بی‌تقوایی یک مسئول رابطه مردم با خدا را مشکل‌دار می‌کند

به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا، استاد حوزه و دانشگاه در دهمین جلسه از نهمین دوره کرسی‌های آزاداندیشی با عنوان «گفتمان انقلاب اسلامی» که روز گذشته، 23 آذرماه به همت مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر در دانشگاه طلوع مهر قم به‌صورت حضوری و مجازی برگزار شد با اشاره به اینکه مهم‌ترین موضوعی که انقلاب اسلامی قبل از هر چیزی دنبالش بود، مقوله «تقوا» است، گفت: معمولا تقوا را منفی معنا می‌کنند و می‌گویند تقوا یعنی اجتناب کردن، دوری کردن، پرهیز کردن، اما معنای مثبت هم دارد، تقوا یعنی مراقبت از نفس، رفتار، کردار و اعمال؛ انسان حرامی مرتکب نشود، واجبی را ترک نکند و از خط و خطوط قرمز عبور نکند.

وی گفت: معمولا انسان‌ها و جوامع چهار نوع رابطه دارند، انقلاب اسلامی هم روی همین چهار نوع رابطه برنامه‌ریزی کرد، اول رابطه افراد با خودشان است، یعنی مسائل درونی انسان، رابطه نفسانی و رابطه اخلاقی. معمولا متصدی این رابطه حوزه اخلاقیات و تهذیب نفس است.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: یک رابطه‌ای هم انسان‌ها بین خودشان با دیگران، با جامعه، با افراد دیگر، با جوامع دیگر، با دولت‌های دیگر و با گروه‌های دیگر دارند، یعنی نوع رابطه اجتماعی و تعاملاتی که افراد و جوامع با همدیگر دارند، این یک رابطه‌ بسیار مهم است. بخش عظیمی از نیازها، رفتارها و تعاملات انسان‌ها در این حوزه شکل می‌گیرد و یکی از مأموریت‌های انقلاب این بود که نوع روابط اجتماعی سالم و براساس دین را تنظیم کند.

مأموریت انقلاب اسلامی، اصلاح رابطه انسان با خداست

وی افزود: رابطه دیگری که انسان‌ها دارند، بین خودشان با طبیعت و محیط پیرامونی است، این محیط پیرامونی ممکن است محیط زیست یا محیط انسانی باشد، بالاخره هر کس در محیطی واقع می‌شود، در شرایطی یک نوع رابطه بین او با آن محیط برقرار می‌شود؛ رابطه دیگری که انسان‌ها دارند؛ بین خودشان و خداست که این رابطه بسیار مهم است و بحث «تقوا» در حوزه این رابطه است.

استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه گفت: این رابطه جزء ویژگی‌های انقلاب اسلامی است، زیرا انقلاب آمد تا رابطه انسان‌ها را با خدا تنظیم، ترمیم و اصلاح کند و انسان‌ها را در مسیر هدایت، تکامل، سعادت، رشد و کمال قرار دهد.

وی با اشاره به اینکه هیچ انقلابی در دنیا نیامده که رابطه انسان‌ها را با خدا تنظیم کند، بیان کرد: بسیاری از انقلاب‌ها دقیقا عکس این عمل کردند، اصلا مأموریت انقلاب اکتبر روسیه، قطع ارتباط انسان‌ها با خدا بود یا انقلاب کبیر فرانسه و انقلاب‌هایی که در دنیای غرب اتفاق افتاد، همه رویکرد ضد دینی داشتند و امروزه در عمل دیده می‌شود که تلاش آن‌ها این است که انسان‌ها را از معنویت، خداباوری، توحید و اعتقادات دور کنند.

مهاجرنیا ادامه داد: مأموریت اصلی انقلاب اسلامی آشتی میان زمین و آسمان و آشتی میان انسان‌ها با خدا بود، انقلاب خدا را به صحنه زندگی آورد و با انسان‌ها آشتی داد. این در حقیقت جزء انحصارات و بِرند انقلاب اسلامی بود؛ این رابطه، محور اساسی انقلاب ما بود. ما باید این بِرند را تقویت و برجسته می‌کردیم که نکردیم.

تقوای سیاسی، رابطه بین انسان با خداست

وی افزود: رابطه بین انسان و خدا که انقلاب بانی آن است، «تقوای سیاسی» نام دارد. تقوا یعنی تقویت این رابطه، تقوا یعنی موانع این رابطه را حذف کنیم، یعنی هر چیزی که مانع بین انسان و خداست را برداریم و هر چیزی را که به این ارتباط شتاب می‌دهد، تقویت کنیم.

رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر گفت: تقوا در انقلاب اسلامی می‌گوید که ای انسان‌ها اگر رابطه خود و خدا را تقویت کنید و در این مسیر قرار گیرید، «إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا» معرفت برایتان ایجاد می‌شود، فهم و شعور و آگاهی ایجاد می‌شود، «مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجا» خدا راه را باز می‌کند. بنابراین، اگر گاهی راه بسته می‌شود نشان‌دهنده این است که شرط «مَنْ يَتَّقِ اللَّه» حاصل نشده است.

