آموزش و تمرین؛ راهکار ترویج حلم و بردباری در جامعه
مدرس دانشگاه و پژوهشگر نهج‌البلاغه با اشاره به اینکه تازگی و نو بودن نهج‌البلاغه در طول تاریخ ثابت شده است، گفت: حلم و بردباری دارای نتایجی است که می‌تواند به دفاع از مردم و در نهایت به کنترل خشم منتج شود.
حبیب‌الله صابری‌نسب، مدرس دانشگاه و پژوهشگر نهج‌البلاغه، در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، با اشاره به اینکه تازگی و نو بودن این کتاب ارزشمند در طول تاریخ ثابت شده است و استفاده از مبانی آن در عصر کنونی گواه بر این ادعاست، اظهار کرد: هیچگاه غبار کهنگی بر چهره نهج‌البلاغه نخواهد نشست؛ چراکه نه تنها دانشمندان و اندیشمندان جهان اسلام، بلکه سایر کشورها نیز از مفاهیم و مبانی آن در حکومت‌داری استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
- نویسندگان در انتقال نصایح نهج‌البلاغه دست به قلم شوند
- دوراندیشی در کلام حضرت علی(ع)
- چگونگی مهارت نفس از نگاه حضرت علی(ع)
وی با بیان اینکه جذابیت و طراوتی که در نهج‌البلاغه سراغ داریم را جز در قرآن نمی‌توان یافت، به کلام مولا علی(ع) در خصوص قرآن که فرمودند: «انَّ اَلْقُرْآنَ ظَاهِرُهُ أَنِيقٌ وَ بَاطِنُهُ عَمِيقٌ لاَ تَفْنَى عَجَائِبُهُ وَ لاَ تَنْقَضِي غَرَائِبُهُ وَ لاَ تُكْشَفُ اَلظُّلُمَاتُ إِلاَّ بِه، بدرستى كه ظاهر قرآن، نيكو و باطن آن عميق است. شگفتی‌هاى آن از بين نمى رود و غرايب آن تمام نمى‌گردد و تاريكي‌ها،جز به سبب قرآن،گشوده نمى شود» استناد کرد و افزود: نهج‌البلاغه «أخُ‌القرآن» است و مباحث آن به فراخور زمان و متناسب با سن افراد باید در جامعه تفیهم شود.
ضرورت تفهیم مبانی نهج‌البلاغه به کودکان و نوجوانان
صابری‌نسب به بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید اشاره و تصریح کرد: فرصت تحصیل یکی از طلایی‌ترین فرصت‌هاست که باید غنیمت شمرد و مفاهیم قرآن و نهج‌البلاغه را با زبانی کودکانه و متناسب با سن به دانش‌آموزان آموخت. نویسندگان نهج‌الابلاغه ویژه گروه سنی کودک و نوجوان باید نسبت به این مسئله حساسیت بیشتری داشته باشند، گنجاندن کتاب‌های فوق برنامه با در نظر گرفتن جوایز می‌تواند به انتشار مفاهیم این کااب ارزشمند در جامعه کمک کند.
وی بیان کرد: امروز وقتی به دادگاه‌ها و دادسراها سری بزنیم متوجه بالا رفتن آمار پرونده‌های دادگستری می‌شویم که طبق گفته فعالان این مجموعه بیشترین آمار فراوانی پرونده‌ها به مباحث اخلاقی بازمی‌گردد، بروز خشونت در جامعه که منتج به درگیری و ضرب وجرح می‌شود نتیجه عدم داشتن حلم و بردباری است، اگر کودک و نوجوان امروز درس حلم، صبر، بردباری و گذشت را به خوبی بیاموزد، سال‌های بعد شاهد افزایش بی‌رویه پرونده‌های قضایی نخواهیم بود؛ از این رو لازم است نویسندگان باتجربه کودک و نوجوان در گام اول خود به مطالب نهج‌البلاغه اشراف کامل داشته باشند، پس از آن اقدام به نوشتن به کتاب‌های مختلف ویژه مدارس کنند.
صابری‌نسب مطالعه حکمت 206 نهج‌البلاغه را پیشنهاد داد و افزود: شرح و تفسیر این حکمت می‌تواند به داشتن جوانانی فهیم و به دور از هرگونه خشونت کمک کند. آن حضرت در این مطلب فرمودند: «أَوَّلُ عِوَضِ الْحَلِيمِ مِنْ حِلْمِهِ أَنَّ النَّاسَ أَنْصَارُهُ عَلَى الْجَاهِلِ، نخستين نتيجه‌اى كه شخص بردبار از بردبارى خود مى‌برد اين است كه مردم در برابر جاهل و نادان از وى حمايت خواهند كرد». نتایج پیشه کردن بردباری و از سوی دیگر مدارا کدن با مردم در جامعه کاملاً مشهودست و ثمره آن را می‌توان مشاهده کردد.
این پژوهشگر نهج‌البلاغه در ادامه به نشانه‌های عبادالرحمن در قرآن نیز اشاره و ادامه داد: خداوند متعال در آیه 63 سوره مبارکه «فرقان» می‌فرماید: «وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا، و بندگان خاص خدای رحمان آنان هستند که بر روی زمین به تواضع و فروتنی راه روند و هرگاه مردم جاهل به آنها خطاب (و عتابی) کنند با سلامت نفس (و زبان خوش) جواب دهند». افراد حلیم با استفاده از بردباری به نوعی دفاع از خودشان را بر دوش دیگران می‌گذارند؛ چراکه پیشه کردن صبر در برابر بی‌ادبی، خشونت و تهمت دیگران مردم را به دفاع از او ترغیب می‌کند. خداوند در قرآن به بردباری حضرت ابراهیم(ع) در برابر عموی بت‌پرست نیز اشاره‌ای همچون «إِنَّ إِبْرَاهِيمَ لَأَوَّاهٌ حَلِيمٌ، که ابراهیم شخصی بسیار خداترس و بردبار بود» دارد. (سوره مبارکه توبه آیه114).
افراط و تفریط؛ نشانه خارج شدن از مسیر اعتدال
این مدرس دانشگاه اضافه کرد: اهمیت حلم و بردباری تاجایی است که حضرت علی(ع) در خطبه 193(معروف به خطبه همام) در این خصوص اشاراتی داشته است. در این خطبه اوصاف پرهیزگاران شرح داده است و یکی از این صفت‌ها را «حلم» بیان فرمودند. البته در قسمت‌های مختلف این کتاب ارزشمند همچون حکمت 31، حکمت 207، 211 و ... نیز به بردباری و اهمیت آن اشاراتی شده است که باید مورد اهمیت واقع شود.
صابری‌نسب افراد حلیم و بردبار را انسان‌هایی معتدل دانست و ادامه داد: افراط و تفریط، نتیجه خارج شدن از مسیر اعتدال و میانه‌روی است. مهم این است که انسان در حالت خشم و ناراحتی بتواند نفس خود را مهار و کنترل کند. داشتن حلم باعث می‌شود که خشم مدیریت شده و از بروز حوادث ناهنجار بعدی جلوگیری شود. تمرین حلم می‌تواند نتایج بسیار خوبی به همراه داشته باشد. حلم را باید مانند علوم دیگر آموخت و تکرار کد تا در ذهن و وجود انسان برای همیشه عمر نهادینه شود.
انتهای پیام
