وحدت حوزه و دانشگاه در خراسان شمالی، تولیت ندارد

به گزارش ایکنا از خراسان شمالی،‌ به مناسبت هفته وحدت حوزه و دانشگاه، این رسانه میزبان محبوبه معین مقدس، رئیس دانشگاه دخترانه کوثر بجنورد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمرتضی موسوی جاجرمی، مسئول نهاد رهبری دانشگاه‌های خراسان شمالی، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید رفیعی، مدیرکل تبلیغات اسلامی خراسان شمالی و محمد شیخ‌زاده، رئیس دانشگاه بجنورد بود. مشروح این نشست را در ادامه می‌خوانید:

ایکنا: اساسا وحدت حوزه و دانشگاه چه مفهومی دارد؟

محبوبه معین مقدس: رهبر انقلاب در سخنانشان برای وحدت حوزه و دانشگاه تأکید داشتند و این موضوع حتی پیش از انقلاب نیز وجود داشته است. با توجه به ماهیتی که این دو نهاد دارند هر کدام می‌توانند در پیشبرد اهداف انقلاب موثر باشند لذا وحدت آن‌ها بسیار مهم است. دانشگاه به عنوان نهادی که مسئولیت علمی کشور را بر عهده دارد با توجه به مسائلی که در کشور با آن روبه رو هستیم، وظیفه حل مشکلات کشور را دارد. از سوی دیگر کشور ما کشوری اسلامی است و علمی که ما داریم باید با تهذیب نفس و عمل همراه باشد؛ لذا باید حوزه و تعالیم روح بخش اسلام به کمک دانشگاه بیاید و فکر می‌کنم برای آن که بتوانیم مشکلات کشور را حل کنیم باید این دو بال در کنار یکدیگر قرار بگیرند تا بتوانند باعث تعالی کشور شوند.

حجت الاسلام سید مرتضی موسوی جاجرمی: سالروز شهادت دکتر مفتح روز وحدت حوزه و دانشگاه نامگذاری شده است. علت آن نیز این بود که وی اجتهاد حوزوی داشت و در کنار آن دکترای فلسفه از دانشگاه را نیز اخذ کرده بود که این اقدامات مصداق وحدت حوزه و دانشگاه بود؛ اما دکتر مفتح ۲۷ آذر سال ۵۸ توسط گروهک فرقان در دانشگاه تهران به شهادت رسید. دو قشر روحانی و دانشگاهی، از فرهیختگان دانشگاهی و هدایتگران و الگوهای جامعه هستند و زمانی که با هم متحد باشند و تعامل و هم‌افزایی بین آن‌ها باشد، آن جامعه پیشرفت بهتری خواهد کرد. در حوزه‌های علمیه، هم علم وجود دارد هم علوم دینی و در دانشگاه نیز علومی که نیاز کاربردی جامعه است، قرار دارد. این موضوع نشان می‌دهد که در هر دو قشر، علم و دانش وجود دارد. دین اسلام شامل قوانینی است که خداوند برای هدایت انسان‌ها وضع کرده و جامع‌تر و کامل‌تر از قانون خداوند، قانونی وجود ندارد. این قوانین هم صرفاً برای مسلمانان نیست. قرآن کتاب هدایت بشریت است و خداوند در آن به «هدی للناس» اشاره کرده است. بشر هم به این نتیجه رسیده که باید به سمت قرآن بیاید. به طور مثال جنبش‌های فمینیستی در موج‌های مختلف خودش، به این نتیجه رسیده که زن اگر می‌خواهد ارزش و کرامت خودش را حفظ کند باید به سمت طهارت و پاکدامنی برگردد. یعنی به همان قانونی که قرآن و اسلام می‌گوید.

