زینب(س)؛ الگوی فعالیت اجتماعی و سیاسی در کنار مقام علمی و معنوی
مدیر مرکز تخصصی حوزوی نرجس خاتون گفت: حضرت زینب(س) زنی نبود که از علم و معرفت بی‌بهره باشد. بالاترین علم‌ها و برترین و ناب‌ترین معرفت‌ها نزد او بود. عفت و حجاب او در کنار مقام علمی ایشان می‌تواند اسوه خوبی برای همه بانوان عالم باشد.
حضرت زینب(س) بانویی است که بدون تردید نقش بزرگی در زنده نگاه داشتن معارف اسلام داشت و بویژه در انتقال پیام عاشورا مهمترین رسالت را برعهده گرفت. ایشان عالمه‌ای هستند که مرجع پاسخگویی مسائل مسلمانان زمان خود بودند. روایتی در این زمینه از امام سجاد(ع) درباره حضرت زینب(س) نقل شده است که بسیار معروف است: «أَنْتِ بحَمْدا... عَالِمَةٌ غَیْرُ مُعَلَّمَةٍ فَهِمَةٌ غَیْرُ مُفَهَّمَة». عبدالله ابن عباس از مفسران مشهوری است که بسیاری از آرا و نظرات ایشان مورد استناد است. ایشان وقتی می‌خواستند روایتی را از حضرت زینب(س) بیان کنند با بیان «حدّثَتْنی عقیلتُنا زینب بنت علی؛ زینب دختر علی، بانوی خردمند ما، برای من روایت کرد.» از ایشان یاد می‌کردند و احاطه کامل ایشان بر جزئیات امور و مسائل جامعه نیز دلیل دیگری بر صحت این ادعاست.
ایکنا ـ همسر آن حضرت از همراهی با وی در کربلا خودداری کرد؛ با توجه به فضای آن زمان و جو مردسالارانه آن دوران چگونه حضرت زینب(س) توانست مجوز حضور در کربلا را بگیرد و چرا همسرشان از همراهی با حضرت خودداری کرد و آیا شخصیت همسر ایشان به لحاظ تاریخی، جزء قشر خاکستری محسوب می‌شود؟
نگاه‌های نادرستی در تاریخ نسبت به برخی اشخاص وجود دارد و وقتی در مسئله‌ای دقیق می‌شویم متوجه اغراض و دشمنی‌هایی که در پس این اتفاقات است خواهیم شد. از اشخاصی که در طول تاریخ متاسفانه مورد کم‌لطفی قرار گرفته است همسر حضرت زینب(ع)، یعنی عبدالله ابن جعفر طیار است. ایشان در کنار نسب عالی که دارا بوده از ویژگی‌های بسیار خوب اخلاقی از جمله دانایی، زیرکی، نکته‌سنجی، مهربانی، خوش‌اخلاقی، پاک‌دامنی، شرافت و بخشندگی برخوردار است به نحوی که ایشان را با لقب بحرالجود یعنی دریای جود و سخاوت مورد خطاب قرار می‌دادند و نمونه‌های زیادی از بخشندگی ایشان وجود دارد.
ایشان فرزندان با بصیرتی که با سن کم توانستند در واقعه کربلا نقش‌آفرینی و تاریخ‌سازی داشته باشند، تربیت کردند که برای دفاع از دین و امام خود و به شهادت رسیدند. نکته مهم دیگر درباره زندگی عبدالله این است که با وجود معرفتی که نسبت به امام حسین(ع) داشت و با وجود اینکه مانع از همراهی همسر و فرزندانش با آن حضرت نشد، چرا خودش در کربلا به یاری امام حسین(ع) نرفته بود؟ به هر حال واقعه کربلا واقعه‌ای بود که همه یاران اهل بیت(ع) وظیفه داشتند به یاری امام حسین(ع) بیایند اما چرا عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؟ بیشتر بزرگان اعتقاد دارند که عبدالله در آن زمان به شدت بیمار بوده و شاید امام حسین(ع) به دلیل کهنسالی‌اش از او نخواسته بود تا در کاروانش حاضر شود. حتی در روایت‌هایی نوشته شده که در آن زمان دو چشم عبدالله نابینا شده بود. به همین دلیل نتوانست به کاروان امام حسین(ع) ملحق شود. او حتی بعد از واقعه عاشورا از اینکه نتوانسته بود همراه آن حضرت باشد تأسف می‌خورد.
