یاران پیامبر اسلام(ص) چه ویژگی‎هایی داشتند

حجت‌الاسلام سیدنواب موسوی، مدرس حوزه علمیه لرستان، در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان با شرح فرازی از خطبه 56 نهج‌البلاغه «وَ لَقَدْ كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّه(ص) نَقْتُلُ آبَاءَنَا وَ أَبْنَاءَنَا وَ إِخْوَانَنَا وَ أَعْمَامَنَا، مَا يَزِيدُنَا ذَلِكَ إِلَّا إِيمَاناً وَ تَسْلِيماً وَ مُضِيّاً عَلَى‏ اللَّقَمِ وَ صَبْراً عَلَى مَضَضِ الْأَلَمِ وَ جِدّاً فِي جِهَادِ الْعَدُوِّ، وَ لَقَدْ كَانَ الرَّجُلُ مِنَّا وَ الْآخَرُ مِنْ عَدُوِّنَا يَتَصَاوَلَانِ تَصَاوُلَ الْفَحْلَيْنِ يَتَخَالَسَانِ أَنْفُسَهُمَا أَيُّهُمَا يَسْقِي صَاحِبَهُ كَأْسَ الْمَنُونِ فَمَرَّةً لَنَا مِنْ عَدُوِّنَا وَ مَرَّةً لِعَدُوِّنَا مِنَّا، فَلَمَّا رَأَى اللَّهُ صِدْقَنَا أَنْزَلَ بِعَدُوِّنَا الْكَبْتَ وَ أَنْزَلَ عَلَيْنَا النَّصْرَ حَتَّى اسْتَقَرَّ الْإِسْلَامُ مُلْقِياً جِرَانَهُ وَ مُتَبَوِّئاً أَوْطَانَهُ؛ وَ لَعَمْرِي لَوْ كُنَّا نَأْتِي مَا أَتَيْتُمْ مَا قَامَ لِلدِّينِ عَمُودٌ وَ لَا اخْضَرَّ لِلْإِيمَانِ عُودٌ وَ ايْمُ اللَّهِ لَتَحْتَلِبُنَّهَا دَماً وَ لَتُتْبِعُنَّهَا نَدَماُ»، گفت: این خطبه در ماجرای صفین و زمانی است که جمعی کوته‌بین بر امام علی(ع) هجوم آوردند و امام را وادار به حکمیت کردند.

وی با بیان اینکه امام علی(ع) چگونگی برخورد و احوالات یاران خود و اصحاب رسول خدا(ص) را در کنار هم قرار می‌دهد، گفت: از دیدگاه مولای متقیان کسانی که در معیت پیامبر(ص) یا اصحاب آن حضرت بودند، در آن همراهی طوری عمل می‌کنند که در مقابله با کفر، هیچ باکی نداشتند و این خطبه به بیان احوالات و اوصاف یاران پیامبر(ص) می‌پردازد.

موسوی گفت: در نگرش اهل ایمان روابط و وابستگی‌ها زمانی ارزشمند است که در راستای وابستگی به خدا باشد به‌معنای دیگر اگر روابط، وابستگی‌ها و تعلقات در مسیر توحید نباشد، از درجه اعتبار ساقط می‌شود. اگر روابط انسان در مقابله با ایمان باشد، اهمیت ندارد.

مدرس حوزه علمیه لرستان با بیان اینکه حتی اگر پدر و مادر انسان در مسیر کفر باشند و از ولایت الهی خارج شوند، در آن شرایط، روابط و نسبت‌های انسان سقوط می‌کند، اضافه کرد: در همراهی با دین خدا، هر چیزی که راهزن توحید باشد، حتی اگر مقبول باشد، اعتبار ندارد و یاران نبی مکرم اسلام در همراهی آن حضرت، این‌گونه بودند.

وی ادامه داد: پس از هجرت پیامبر(ص)، مشرکان تصمیم براندازی اسلام و قتل پیامبر(ص) گرفتند، در چنین شرایطی هیچ دلیلی نمی‌تواند سد راه مجاهدت یاران پیامبر(ص) باشد و هیچ چیز مانع پایداری آنان در راه اسلام و دفاع از اسلام نبود.

موسوی با بیان اینکه نقش پیامبر(ص) زمانی مؤثر افتاد که اصحاب و یاران او جانانه در راه اسلام پایداری کرده و از بذل جان دریغ نمی‌کردند، اظهار کرد: اصحاب پیامبر(ص) از تعلقات دنیوی دوری کرده و با تمام وجود به صحنه بودند و همین امر سبب فزونی ایمان و تسلیم آنان در برابر خداوند می‌شد کمااینکه اصحاب نبی مکرم اسلام نقش مهمی در استقرار دین اسلام داشتند.

مدرس حوزه علمیه لرستان افزود: تسلیم محض بودن اصحاب پیامبر(ص) در برابر خداوند و صبر آنان بر ناملایمات سبب شد مفهوم صبر در درون یاران پیامبر(ص)، متبلور شود. نتیجه تسلیم شدن در برابر خداوند، تبلور صبر و جدیت ایستادگی در برابر دشمنان اسلام می‌شود تا جایی که انسان حاضر است جان خود را برای دفاع از ارز‌ش‌های الهی فدا کند.

وی تحمل سختی‌ها، پایداری در برابر کافران و جدیت در دین را شیوه پاکبازی یاران راستین و اصحاب پیامبر(ص) دانست و افزود: صفت‌ها و احوالات اصحاب پیامبر(ص) با رهبری آن حضرت سبب استقرار و استحکام اسلام شد و بعد از استقرار اسلام، جامعه نبوی به اوج تعالی خود رسید و منزلت و جایگاه خود را پیدا کرد.

موسوی در پایان با بیان اینکه امام علی(ع) به یاران خود در جنگ صفین می‌فرماید: «شما ادعا دارید که یاران من هستید اما فریب معاویه را خورده‌اید و رأی خود را بر ما تحمیل می‌کنید»، گفت: امام اول شیعیان، قبل از ماجرای حکمیت به یاران خود می‌فرماید: «اگر ما در زمان پیامبر(ص)، سست رأی بودیم، هرگز شاخ درخت اسلام سبز نمی‌شد و ثمر نمی‌داد».