آن‌ها همه راه‌ها را تجربه کرده‌ و به این نتیجه رسیده‌اند. به‌عنوان ‌مثال گوته شاعر و نویسنده آلمانی جمله‌ای دارد که تعبیرش این است: «سال‌های سال کشیش‌ها ما را از قرآن و مطالعه آن باز داشتند و زمانی که آن را مطالعه می‌کنیم می‌بینیم که با جدیدترین یافته‌های علمی سازگاری دارد. قرآن در آینده محور هدایت انسان‌ها خواهد بود وقتی این اظهارات را از سایر افراد خارج از دین اسلام مشاهده می‌کنیم و به قرآن نیز می‌نگریم بیشتر متوجه می‌شویم که قرآن همان مبانی دینی و قانون زندگی بشر است که هم زندگی دنیوی را تأمین می‌کند و هم آخرت را. در واقع حوزه و دانشگاه همان شعبه‌های موسسات دینی و علمی هستند که پیشرفت جامعه را هدف خود قرار داده‌اند.

ایکنا: حوزه و دانشگاه چه جایگاهی در تمدن ایرانی_اسلامی دارد؟

محمد شیخ‌زاده: یکی از افتخارات تمدنی ما این است که وقتی ایرانی‌ها با اسلام آشنا شدند و اولین دانشگاه‌ها در ایران شکل گرفت، می‌بینیم افرادی که به علوم پرداخته‌اند یا به سمت اکتشافات رفته‌اند علمایی بودند که در بعد دینی نیز قوی بودند و به دنبال کشف راز خلقت حرکت کردند.

از نگاه دینی، دانشمند و عالم فردی است که از قواعدی که خداوند متعال در پدیده‌های مختلف گذاشته است تحقیق کرده و آن‌ها را کشف می‌کند؛ همچنین به گفته آیت الله جوادی آملی، همه علوم اسلامی است و علم غیر اسلامی نداریم. با توجه به این تعاریف، علمای ما به سمت علوم کاربردی نیز حرکت کردند. علم به معنای شکافتن حقیقت است که خداوند عالم در یک ماده چه خواصی قرار داده است که دانشمندان فیزیک و شیمی آن را کشف می‌کنند. لذا بزرگان ما همانند ابوریحان بیرونی، ابن سینا و... سبقه دینی داشتند و عالم بودند که در کنار آن شیمیدان و ریاضیدان و غیره نیز شدند که این موضوع نشان از وحدت بین حوزه و دانشگاه دارد.

در واقع طبق سخنان رهبری، علم از شرق و تمدن اسلامی به سمت غرب رفته و باید دوباره به این سمت بازگردد. رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب گفته‌اند که نظام ما از خودسازی و جامعه پردازی عبور کرده و وارد مرحله تمدن‌سازی شده که این موضوع را می‌تواند حوزه و دانشگاه دنبال کند. معتقد هستم که محتواها باید اسلامی شوند و زمانی که وارد هر مجموعه می‌شویم باید رنگ و بوی اسلام را ببینیم. این موضوع نشان‌دهنده ضرورت رشد ارتباط این دو بخش برای طراحی سیستم‌هایی متناسب با ظرفیت‌های دینی و علمی است تا در نهایت به تمدن نوین اسلامی برسیم.

شیخ‌زاده: وحدت حوزه و دانشگاه موضوعی بسیار مهم است که باید بیشتر از قبل شود؛ یکی شدن و با هم حرکت کردن بین این دو مجموعه باید اتفاق بیفتد که برای تحقق آن نیازمند تعاملات گسترده‌تر هستیم که یکی از لوازم آن تضارب آرا است. باید درباره مسائل کشور بیشتر گفت‌وگو کنیم؛ چه در سطح کلی و چه در فضای دانشگاهی. لذا از مناظره و گفت‌وگو و همه سوالاتی که باید پرسیده و پاسخ داده شود استقبال می‌کنیم. به عنوان مثال، مسئله‌ای مانند حجاب و پوشش باید در گفتمانی با استدلال‌های مختلف به بحث و گفت‌وگو گذاشته شود. هرچقدر به این سمت حرکت نکنیم دشمن بیشتر سوء استفاده می‌کند. باید توجه کنیم که تمدنی می‌تواند قالب باشد که فرهنگ و ارزش‌های خودش را بتواند به دنیا بقبولاند.