مهاجرنیا بیان کرد: در آیه دیگر می‌فرماید «وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا»، اگر کسانی تقوا را پیشه کنند، یعنی ابزار ارتباطی با خدا را در دست بگیرند، راه ساده و آسان می‌شود و سختی‌هایش از بین می‌رود.

وی با اشاره به آیه «وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجا ِ وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ» گفت: این آیه می‌فرماید اگر کسانی تقوا پیشه کنند و در مسیر واقع بشوند، خداوند راه باز می‌کند، «يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا» یعنی مشکلات و موانع بر طرف می‌شود. اگر با ابزار و با سازوکار «تقوا» این ارتباط را مراقبت کنیم، خداوند مسیر رزق را فراهم می‌کند.

استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: در آیه معروف فرموده است که «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ» اگر اهالی شهرها و روستاها یعنی جامعه، یعنی مؤمنان و بالاتر از همه اینها یعنی انقلابیون، کسانی که پای این انقلاب ایستاده‌اند، تقوا داشته باشند بركات آسمان و زمين را بر آنان مى‌گشایيم. بنابراین، اگر می‌بینید برکت کم و قطع می‌شود، بدانید شرط «تقوا» حاصل نشده است.

انقلابیون با قول سدید سخن بگویند

وی افزود: یکی دیگر از وعده‌هایی که خداوند داده و برای انقلاب هم صدق می‌کند این است که تقوای همه جانبه، تقوای سیاسی، تقوای فردی، تقوای اجتماعی و... باید رعایت بشود، «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ» یعنی ای کسانی که ایمان آوردید، یا در انقلاب اسلامی؛ ای کسانی که پای این انقلاب ایستادید و با ایمانتان باعث پیروزی این انقلاب شدید، «قُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا»، محکم، برهانی، استدلالی و منطقی سخن بگویید که دیگران از شما بپذیرند، طوری استدلال کنید و از این انقلاب دفاع کنید که مخاطبان شما بفهمند این انقلاب به‌صورت جدی در مسیر حق و عدالت قرار دارد.

وی با اشاره به آیه «الَّذينَ آمَنُوا وَ كانُوا يَتَّقُونَ، لَهُمُ الْبُشْرَى فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا» گفت: کسانی که تقوا پیشه کردند، کسانی که مراقب رابطه بین خودشان و خدا هستند، اینها «لَهُمُ الْبُشْرَى»، خداوند بشارت داده که مسیر را باز کند و توسعه و رونق برایشان ایجاد کند، مشکلاتشان را رفع کند و به آنها نصرت بدهد، این وعده الهی است.

مهاجرنیا با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی مبنایش بر تقوا بوده است، گفت: آیه‌ای دیگر می‌فرماید «إِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لَا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ» اگر شما پای کار بایستید، کید دشمنان، نقشه‌های دشمن هرگز نمی‌تواند علیه شما کارآمد شود، ولی چون شما مراقبت نمی‌کنید و تقوا را رعایت نمی‌کنید، مشکلات برای شما ایجاد می‌شود.

مسئولان و نخبگان مسئولیت تقوایی بیشتری دارند

استاد حوزه و دانشگاه افزود: کسی که در جمهوری اسلامی مسئول است، کسی که در صف و خط مقدم ایستاده و جزء نخبگان جامعه است، مسئولیت تقوایی‌اش بیشتر از دیگران است، چون قرآن می‌فرماید برتری و نخبگی شما به تقواست؛ کسانی که می‌خواهند در مسیر انقلاب اسلامی نقش بیشتری ایفا کنند، باید تقوایشان هم بیشتر باشد، هر چه مسئولیت سنگین‌تر باشد، تقوا باید بیشتر باشد.

وی بیان کرد: در قانون اساسی سخت‌ترین شرایط تقوا را برای ولی‌فقیه در نظر گرفته‌اند، آنجا هفت شرط برای ولی‌فقیه آمده که یکی از شرایطش تقواست. تقوا و عدالت، آن هم گفتند چقدر تقوا؟ در حد رهبری امت اسلام، یعنی خواستند سخت بگیرند. تنها جایی که بحث امت در قانون اساسی آمده همین جاست.

مهاجرنیا افزود: رهبری باید تقوا داشته باشد، بقیه مسئولان هم همین‌طور از رئیس‌جمهور تا بقیه مسئولان، شایسته‌سالاری که در دین می‌گویند؛ شایسته‌سالاری در همه چیز است، در تخصص، تعهد، تقوا، عدالت و... ، این شرایط لازمه انقلابی بودن است.

