امکان تصحیح مسیر با عبرت‌گیری از تاریخ

به گزارش ایکنا، مصطفی دلشادتهرانی، استاد دانشگاه و نهج‌البلاغه‌پژوه در کانال شخصی خود در شبکه اجتماعی تلگرام نوشت: فراز و فرود انسان‌ها، ثروتمند شدن و نادار شدن آن‌ها و به این جهان آمدن و رفتن‌هایشان، امری همانند هم است. (شرح نهج‌البلاغه، ابن ابی‌الحدید، ج ۹ ، ص ۲۱۱)

البته جزئیات تاریخ و حوادث روی داده، قابل بازگشت نیست، ولی قوانین و سنت‌های حاکم بر نظام‌های عالم و مشترکات انسانی، سبب می‌شود که گذشته و حال و آینده، شباهت‌هایی با هم داشته باشند و آدمیان و جوامع انسانی، مسیرهای همانندی را برگزینند و به نتایجی شبیه به هم دست یابند؛ چنان‌که در آموزه‌های امام علی‌(ع) آمده است:

«وَ عَلَى أَثَرِ الْمَاضِي مَا يَمْضِي الْبَاقِي؛ این راه گذشتگان است که آیندگان نیز همان را می‌پویند» (نهج‌البلاغه، خطبۀ ۹۹) بر این اساس، امام(ع) پیوسته هشدارهایی جدی داده‌اند؛ چنان‌که فرمودند: «أَوَ لَسْتُمْ أَبْنَاءَ الْقوْمِ وَ الْآبَاءَ، وَ إِخْوانَهُمْ وَ الْأَقْرِبَاءِ؟ تَحْتَذُونَ أمْثِلَتَهُمْ، وَتَرْكَبُونَ قِدَّتَهُمْ، وَتَطَؤُون جَادَّتَهُمْ؟»؛ مگر شما که زنده‌اید پسران یا پدران یا برادران و یا خویشان آن رفتگان نه‌اید که پای بر جای پای آن می‌گذارید، و بر کاری که کردند سوارید و راهی را که رفتند می‌سپارید؟»». (همان، خطبۀ ۸۳)

چنین رهسپاری، پیوسته در جریان است و اگر درکی درست از تاریخ فراهم شود، تصحیح مسیر، همیشه امکان‌پذیر خواهد بود. امام علی(ع) از این منظر به تاریخ نگریسته و چنین نگرشی را آموزش داده است.