آن‌ها در تقابل با تمدنی که ما داریم از همه ابزارهای رسانه‌ای خودشان استفاده می‌کنند. ما نیز باید بتوانیم از گفتمان خودمان دفاع کرده و اقناع‌سازی داشته باشیم تا تمدن نوین اسلامی شکل بگیرد. باید ذهن‌های تشنه جوانان و مردم را سیر کنیم. اگر این اتفاق نیفتد، دشمن از آن‌ها سوء استفاده کرده و با ایجاد تردید و شبهه برنامه‌های خودش را پیاده می‌کند.

انتظاری که از حوزه و دانشگاه می‌رود این است که در فضای گفتمانی به راه حل‌هایی برای حل مشکلات جامعه برسیم. به نظر می‌رسد در حوزه به خاطر کند بودن و باقی ماندن در سنت نمی‌توان آن طور که باید پاسخگوی جامعه بود. دانشگاه نیز به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای جامعه بدون پشتوانه دینی و فرهنگی باشد. لذا باید برای حفظ کردن هویت ایرانی و اسلامی خودمان، وحدت بین حوزه و دانشگاه را به حداکثر برسانیم تا در نهایت به تمدن نوین اسلامی دست یابیم.

حجت الاسلام رفیعی: در مدل تمدنی که امام رحمت الله علیه تبیین کردند، ۵ مرحله تمدن اسلامی وجود داشت. انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن اسلامی پنج مرحله مدل امام راحل بود که نهایتاً به تمدن اسلامی منتج می‌شد. در نسخه‌ای که حضرت آقا نیز ابلاغ کردند دولت و جامعه اسلامی تبدیل به جامعه‌پردازی و در واقع ترکیب شد و سپس فرمودند که ما از انقلاب گذشتیم و از نظام نیز عبور کردیم.

باید اتصال و ارتباط با مبانی اصیل دینی و اسلامی رعایت شود که لازمه آن، زندگی کردن است. لازمه زندگی اجتماعی نیز شکافتن علوم در عرصه‌های مختلف است و اینجاست که علوم دانشگاهی و اساتید دانشگاه با تبحری که دارند به کمک جامعه می‌آیند؛ اما علت تأکید امام بر اینکه نباید از هدف خلقت فاصله بگیریم نیز همین است. علوم غربی مبتنی بر نگاه‌های غیر دینی است که صرفاً منتج می‌شود به دیدن این دنیا.

حرف اساسی در وحدت حوزه و دانشگاه این است که آنچه در علوم دانشگاهی در عرصه‌های مختلف داریم از طب گرفته تا فیزیک و فرا فیزیک، اگر بخواهیم علوم، اصیل، ماندگار و مفید باشد باید آن‌ها با مبانی دینی و هدف خلقت نیز گره بخورد. مثلاً در طب نباید نگاه به این باشد که انسان جاودانه شود بلکه باید نگاه اینگونه باشد که انسان برای انجام وظایف خود سالم بماند تا مسئولیت‌هایش را در قبال جامعه انجام دهد. لذا شهادت یا کشته شدن در مسیر خداوند، می‌شود حیات ابدی و آیه «فلا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا» مصداق پیدا می‌کند.