ایکنا ـ اگر بخواهیم برحسته‌ترین ویژگی حضرت زینب(س) را برای زنان امروز بیان کنیم به چه موردی می‌توان اشاره کرد؟
انتخاب‌کردن چند ویژگی از میان ویژگی‌های بارز و مطرح ایشان کار دشواری است چون تک تک مراحل زندگی‌شان مملو از تجلی اخلاق و برازندگی اخلاقی ایشان است. زندگی ایشان پر از آموزه‌های اخلاقی ناب و پسندیده است اما از جمله ویژگی‌های بانو زینب کبری(س) تقوا، اهمیت دادن به ارزش‌های اصیل بیش از هر چیز دیگر در زندگی، توجه به علم و معرفت، فعالیت‌های سیاسی و امدادرسانی به انسان‌ها و کیفیت دادن به محیط خانه و خانواده است.
دختر و زن مسلمان، از درون خانواده تا درون اجتماع تا مسایل علمی و سیاسی و ارزش‌های اخلاقی و نیز منش‌های بزرگ انقلابی می‌تواند به زندگی آن حضرت تأسی جوید. سه نکته از سیره ایشان قابل تأمل برای ما و به خصوص دختران و زنان جامعه اسلامی و بشریت قابل بررسی است؛ حجاب، عبادت و صبر؛ چنان‌که در تاریخ نقل شده است سه ویژگی بارز که حضرت زینب(س) در زندگی خود کاملا آن را پیاده کرده بود و تا روزی که چشم از جهان فرو بست این سه ویژگی با جسم و روح ایشان عجین شده بود. امام سجاد(ع) و فاطمه دختر امام حسین(ع) می‌گوید: «در شب عاشورا، عمّه‌ام پیوسته در محراب عبادت ایستاده بود، نماز و نیایش داشت و پیوسته اشک‌هایش سرازیر می‌شد.» حضرت زینب(س) الگوست؛ حضرت زینب(س) زنی نبود که از علم و معرفت بی‌بهره باشد. بالاترین علم‌ها و برترین و ناب‌ترین معرفت‌ها نزد او بود. عفت و حجاب او در کنار مقام علمی ایشان می‌تواند اسوه خوبی برای همه بانوان عالم باشد.
ایکنا ـ ما همواره کسانی چون ایشان و حضرت زهرا(س) را الگو می‌دانیم ولی زندگی زنان امروز در دنیای مدرن، در کشوری اروپایی و حتی ایران چه نسبتی با این بزرگواران دارد؟
الگوبودن این بزرگان و از جمله حضرت زینب(س) به معنای آشنایی با سبک زندگی و منش علمی ایشان است و هرقدر جامعه مدرن باشد اخلاق و اصول انسانی قابل تغییر نیست. اصول معنوی و اخلاق حسنه، فطرت هر انسانی را معطر می‌کند و در هر جامعه‌ای که عرضه شود مورد توجه واقع خواهد شد همانطور که با وجود توسعه عجیب علمی و صنعتی باز گرایش به معنویت و دین در جوامع مختلف روزافزون شده است و اگر کاهش محسوسی را در جامعه می‌بینیم به خاطر تبلیغات سوئی است که توسط استکبار و امپراتور رسانه‌ای آمریکا و دنیای غرب است.
اگر کسی علم‌آموزی، عفت، صبر و ولایتمداری ایشان را مدنظر قرار دهد در هر عصر و زمانی سبک زندگی ایشان می‌تواند مورد توجه انسان‌های معقول و موجه باشد. جوامع غربی با ظاهر غیردینی با رشد عقلانی و معنویت مخالفتی ندارند و به دنبال معرفی الگوهای شاخص و موفق هستند ولی متاسفانه جوامع اسلامی در معرفی الگوهای مدرن و در عین حال مذهبی به جوانان قصور و غفلت دارند و این غفلت باعث ایجاد وضع کنونی شده است.
اگر در پشت پرده مناسبات و بزرگداشت‌هایی که برای بزرگان دینی گرفته می‌شود برنامه‌ای برای آگاه کردن جوانان از شخصیت آنها برای جوانان عرضه نشود قطعا مصداق ظلم به ایشان شمرده خواهد شد مثلا معرفی حضرت زینب(س) به زنی ولایتمدار و مؤمنه که در سخت‌ترین شرایط پای حق و حقیقت و ولایت استوار ماندند الگوی خوبی برای زن مسلمان و جوانان است و مهم این است که بتوانیم با زبان روز و مخاطب‌پسند عرضه کنیم.
گفتگو؛ عطاالله اسماعیلی
