توپ افطار و سحوری در بالکان + فیلم

به گزارش ایکنا از منطقه بالکان، فضای شهرهای مسلمان‌نشین منطقه بالکان در طول روز آنچنان تفاوت معناداری با ماه‌های دیگر ندارد؛ مغازه‌ها، کافه‌ها و رستوران‌ها در ایام ماه رمضان به فعالیت خود ادامه می‌دهند و از مشتریان غیرمسلمان خود پذیرایی می‌کنند. اما با غروب آفتاب شهر به یک‌باره تغییر می‌کند و فضای معنوی همه جا حاکم می‌شود و شور و شوق خاصی در شهر به جریان می‌افتد.

نزدیک به اذان مغرب ویژه‌برنامه‌های تلویزیونی متعددی از چند شبکه بخش‌های مناسبتی خود را پخش می‌کنند ولی ماجرای اصلی و شگفتانه، شنیدن صدای شلیک توپ افطار در شهرهای بوسنی و هرزگوین است. سال‌هاست که در سارایوو و سایر شهرهای مسلمان‌نشین در ماه مبارک رمضان مسلمانان با صدای توپ، افطار خود را آغاز می‌کنند.

با پایان جنگ جهانی دوم و سلطه طولانی‌مدت کمونیسم در دوران یوگسلاوی سنت شلیک توپ افطار هم در بسیاری از شهرها از بین رفت؛ اما در سال‌های دهه نود و بعد از جنگ گذشته، این سنت به عنوان نمادی برای اعلام وقت افطار و سحری در شهرهای بوسنی دوباره زنده شد.

در گذشته‌های دور مرسوم بود از این طریق برای اعلام زمان سحر و افطار استفاده شود اما در حال حاضر فقط برای اعلام زمان افطار کاربرد دارد.

در سارایوو، پایتخت بوسنی و هرزگوین، توپ از محلی به نام ژوتا تابیا یا تپه‌زرد شلیک می‌شود و آنچه در فیلم زیر می‌بینید بخشی از مراسم شلیک توپ افطار از سارایوو است. ولی چند سال اخیر به‌خاطر شیوع ویروس کرونا بدون حضور مردم برگزار می‌شود.

طبل سحر (سوفور)

در روزگاری که زنگ انواع ساعت و گوشی‌های موبایل برای بیدار کردن ما با هم رقابت می‌کنند، طبل‌نوازی در منطقه بالکان هنگام سحرهای ماه رمضان منادی سحرخیزان است.

طبل‌زنی در اوقات سحر در منطقه بالکان قدمتی پانصد ساله دارد و به دوران عثمانی باز می‌گردد که البته مدت‌ها به‌خاطر سلطه نظام کمونیستی ممنوع شده بود، اما چند سالی است که شهر نووی پازار این سنت تاریخی را احیا کرده است.

ساعتی مانده به اذان صبح کسی که طبل می‌زند یا طلال، با لباس و کلاه سنتی بوسنیایی در کوچه‌های شهر فریاد می‌زند «سوفور» و به طبل می‌کوبد و مردم را به بیداری در سحر رمضان دعوت می‌کند.

ویدئوی زیر طلالی را می‌بینید که با طبل زدن مسلمانان را به سحرخیزی فرامی‌خواند.

صدای طبل و فریاد سوفور(SUFUR)،‌ در منطقه مسلمان‌نشین صربستان موسوم به سنجاک، حال و هوای دیگری به ماه رمضان شهر داده و رونق مسلمانی را در قاره اروپای مسیحی نوید می‌دهد.

سنجاک نام منطقه‌ای تاریخی در منطقه بالکان است که در نقطه تلاقی کشورهای صربستان، مونته‌نگرو، کوزوو و بوسنی و هرزگوین قرار گرفته و مسلمانان این چهار کشور در آن اشتراک فرهنگی، قومی، زبانی و مذهبی عمیقی دارند.

سنجا‌ک به لحاظ مرزهای سیاسی در داخل دو کشور صربستان و مونته‌نگرو قرار گرفته است.

مریم رضائیان