در واقع تمام تلاش علم طب این است که انسان‌ها سالم بمانند اما از طرفی علوم دینی و قرآن ما می‌گوید آن که کشته شده است در این مسیر، ابدی خواهد بود. آن‌ها زور می‌زنند که به عمر انسان‌ها افزوده شود؛ این موضوع خوبی است اما عمر اضافه بشود که چه شود؟ که ماندگار شود؟ خیر؛ اضافه شود که خدمت بیشتری کند برای آن طرف و آن دنیا. پس، هرکس کشته شود اگر در راه خدا بود حیات ابدی پیدا می‌کند. لذا این ارتباط اجتماعی و زندگی اجتماعی ما لازمه آن این است که از علوم مختلف استفاده کنیم و آن‌ها به رشته اصیل خلقت گره بخورند تا وحدت ایجاد شود. در مدل تمدنی نیز همین است و برای اینکه جامعه‌ای مبتنی بر مبانی دینی داشته باشیم، علوم آن جامعه باید کمک‌کننده باشد و پیوست وحدت اسلامی داشته باشد.

ایکنا: حوزه‌های علمیه تا چه حد توانسته‌اند ارتباط مؤثری با دانشگاه‌ها برقرار کنند؟

حجت‌الاسلام موسوی جاجرمی: از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون در مبارزات مختلف دو قشر حوزه و دانشگاه در کنار یکدیگر بودند. قشر روحانیت به نسبت جمعیت بیشترین شهید را در جنگ تحمیلی به نظام تقدیم کرده است. پس از روحانیت، جامعه دانشگاهی بیشترین شهید را تقدیم نظام جمهوری اسلامی ایران کرده است. در خراسان شمالی 72 شهید طلبه و روحانی و بیش از 60 شهید از جامعه دانشگاهی وجود دارد.

حوزه و دانشگاه دو بال پرواز هستند. حوزه و دانشگاه در تمام مراحل پیشرفت کشور در کنار یکدیگر بودند و دشمن نیز در تمام مدت تلاش می‌کرد که این دو قشر را از یکدیگر جدا کند.

دانشمندان علوم تجربی که در تاریخ سرآمد هستند از اسلام برآمده‌اند. غربی‌ها این علوم و تجربیات را از جامعه اسلامی گرفتند و امروز می‌بینیم که این کشورها پیشرفته شدند و ما کشور کمتر توسعه یافته‌ هستیم. حتی لباس فارغ التحصیلی که دانشجویان غرب پس از پایان دوران تحصیلی بر تن می‌کنند به لباس روحانیت شباهت دارد.

وحدت بین حوزه و دانشگاه پس از انقلاب اسلامی بیشتر شده اما باید این تعاملات افزایش پیدا کند تا هر دو قشر بتوانند از ظرفیت‌های یکدیگر بیش از پیش استفاده کنند.

هزاران نفر از جامعه روحانیت در دانشگاه‌های کشور مشغول به خدمت هستند. دشمن تبلیغ می‌کند که دانشجویان و عموم مردم به روحانیت و مقدسات توهین کنند اما ما به عنوان مسئول باید تلاش کنیم که قدم‌های مؤثرتری برای نزدیکی بین حوزه و دانشگاه برداریم.

حجت الاسلام رفیعی: حوزه باید از دانشگاه نظم را آموزش ببیند. دانشگاه نیز باید از حوزه عمق را بیاموزد تا از ظرفیت‌های یکدیگر به خوبی بهره‌مند شوند.

حوزه، نماد علمی مبانی اسلامی است. در برخی از مواقع شاهد ارتباط و انطباق مؤثر هستیم اما در برخی از مواقع این ارتباط و انطباق دیده نمی‌شود. وقتی در عمق رفتار و کردار برخی از دانشجویان که به ظاهر با مبانی اسلامی مخالفت دارند توجه می‌کنیم، می بینیم که منطبق با تعالیم اسلامی است اما عدم آگاهی نسل جوان، منجر به منتقد بودنِ آنان نسبت به مبانی اسلام شده است.

اگر بخواهیم به طور سطحی بررسی انجام شود، شاهد فاصله بسیار زیاد نخواهیم بود. اما اگر زاویه نگاه را تغییر دهیم و به آنچه در جامعه وجود دارد بنگریم، فاصله زیادی را از دانشگاه با مبانی اسلامی مشاهده می‌کنیم.

