تفسیر آیت‌الله بهشتی تبیین عقلانی و نظریه‌پردازانه از دین است
استاد سطح خارج حوزه علمیه، گفت: تفسیر آیت‌الله شهید بهشتی جزء الهامات ایشان از قرآن کریم است و رویکرد ایشان تبیین یک منظومه عقلانی و درست از آموزه‌های دینی و پاسخگویی به معضلات و شبهات فکری و تفسیری نظریه‌پردازانه بوده است.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلین کاظم قاضی‌زاده، استاد سطح خارج حوزه علمیه امروز 9 تیر، در همایش علمی «معرفی و رونمایی تفسیر شش جلدی در مکتب قرآن آیت‌الله بهشتی» که در مؤسسه فهیم قم برگزار شد، گفت: تفسیر آیت‌الله شهید بهشتی جزء الهامات ایشان از قرآن کریم است و تفسیر مرسوم رایج نیست؛ رویکرد ایشان تبیین یک منظومه عقلانی و درست از آموزه‌های دینی و پاسخگویی به معضلات و شبهات فکری و تفسیری نظریه‌پردازانه بوده و اختصاص به مباحث اجتماعی هم ندارد و به همه نیازهای زمان خود اشاره کرده است.
وی با بیان اینکه شهید بهشتی همه عرصه‌های مورد نیاز در زمان خود را مورد توجه قرار داده‌اند، گفت: خیلی از عالمان و متفکران منظومه فکری در تحقیقات و تالیفات خود ندارند و بین مباحث و مجموعه تراث آنان در مواردی تضاد و تناقض وجود دارد ولی مرحوم شهید بهشتی دنبال ایجاد انسجام دینی بوده است.
وی افزود: به همین دلیل در موارد زیادی از تعبیر «بنیاد و اصل زندگی» استفاده کرده است و به مسائل جامعه پرداخته است. مثلا در عرصه اجتماعی قلمرو دین و علوم تجربی را مورد بحث قرار داده است؛ نظام اجتماعی ایده‌آل اسلام، نظام اقتصادی اسلام، تبیین روابط پولی، ربا، بهره و کارمزد، نظام روابط بین‌الملل و محدوده جهاد مشروع هم از جمله مباحثی است که ایشان متعرض آن شده است.
قاضی‌زاده با بیان اینکه ایشان تبیین روشنی از جهاد ابتدایی ندارند ولی فضای جهاد را با اصول اسلامی و انسانی تبیین می‌کند، اضافه کرد: در نظام خانواده و ماهیت ازدواج مقت، روابط زن و مرد و طلاق، جایگاه چشم زخم و اینکه حقیقت دارد یا خیر، دعا، نذر و استخاره و ... هم از مواردی بود که وی در معرض آن بوده و از منظر قرآن به آن پرداخته است.
نظریه‌پردازی و توسعه معنایی در تفسیر در مکتب قرآن
استاد سطح خارج حوزه علمیه تصریح کرد: توجه به اصل خودسازی، رابطه تلاش و معجزه و کرامت و دعا و استجابت، رابطه دین و دموکراسی، تحلیل دیکتاتوری و انواع دیکتاتوری‌های مقدس و غیرمقدس و صریح و غیر صریح و بخشی هم در مورد مباحث علوم قرآنی و کلید فهم قرآن است، همچنین سمبلیک بودن زبان قرآن که مجموعه اینها نشان‌دهنده رویکرد حل مسئله و نظریه‌پردازی در تفسیر ایشان است.
وی افزود: شهید صدر تفسیر خود را با رویکرد گرفتن مسئله از خارج قرآن و استنطاق پاسخ آن از قرآن گره زده است و در تفسیر در مکتب قرآن هم شاهد این مسئله هستیم، ایشان در جلسه‌ای از لزوم تعاون اجتماعی سخن گفته و به تعبیر «قل العفو» اشاره و استناد دارد که خیلی از مفسران آن را به بخشش مال معنا کرده‌اند ولی ایشان معتقد است عفو یعنی «زیاده»، زیادی مال و وقت و اعتبار و ... که می‌تواند انسان با به کاربردن آن در اجتماع موجب تقویت تعاون اجتماعی و انسان‌دوستی و محبت بین مسلمین و انسان‌ها شود.
قاضی‌زاده با بیان اینکه عنوان این کتاب هم یعنی در مکتب قرآن عنوان خوبی است، تصریح کرد: ایشان ظاهرا بنای تفسیر همه آیات را نداشته و به مفاهیم همه آیات نظر نداشته بلکه دنبال الهام گرفتن از آیات قرآن و به کاربردن آن در یک منظومه فکری برای ساختن جامعه و انسان ایده‌آل و مطلوب بوده است.
