نظام بروکراسی عصر قجری در ایران؛ مانع تحقق اقتصاد دانش‌بنیان + صوت
مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان گفت: متأسفانه نظام بروکراتیک ایران یک نظام بی‌سواد، بی‌مسئولیت و عقب‌افتاده عصر قجری است که مانع تحقق اقتصاد دانش‌بنیان شده است.
محمودرضا سجادی، سفیر اسبق ایران در روسیه و مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان با بیان اینکه هر حوزه‌ای از کار نیازمند فردی متخصص است، اظهار کرد: مشکل کشور ما این است که دولت در همه حوزه‌ها چنبره زده و همه قوانین از زیر دست دولتی‌ها رد می‌شود و همین باعث شده است که واقعاً دست افراد کارآفرین و متخصص اقتصادی بسته شود و نتوانند کار خاصی انجام دهند.
وی افزود: صادرکنندگان بسیاری را دیده‌ام که با یک دستورالعمل یا یک بند از آیین‌نامه کاملاً با مشکل مواجه شده‌اند و در روند فعالیتشان اخلال به وجود آمده و دیگر نتوانسته‌اند مانند گذشته صادرات انجام دهند.
نشست و برخاست مدیران با فعالان اقتصادی
مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان تاکید کرد: به نظر من دولت باید با خود تجار و صادرکنندگان بنشیند و صحبت کند تا مشکلاتشان برطرف شود البته تجار واقعی که تولیدات کشور را صادر می‌کنند و نیازهای ضروری کشور را از خارج از کشور تأمین می‌کنند نه تجاری مدام طلبکار هستند. در شرایط کنونی ضروری است که دولت با تجار واقعی و واقع‌بین جلساتی را برگزار کند و پای درددل آنها بنشیند.
سجادی با ابراز تأسف از اینکه در ایران نمی‌توان به راحتی یک فعالیت اقتصادی انجام داد، عنوان کرد: چون دولتی‌ها در همه امور اقتصادی دخالت می‌کنند و با بخشنامه‌ها و بروکراسی پیچیده موانعی را پیش روی تولیدکننده و فعال اقتصادی قرار می‌دهند و از سوی دیگر این رویه سبب شده تا مردم علاقه‌ای به انجام فعالیت اقتصادی نداشته باشند.
سجادی ادامه داد: به باور من طی چهار دهه گذشته دستگاه دیوان‌سالاری شکل گرفته و همه در داخل این دستگاه دیوان‌سالار مشغول کار و فعالیت هستند و استعدادها را کور کرده است.
کاهش قوانین دست و پاگیر
وی با ذکر مثالی تأکید کرد: باید از خود بپرسیم که چرا یک ایرانی در اروپا وقتی فعالیت می‌کند موفق می‌شود، درصورتی که همان فرد است و استعدادش هم همان استعداد و هیچ تفاوتی نکرده است. چون در کشورهای پیشرفته قوانین دست و پاگیر به حداقل ممکن کاهش پیدا کرده و دولت مقررات تسهیل‌کننده را به تصویب رسانده است.
بیشتر بخوانید:
مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان افزود: بنده دولت آقای رئیسی را دولت صادق و علاقه‌مندی می‌دانم اما به باور من این این دولت خیلی موفقیت چشم‌گیری نخواهد داشت، چون با همان قوانین، مقررات و با همان دستگاه‌هایی که چشم دیدن بخش خصوصی را ندارند پیش می‌رود.
سجادی با بیان اینکه بهتر است دولت سیزدهم تیمی را به منظور مقرراتزدایی تشکیل دهد، گفت: به عبارت بهتر باید دولت اجازه دهد بخش خصوصی با منطق و با عدالت پیش برود، البته این بدان معنا نیست که تابع قوانین نباشد بلکه باید مالیاتش را پرداخت کند و بر عملکردشان نظارت دقیق و جدی اعمال شود ولی اجازه داشته باشد ابتکاراتی که در اقتصاد لازم است ایجاد کند.