ایکنا: دانشگاه ها چقدر توانسته‌اند خودشان را به حوزه‌های علمیه نزدیک کنند؟ شما چه کرده‌اید؟

شیخ‌زاده: دانشگاه‌هایی مانند امام صادق(ع) و... با رویکرد تقویت ارتباط بین حوزه و دانشگاه ایجاد شده‌اند و ظرفیت‌های بسیار خوبی شکل گرفته اما باید افزایش پیدا کند.

برای ترویج تعالیم اسلامی تلاش می‌کنیم که از ظرفیت اساتید معارفی استفاده کنیم. برگزاری ضیافت اندیشه یکی از برنامه‌هایی است که در دانشگاه بجنورد برای ترویج تعالیم اسلامی برگزار می‌شود.

لازمه رشد، استفاده از تضارب آراء است. باید رویکرد تلفیقی داشته باشیم. وقتی در دروس دانشگاهی از مباحث حوزوی نیز استفاده کنیم، پنجره جدیدی از علم باز می‌شود و توسعه و پیشرفت را به همراه دارد.

معین مقدس: در مسائل اخیر کشور شاهد ریزش‌ها و رویش‌های مختلفی هستیم. در شرایط فعلی دانشجویانی داریم که از جانِ خود برای حفاظت از کشور می‌گذرند و در عرصه‌های علمی تلاش بسیار زیادی می‌کنند تا بتوانند پرچم کشور را در جوامع علمی دنیا بالا ببرند.

در کنار این گروه از دانشجویان، دانشجویانی داریم که با تربیت اسلامی فاصله گرفته‌اند. رویش‌ها ثمره همکاری وحدت بین حوزه و دانشگاه بوده است.

حدود 16 درصد از دروس دانشگاه کوثر، دروس عمومی است و در ترویج مبانی دینی براساس علوم تاثیر دارد. ما در دانشگاه کوثر به عنوان یک دانشگاه تک جنسیتی، مأموریت ویژه‌ای برای تربیت جوانان و مادران آینده کشور داریم تا بتوانیم در آینده جوانان و مادران دینی‌تری در جامعه داشته باشیم.

جلسات هم‌اندیشی‌ بین اساتید نیز در دانشگاه کوثر برگزار می‌شود. اگر اساتید اصلاح شوند، در راهنمایی مناسب دانشجویان مؤثر است. لذا باید در جذب اساتید دقت بیشتری انجام شود.

ایکنا: وحدت حوزه و دانشگاه، متولی مشخصی دارد؟

حجت الاسلام رفیعی: در قم چنین مجموعه‌هایی وجود دارد و عرصه‌های مختلفی نیز هست. مثل دانشگاه معارف که از طرف حوزه متولی تربیت مدرس است برای دانشگاه. اما در خراسان شمالی تاکنون چنین جایگاهی را ندیده و نشنیده‌ام. اگر فعالیتی نیز برای وحدت حوزه و دانشگاه در استان انجام شده بر اساس نگاه‌های شخصی و ارتباطاتی که مجموعه‌ها با یکدیگر داشته‌اند، بوده است و جای خاصی که متولی آن باشد را ندیده‌ام، جز این که سالی یکبار چنین موضوعی را گرامی می‌دارند و غیره...!

حجت الاسلام موسوی جاجرمی: این تولی‌گری در مشهد وجود دارد اما در خراسان شمالی دبیرخانه‌ای دائمی برای وحدت بین حوزه و دانشگاه نداریم. 2-3 سالی بود که برنامه‌هایی برای تعامل و وحدت بین دانشگاهیان و حوزویان برگزار می‌شد و تلاش بر این بود که ادامه‌دار باشد که همین اتفاق افتاد و حتی نهادهای دیگر مثل سپاه و ناجا نیز مسائل اجتماعی خودشان را در هم اندیشی اساتید حوزه و دانشگاه مطرح می‌کردند و بازخورد می‌گرفتند لذا آن‌ها را مشتاق به حضور در این جلسات می‌کرد اما به دلیل شیوع کرونا این جلسات نیز متوقف شد. اکنون نیز جلساتی و نشست‌هایی را آغاز کرده‌ایم و تلاشمان این است که با کیفیتی بیشتر از گذشته برگزار شود و موضوعات خاص در رشته‌های مختلف طی آن مطرح شود.

