خطبه ۵۷ نهج‌البلاغه و هشدارهای امام علی(ع) درباره معاویه

حجت‌الاسلام سیدنواب موسوی، مدرس حوزه علمیه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان با شرح فرازی از خطبه ۵۷ نهج‌البلاغه «من كلام له(ع) في صفة رجل مذموم ثم في فضله هو: أَمَّا إِنَّهُ سَيَظْهَرُ عَلَيْكُمْ بَعْدِي رَجُلٌ رَحْبُ الْبُلْعُومِ، مُنْدَحِقُ الْبَطْنِ يَأْكُلُ مَا يَجِدُ وَ يَطْلُبُ مَا لَا يَجِدُ، فَاقْتُلُوهُ وَ لَنْ تَقْتُلُوهُ. أَلَا وَ إِنَّهُ سَيَأْمُرُكُمْ بِسَبِّي وَ الْبَرَاءَةِ مِنِّي، فَأَمَّا السَّبُّ فَسُبُّونِي فَإِنَّهُ لِي زَكَاةٌ وَ لَكُمْ نَجَاةٌ؛ وَ أَمَّا الْبَرَاءَةُ، فَلَا تَتَبَرَّءُوا مِنِّي، فَإِنِّي وُلِدْتُ عَلَى الْفِطْرَةِ وَ سَبَقْتُ إِلَى الْإِيمَانِ وَ الْهِجْرَةِ» اظهار کرد: این خطبه در مورد مذمت معاویه و از مشهورترین خطبه‌های نهج‌البلاغه است که بسیاری از مورخان آن را نقل کرده‌اند.

وی با بیان اینکه در این خطبه امام علی(ع) از حوادث آینده و ظلم و ستم معاویه سخن می‌گوید و می‌فرماید: کسی بر شما حاکم می‌شود که حاکمیت شومی دارد، گفت: امام علی(ع) می‌فرماید که بعد از ایشان معاویه حاکم می‌شود و بعد از بیان ویژگی‌‌های معاویه، عملکرد او را هم بیان می‌کند و به نوعی به مردم هشدار می‌دهد.

موسوی با اشاره به اینکه معاویه زیاد غذا می‌خورد، به حدی که سیر نمی‌شد، اضافه کرد: در مقابل می‌بینیم که اهل‌ بیت(ع) سه روز غذای خود را در حالی که روزه بودند، در راه خدا می‌بخشند.

مدرس حوزه علمیه لرستان با اشاره به اینکه در بیان ویژگی معاویه بحث شکم نیست، بلکه طمع‌ورزی، آزمندی و ظلم و ستم معاویه است، گفت: امام علی(ع) صراحتا حکم به قتل معاویه می‌دهد، البته حکم امام علی(ع) حکم رسول خدا(ص) است که فرمود اگر معاویه به حکومت و جانشینی نزدیک شد، شکم او را بشکافید، به معنای دیگر دستور قتل معاویه را پیامبر(ص) صادر کرده است.

وی با بیان اینکه دلیل دیگر صدور حکم قتل معاویه این است که معاویه بر امام مسلمین خروج کرد و متجاوز به امام علی(ع) بود، ادامه داد: دلیل دیگر صدور حکم قتل معاویه این است که بسیاری از افراد به دستور معاویه به قتل رسیدند، از طرفی معاویه اساس سب(دشنام) بر مولای متقیان را بنا نهاد، کمااینکه در بیانی از نبی مکرم اسلام آمده است که هر کس به امام علی(ع) ناسزا بگوید گویا به من ناسزا گفته است.

موسوی با بیان اینکه امام علی(ع) به مردم هشدار می‌دهد که معاویه از شما می‌خواهد که به من ناسزا گفته و از عقیده و عمل و شخصیت ما جدا شوید، اظهار کرد: من به شما می‌گویم اگر معاویه شمشیر را کشید، و شما جانتان در خطر افتاد به من ناسزا بگویید که جانتان حفظ شود، برای من نگران نباشید، چراکه این امر سبب رشد و طهارت ما می‌شود به این معنا که امام علی(ع) شناخته شده است.

مدرس حوزه علمیه لرستان با یادآوری اینکه معاویه از مردم می‌خواهد که از امام علی(ع) جدا شوند، اما مردم نمی‌توانند این کار را انجام دهند، گفت: امام علی(ع) بر فطرت توحیدی پاک زاده شده و بر آن باقی مانده و به یک معنا نماد توحید است؛ برائت از امام علی(ع) به معنای اعلام برائت از توحید است.

وی بیان کرد: به سبب رشادت و دلاوری مولای متقیان، اسلام برپا شد و آن حضرت تا زمان شهادت در کنار نبی مکرم اسلام و در یک معنا، قرآن ناطق بود. لذا، مردم نمی‌توانند حتی به دستور معاویه از مولای متقیان برائت کنند.

موسوی با بیان اینکه یکی از دلائل دیگری که یاران امام، حتی به دستور معاویه نمی‌توانند از مولای متقیان برائت کنند این است که مولای متقیان در بسیاری از هجرت‌ها و هجرت به مدینه در کنار نبی مکرم اسلام بوده است، یادآور شد: امام علی(ع) در شب هجرت، به جای پیامبر(ص) در بستر می‌خوابد و اولین مردی که به اسلام ایمان آورد، امام علی(ع) و اولین زنی که ایمان آورد، حضرت خدیجه(س) است؛ به معنای دیگر، سبقت در اسلام برگ برنده امام علی(ع) است و آن حضرت در اسلام، پیشگام بوده است.