط و براساس دغدغه تصمیم گرفتیم تا مجموعه‌ای را شکل دهیم که به این وضعیت سامان دهد.
وی با اشاره به ابعاد فعالیت‌های مرکز تجاری‌سازی کاراکتر ایرانی عنوان کرد: ما چند بُعد فعالیت داریم؛ یکی بُعد نظارتی است که طبق آن تحریک‌کننده واحد‌های نظارتی در کشور هستیم. به سراغ مجموعه‌های مختلف نظارتی رفتیم و تصاویری را که همکارانمان از بازار‌های مختلف تهیه کرده بودند را ارائه و تا حدی این مجموعه‌ها را بر روی این موضوع حساس کردیم. همچنین در کنار این مورد سراغ کمیسیون فرهنگی مجلس، بخش فرهنگی قوه قضائیه، پلیس اماکن و ... رفتیم که نتیجه‌ای که این اقدامات در پی داشت، همکاری نهاد‌های نظارتی با ما بود و خوشبختانه در بعضی از حوزه‌ها کار ریشه‌ای در حال انجام است.
کم‌کاری مجموعه‌های فرهنگی را جبران می‌کنیم
این فعال فرهنگی افزود: بُعد دیگر فعالیت مرکز تجاری‌سازی کاراکتر ایرانی، بُعد ایجابی است. از لحاظ ایجابی این مجموعه خود را به‌عنوان یک بازیگر جا انداخته و حدود ۷۵۰ جلسه با صاحبان مجموعه‌های تولیدی کشور داشته است. در سال ۹۷ با حدود ۱۲۰ شرکت قرارداد منعقد شد و «فیل‌شاه» را در بازار جا انداختیم. همه به ما به‌عنوان یک مجموعه تجاری نگاه می‌کنند، اما در اصل یک کار حاکمیتی انجام می‌دهیم و تجارتی هم در آن نیست و به همین دلیل است که مجموعه‌های دیگر کنار این مجموعه شکل نگرفته‌اند و رقیب ما نشده‌اند و نیز بازاری تشکیل نشده است؛ به عبارت بهتر کم‌کار‌های مجموعه‌های حاکمیتی را جبران می‌کنیم. به نظر بنده صداوسیما در این موضوع باید خیلی فعالانه‌تر عمل می‌کرد، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان باید اقداماتی را انجام می‌داد و انجمن‌های مرتبط با امور سینمایی باید گام‌هایی را برمی‌داشتند که هیچ‌یک فعالیت درستی را انجام نداده‌اند. البته سازمان تبلیغات اسلامی در مقطعی موضوع شکرستان را پیگیری کرد، اما کوتاه‌مدت بود و کنار گذاشته شد.
اثرگذاری کاراکترهای ایرانی در پیشبرد جهاد تبیین
باقریان در پاسخ به پرسشی درباره اثرگذاری کاراکترهای ایرانی در پیشبرد جهاد تبیین گفت: تعدادی کاراکتر وجود دارند که اسطوره‌ای هستند؛ از کاراکترهای شاهنامه بگیرید تا کاراکترهای دیگری که برای مردم ایران به قصه تبدیل شده‌اند. همچنین شخصیت‌های مذهبی وجود دارند که به‌عنوان قهرمان و الگو می‌شود از آنها استفاده کرد مانند امام علی(ع) که باید در برجسته کردن این کاراکترهای نقش داشته باشیم. از سوی دیگر بخشی از شخصیت‌ها ما شخصیت‌های معاصر هستند مانند میرزا کوچک‌خان جنگلی و همه کسانی که در یکصد سال اخیر تلاش کردند و باید دیده شوند و برروی آنها هم قبلاً فعالیت کرده‌ایم. در حال حاضر شخصیت‌هایی مانند حاج قاسم سلیمانی و علی لندی یا شهادت دو خلبان نیروی هوایی ارتش برای اینکه هواپیمایشان به منطقه مسکونی برخورد نکند، ایجکت نکردند، وجود دارند که می‌توان برروی آنها کار کرد و همه به اینها حس خوبی دارند.
وی اضافه کرد: زمانی شخصیت‌های ایرانی قدرت رقابت با نمونه‌های خارجی را نداشتند، چرا که بر روی آثار خارجی از لحاظ گرافیک و روانشناسی بسیار کار شده است، اما شخصیت‌های ایرانی چندین مشکل دارند؛ یکی اینکه شرکت‌ها وقتی یک فیلم را تولید می‌کنند، آن را ادامه نمی‌دهند و بعد از مدتی رها می‌کنند، ولی در خارج از کشور وقتی بن‌تن ساخته می‌شود از حمایت‌های فراوانی برای ادامه این فیلم بهره‌مند است. درواقع برای ادامه‌دار بودن کار باید یک اثر زنده و ماندگار تولید شود.
چرایی جذابیت شخصیت‌های خارجی
مدیر مرکز تجاری‌سازی کاراکتر ایرانی در پاسخ به پرسشی درباره چرایی جذابیت کاراکترهای خارجی نزد جوانان گفت: به نظر من ما هم جای بدی نیستیم و هم جای بدی هستیم. چرا در جای بدی نیستیم، چون کلاً از ابتدای تاریخ تا اکنون جبهه حق جبهه اقلیت بوده، اما همین اقلیت هر یک نفرشان بنا به دلایل ایدئولوژیک قدرت بخش بزرگی از اکثریت جبهه باطل را در اختیار داشته است. از سوی دیگر شخصیت‌های خارجی از ابزار‌های شیطانی مانند ابزار جنسی، سرمایه سرمایه‌گذاران بزرگ، گلچین بهترین تولیدکنندگان محصولات رسانه‌ای و از شبکه توزیع گسترده مانند شبکه‌های ماهواره‌ای بهره می‌برند، اما این مسائل نباید باعث شود که کنار بکشیم؛ طوری‌که در این شرایط بخشی از بازار مصرف محصولات رسانه‌ای را ما تأمین می‌کنیم.
باقریان با بیان اینکه در دنیا چند عملیات تولید محصولات جانبی وجود دارد، اظهار کرد: کریسمس و ماجرای امام حسین(ع) از عملیات‌های تولید محصولات جانبی بسیار وسیع و فراملی هستند. مثلاً بابانوئل ما را یاد کریسمس می‌اندازد. همچنین در کشور بزرگترین عملیات تولید محصولات جانبی که وجود داشته و برای آن کالا تولید شده، عملیات محرم و عاشوراست، لذا در حوزه تولید محصولات جانبی دست ما خالی نیست و کار کرده‌ایم. تولید پرچم، شال سیاه و ... همه از محصولات عملیات جانبی یک داستان است. یک داستان با چند شخصیت که در کنار آن محصولات جانبیاش تولید و فروخته می‌شود.
وی در جمع‌بندی سخنان خود گفت: مجموعه‌هایی که کار فرهنگی انجام می‌دهند، باید کسب درآمد کنند و خودگردان باشند، اما یک مسئله بسیار مهمی که به صورت تجربی متوجه شده‌ایم این است که بخش تولید محصولات جانبی تا زمان ایجاد نشدن بازار باید حامی حاکمیتی داشته باشد و اگر نداشته باشد به صورت حداقلی پیش می‌رود و یا اینکه باید مجموعه‌های حاکمیتی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان وظایفشان را درست انجام دهند.
گفت‌وگو از سعید امینی
انتهای پیام