البته نکته‌ای که قابل توجه است این است که باید بتوانیم در این خلال، ارتباط دانشجویان و طلبه‌ها را نیز با یکدیگر بیشتر کنیم که نیازمند برنامه‌ریزی است.

ایکنا: پس در استان خلاء تولیت داریم؟

بله همین طور است. باید مسیری را دنبال کنیم که دبیرخانه دائمی وحدت حوزه و دانشگاه در استان شکل بگیرد. بدین منظور می‌توانیم برای افزایش ارتباط دانشجویان و طلبه‌ها مسابقات ورزشی برگزار کنیم، دانشجویان دانشگاه‌ها را به حوزه ببریم تا از آنجا بازدید کنند و برعکس؛ حتی طلبه‌های خانم را به خوابگاه‌های دختران ببریم و این گونه باعث افزایش ارتباط، تعامل و وحدت آن‌ها شویم. قبلاً حوزه علوم انسانی در دانشگاه بجنورد وجود داشت و برای برخی دروس مبانی دینی مطرح می‌شد و دانشجویان نیز در آن حضور فعال داشتند. این حوزه علوم اسلامی در دانشگاه مجدد فعال شده و تلاش ما این است که در روزهای آخر هفته موضوعات دینی مرتبط با هر رشته را به دانشجویان منتقل کنیم تا بتوانند درک بیشتری از ارتباط مسائل دینی و موضوعات علمی داشته باشند.

ایکنا: به نظر شما، وحدت حوزه و دانشگاه چگونه افزایش می یابد؟ آسیب‌های این بخش چیست؟

معین مقدس: اقتصاد، فرهنگ، صدا و سیما و... در دست فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها است. خروجی دانشگاه‌ها باید منطبق با مبانی اسلامی باشد و نیاز است که در مرحله اول اساتیدی معتقد به مبانی اسلامی در دانشگاه‌ها حضور پیدا کنند.

آموزه‌های اسلامی بیشتری باید در اختیار اساتید دانشگاهی قرار بگیرد. با علم روز و همراهی حوزه می‌توان مسائل و مشکلات کشور را به خوبی حل کرد.

شیخ‌زاده: در فضاهای دانشگاهی باید اخلاق اسلامی رعایت شود. نوع روابط، پوشش و... در دانشگاه باید بر مبنای اسلام باشد.

تکالیف استاد و شاگرد و... در حوزه‌ها به خوبی آموزش داده و رعایت می‌شود. اینگونه آموزش‌ها باید وارد دانشگاه‌ها نیز بشود و روح اخلاق اسلامی را در دانشگاه تقویت کنیم.

فرهیختگی، بدون اخلاق و منش اسلامی مورد قبول نیست. «مباحثه و تفقد» یکی از روش‌های خوب در حوزه است و نیاز است که فضای مباحثه در دانشگاه‌ها نیز تقویت شود. در حال حاضر فضای یک‌طرفه در دانشگاه حاکم است و دانشجویان فقط شنونده هستند.

مشارکت در دانشگاه‌ها و کلاس درس باید وجود داشته باشد. روش‌های جدید دنیا برای آموزش نیز براساس ساختار حوزه است و در حال حاضر دنیا از تئوری محوری فاصله می‌گیرد. همچنین بنا بر فرمایش مقام معظم رهبری، نباید فقط مصرف کننده باشیم بلکه باید با رویکرد تلفیقی حوزه و دانشگاه، تولید کننده محتوا نیز باشیم.