ادامه حیات نظام پیچیده بروکراسی
وی بیان کرد: من فکر می‌کنم ناشی‌گری ما در اقتصاد باعث بروز اتفاقات و شرایط کنونی است و قطعاً تا زمانی‌که سیستم بروکراسی کنونی ادامه حیات داشته باشد بعید است رشد اقتصادی را شاهد باشیم.
مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان ادامه داد: رهبر معظم انقلاب اسلامی امسال را سال اقتصاد دانش‌بنیان نامیده‌اند ولی باید در نظر داشت که بخش دولتی اصلاً به اقتصاد دانش‌بنیان اعتقادی ندارد و به آن قائل نیست و نمی‌تواند مشاهده کند بازار دست بخش خصوصی است.
سجادی معتقد است که بازار ناموس اقتصاد است و در زمانی‌که دولتی‌ها بر اقتصاد چنبره زده‌اند و حاضر هستند به خارجی‌ها بیش از داخلی‌ها بهاد دهند، اصلاً اقتصاد دانش‌بنیانی عملیاتی نخواهد شد.
وی فهم دقیق مسئولان از کارکرد فین‌تک‌ها را در پیشبرد اقتصاد دانش‌بنیان و رونق و رشد اقتصادی مؤثر دانست و در این رابطه گفت: اگر مسئولان با فین‌تک‌ها و کارکرد و اثربخشی آنها آشنایی نداشته باشند، چطور می‌شود تصمیم‌گیری‌های اقتصادی کرد؟ مگر می‌شود رمزارزها را نشناخت اما تصمیم منطقی گرفت؟ بهره‌مندی از دانش هر حوزه لازمه پیشرفت در آن حوزه یا زمینه است.
سفیر اسبق کشورمان در روسیه تأکید کرد: حتماً باید در دستگاه‌های دولتی و تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیرنده افراد بااستعداد و خلاق گمارده شوند و باید اینها سوار بر کار شوند و نیز مدنظر داشته باشیم که امورات اقتصاد را با حدس و گمان نمی‌توان پیش برد ولی متأسفانه فعلاً چنین باوری در کشور کاملاً جا نیفتاده است.
سجادی متذکر شد: یک انقلاب در عرصه بروکراسی کشور لازم است. متأسفانه نظام بروکراتیک ایران یک نظام بی‌سواد، بی‌مسئولیت و عقب‌افتاده عصر قجری است.
ضرورت صدور مجوزها به صورت سیستمی
وی در راستای بهبود نظام بروکراسی کشور پیشنهاد کرد: باید فرآیند صدور مجوزهای کسب و کار از اختیار کارشناسان خارج شود؛ یعنی نقش و اثرگذاری کارشناسان در این حوزه کم‌رنگ شود و فرآیند دستی صدور مجوز کاملاً آنلاین و سیستمی صورت پذیرد. این رویه می‌تواند به شرایط را کاملاً بهبود ببخشد و از فساد و پیچیدگی نظام بروکراسی خواهد کاست.
مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان گفت: متأسفانه اعمال سلایق کارشناسان وضعیت وحشتناکی را برای کارآفرینان و فعالان اقتصادی به وجود آورده است. سازوکار آنلاین و سیستمی از ضوابط خوب و کارآمدی برخوردار است ولی ممکن است در مقابل مشکلات شخصی و خانوادگی در کیفیت تصمیم‌گیری و ارزیابی یک کارشناس اثرگذار باشند.
به گفته سجادی، نظام بروکراسی ایران منجر به فرار نخبگان و فرار سرمایه از کشور شده است.
وی در پایان گفت: دولت باید کشورهایی که در کاهش پیچیدگی‌های نظام بروکراسی موفق عمل کرده‌اند را مورد بررسی و تحلیل موردی قرار دهد و از آنها الگوبرداری کند. در اغلب کشورهای موفق، مجموع قوانینی وجود دارد که ضمن قوی بودن نظارت‌ها، غل و زنجیر بر دستان فعالان اقتصادی نمی‌بندند.
گفت‌وگو از سعید امینی
انتهای پیام