وی گفت: اگر در انقلاب اسلامی مسئولی اختلاس کند، مسئولی خیانت کند، مسئولی شایسته کاری نباشد و انسانی به خاطر کارهای این مسئول با انقلاب زاویه پیدا کند؛ نتیجه این می‌شود که بی‌تقوایی یک مسئول، یک انقلابی، باعث می‌شود نه تنها خودش، بلکه رابطه مردم را با خدا مشکل‌دار کند. به همین دلیل انقلابیون و خواص مسئولیت‌شان سنگین‌تر است.

رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر افزود: انقلاب اسلامی به ما یاد داده است که ایمان به غیب و ایمان به خداوند را در سرّ و در علن، باید رعایت و تقویت کنیم، ولی متأسفانه برخی در ظاهر و در جامعه و بین مردم به آن تظاهر می‌کنند، ولی در باطن سر از اختلاس درمی‌آورند، این افراد به گفتمان انقلاب اسلامی آسیب می‌زنند.

حقيقت انقلاب اسلامی چگونه محقق می‌شود

وی با اشاره به آیه‌ای از قرآن کریم گفت: متّقی کسی است که ایمان دارد، اعتقاد دارد، انقلاب اسلامی آمده این را تقویت کند. همه حرف انقلاب این نیست که اقتصاد را تقویت کنم، سیاست را در دنیا برجسته کنم، بله آن کار را هم باید بکند، اما همه چیز اقتصاد و سیاست این نیست، بلکه پایه اقتصاد و پایه سیاست «تقوای الهی» است.

مهاجرنیا در ادامه به آیه «هُدیً لِلْمُتَّقینَ/ الَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ» اشاره کرد و گفت: متقین کسانی هستند که در سخت‌ترین شرایط به خدا توکل می‌کنند. تعبیر زیبایی که مقام معظم رهبری معمولا در شرایط سخت و در بحران‌ها دارند و همیشه می‌فرمایند این است که «نصرت الهی را فراموش نکنید»، به خدا توکل کنید، این یعنی تقوا، این آموزه انقلاب اسلامی است.

وی افزود: در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، مقام معظم رهبری از اصطلاحی با عنوان طهارت و طهارت اقتصادی یاد کرده‌اند و شرط مسئولیت و کارگزاری در نظام اسلامی را «طهارت اقتصادی» می‌دانند، این مضمون در قرآن با تعبیر «الْمُطَّهِّرِينَ»، «الطَّيِّبُینَ»، «الطَّيِّبَاتِ» و «حَيَاةً طَيِّبَةً» آمده است. در آیات مربوط به قیامت هم با عبارت «سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ » آمده است، یعنی سلام بر شما مؤمنان که پاک وارد بهشت شدید. این پاکی از ویژگی‌های «تقوای سیاسی» است که یکی از دال‌های شناور و مفاهیم کلیدی انقلاب اسلامی است.

استاد حوزه و دانشگاه گفت: اگر ما در مسیر باشیم، اگر رابطه بین خودمان و خدا، بین جامعه و خدا، بین مسئولان و خدا، بین انقلابیون و خدا را درست کنیم، حقیقت انقلاب اسلامی محقق می‌شود و آن اسلام نابی که امام راحل مدعی بود، تحقق پیدا می‌کند که فرمود «قالوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ استَقاموا» اینها انسان‌هایی بودند که پای کار ایستادند و تا آخر ادامه دادند.

وی اظهار کرد: تقوا مهم‌ترین سازوکاری است که انقلاب اسلامی به ما یاد داده و ترمیم کننده، اصلاح‌کننده و شتاب‌دهنده همه حقیقت دین و اسلام ناب و انقلاب اسلامی است، ان‌شاءالله که همه ما بتوانیم در این مسیر قبل از اینکه به دیگران توصیه کنیم، خودمان اهل تقوا باشیم، خودمان رابطه خودمان با خدا را درست کنیم، با خدا رفیق شویم و آشتی کنیم. همان‌طور که  امام راحل فرمودند اگر تک تک انسان‌ها اصلاح شوند، جامعه هم اصلاح می‌شود.

مهاجرنیا در پایان با اشاره به آیه «یا بَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنا عَلَيْكُمْ لِباساً يُوارِي سَوْآتِكُمْ وَ رِيشاً وَ لِباسُ التَّقْوى‌ ذلِكَ خَيْرٌ»، گفت: انسان‌ها برای اینکه پوشیده شوند، لباس می‌خواهند. روح انسان، معنویت انسان، حقیقت انسان و هویت انسان هم یک لباس می‌خواهد که قرآن اسم آن را «تقوا» گذاشته است. ان‌شاءالله ما بتوانیم به این تقوا که لباس، زاد، راحله و توشه همه ماست عمل کنیم، زیرا حفظ و گسترش انقلاب اسلامی و دفع دشمنان و رفع مشکلات انقلاب اسلامی، با «تقوا» محقق می‌شود.