حجت‌الاسلام رفیعی: معنای وحدت به خوبی در حوزه درک نشده است. سرعتِ به‌روز شدن حوزه نسبت به سرعتِ به‌روزرسانی علم اندک است و باید این سرعت افزایش پیدا کند.

امروزه متولیان حوزه اهتمام ندارند. امکان ندارد که قرآن در رابطه با مسائل اقتصادی، فرهنگی و... حرفی برای گفتن نداشته باشد و تا زمانی که ما از آموزه‌های قرآنی استفاده نکنیم، آموزه‌های غربی سبک زندگی ما را عوض می‌کند و آسیب‌های اجتماعی افزایش می یابد. مثلا مدل شهرسازی ما براساس مبانی غربی‌ها است؛ درحالی که حوزه‌های علمیه علم‌ساز هستند و باید برای تمام نیازهای بشر در جامعه امروزی حرفی برای گفتن داشته باشند.

مقام معظم رهبری ۲۰ سال پیش به حوزه تذکر دادند که از لایه‌های سنتی خارج شوند. موضوعات امروزی باید توسط حوزه از مبانی دینی استخراج شود و در اختیار دانشگاه‌ها قرار گیرد.

البته به این نکته نیز توجه کنیم که تعداد جامعه روحانیت به نسبت جمعیت کل کشور بسیار اندک است. کمتر از ۴۰۰ هزار روحانی از مراجع گرفته تا طلبه های حوزه در کشور وجود دارد و با وجود تعداد اندک جامعه روحانیت، دشمن نیز بیکار نخواهد بود و برنامه‌ریزی می‌کند. همچنین بسیاری از این روحانی ها اقدام تبلیغی نمی کنند و فعالیت اقتصادی شخصی دارند. آن ها که در اسنپ و... کار می کنند نیز بماند. اما خیلی ها فکر می کنند تعداد روحانی های کشور چندین برابر این تعداد است که باید این موضوع تبیین شود.

حجت‌الاسلام موسوی جاجرمی: همانطور که گفتم، گوته از نویسندگان آلمانی در یکی از کتاب‌های خود نوشته که قرآن در آینده محور حرکت بشر می‌شود. هر انسانی که قرآن را بخواند به طور قطع این کتاب را خواهد پذیرفت چرا که قرآن انسان را به تفقل و تعقل دعوت می‌کند.

اگر محتواهای قوی در اختیار اساتید دانشگاهی قرار گیرد به طور قطع هر استادی با توجه به رشته تحصیلی، مبلغ قرآن می‌شود؛ این اساتید در کلاس‌های درس، خداشناسی و خودشناسی را به دانشجویان آموزش خواهند داد.

در یک کتاب دیدگاه ۱۱۴ دانشمند غربی به قرآن نوشته شده که بسیار پرمعنا است. نتیجه اینکه، ما قرآن و دینی را داریم که باید از علوم آن به خوبی برای توسعه کشور بهره ببریم. همانطور که دیگران می برند.

نکته دیگر اینکه، اثرگذاری ارائه مطالب استاد به دانشجویان بسیار زیاد است و باید ضعف عدم اطلاع اساتید از موضوعات دینی را در دانشگاه‌ها اصلاح کنیم؛ چرا که دانشجو اگر جواب منطقی از استاد دریافت کند، قانع می‌شود.

در بسیاری از نقاط دنیا تحقیق کردند که تفکیک‌ جنسیتی دانشگاه ها باعث پیشرفت علمی بیشتر دانشجویان می‌شود. تنها دانشگاه تک جنسیتی کشور که تاسیس آن پس از انقلاب اسلامی اتفاق افتاده، دانشگاه کوثر بجنورد است. در حال حاضر تمام دانشگاه‌های استان با کاهش تعداد دانشجویان مواجه هستند اما تعداد دانشجویان دانشگاه کوثر بجنورد افزایش پیدا می‌کند و این برای ما بسیار ارزشمند است.

ایکنا: سخن پایانی؟

معین مقدس: سخن آخر اینکه امام راحل و رهبر انقلاب تاکید بسیاری بر وحدت حوزه و دانشگاه داشته و دارند و در مقابل نیز دشمنان به دنبال ایجاد اختلاف بین این دو مجموعه هستند. لذا باید اتفاقی رخ دهد که در عمل نمود داشته باشد و کمک کند دانشجویان علاوه بر علمی که به دست می‌آورند، اخلاق علوم دینی را نیز آموزش ببینند تا در نهایت بتوانیم مشکلات را برطرف کرده و کشوری متمدن داشته باشیم.

شیخ‌زاده: وحدت حوزه و دانشگاه موضوعی بسیار مهم است که باید بیشتر از قبل شود؛ یکی شدن و با هم حرکت کردن بین این دو مجموعه باید اتفاق بیفتد که برای تحقق آن نیازمند تعاملات گسترده‌تر هستیم که یکی از لوازم آن تضارب آرا است. باید درباره مسائل کشور بیشتر گفت‌وگو کنیم؛ چه در سطح کلی و چه در فضای دانشگاهی. لذا از مناظره و گفت‌وگو و همه سوالاتی که باید پرسیده و پاسخ داده شود استقبال می‌کنیم.

به عنوان مثال، مسئله‌ای مانند حجاب و پوشش باید در گفتمانی با استدلال‌های مختلف به بحث و گفت‌وگو گذاشته شود. هرچقدر به این سمت حرکت نکنیم دشمن بیشتر سوء استفاده می‌کند. باید توجه کنیم که تمدنی می‌تواند قالب باشد که فرهنگ و ارزش‌های خودش را بتواند به دنیا بقبولاند. آن‌ها در تقابل با تمدنی که ما داریم از همه ابزارهای رسانه‌ای خودشان استفاده می‌کنند. ما نیز باید بتوانیم از گفتمان خودمان دفاع کرده و اقناع‌سازی داشته باشیم تا تمدن نوین اسلامی شکل بگیرد.

باید ذهن‌های تشنه جوانان و مردم را سیر کنیم. اگر این اتفاق نیفتد، دشمن از آن‌ها سوء استفاده کرده و با ایجاد تردید و شبهه برنامه‌های خودش را پیاده می‌کند. انتظاری که از حوزه و دانشگاه می‌رود این است که در فضای گفتمانی به راه حل‌هایی برای حل مشکلات جامعه برسیم. به نظر می‌رسد در حوزه به خاطر کند بودن و باقی ماندن در سنت نمی‌توان آن طور که باید پاسخگوی جامعه بود. دانشگاه نیز به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای جامعه بدون پشتوانه دینی و فرهنگی باشد. لذا باید برای حفظ کردن هویت ایرانی و اسلامی خودمان، وحدت بین حوزه و دانشگاه را به حداکثر برسانیم تا در نهایت به تمدن نوین اسلامی دست یابیم.

حجت الاسلام موسوی جاجرمی: در انتها فقط به این نکته اشاره کنم که حوزه و دانشگاه در گذشته یکی بودند که از هم جدا شدند و باز هم باید به اصل خودشان برگردند که در این مسیر باید موانع را برطرف کنیم تا به اصل برگردیم. از خبرگزاری ایکنا نیز کمال تشکر را داریم که چنین جلسه‌ای را برگزار کرد و انتظار داریم ادامه‌دار باشد. این جلسه با تضارب آرائی که داشت برای ما هم مفید بود. تلاش ما این است که دبیرخانه دائمی وحدت حوزه و دانشگاه را در استان راه بیندازیم. اما انتظار داریم رسانه نیز کمک حال باشد. دشمن و استکبار تنها چیزی که دارد، رسانه است و این تنها امپراطوری است که در دست دارد. لذا باید با آن مقابله کنیم.