رعایت انصاف در انتقادات/ لزوم ارتقای روحیه پاسخگویی
خبرنگاران افتخاری/ محمدهادی مالکی: حجت‌الاسلام موسوی‌نژاد بر رعایت انصاف در انتقادات در جامعه اسلامی تأکید کرد و گفت: معمولاً کسانی که کمتر روحیه پاسخگویی دارند، نقدپذیر نیستند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی موسوی‌نژاد، نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در پاسخ به این پرسش که آیا مدیران در جامعه قرآنی ما نقدپذیر هستند یا خیر، گفت: نمی‌توان گفت همه مدیران نقدپذیر یا نقدناپذیر هستند ولی متأسفانه برخی مجموعه‌هایی که سیاست‌گذاری می‌کنند و بیشتر در موقعیت‌های کار اجرایی قرار می‌گیرند، نقدپذیر نیستند و بعضی مواقع رفتارها و برخوردهایی صورت می‌پذیرد که متناسب با روحیه نقدپذیری نیست.
وی بیان کرد: ما در مبانی دینی هم آموزه‌هایی داریم که انسان‌هایی که در نظام اجرا قرار می‌گیرند و فعالیت‌های اجرایی انجام می‌دهند و مخصوصاً متولیان امور مردم هستند، بیشتر در بوته نقد قرار می‌گیرند؛ لذا باید نسبت به رفتارها، فعالیت‌ها و اقدامات خود پاسخگو باشند.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: معمولاً کسانی که کمتر روحیه پاسخگویی دارند، نقدپذیر نیستند و سعی می‌کنند صداهای مخالف را خاموش کنند. در بعضی مواقع ما شاهد هستیم برخی از مدیران مواضعی که اتخاذ می‌کنند از نداشتن روحیه نقدپذیری، سعه صدر و پاسخگو نبودن در مقابل رفتارها و اقدامات خود حکایت می‌کند.
وی افزود: حضرت امیرالمؤمنین(ع) برای مردم این حق را همیشه قائل بودند که از حاکمیت و حکومت بازخواست کنند؛ وقتی دولت‌ها در اقدامات اجرایی وارد می‌شوند طبیعی است که باید در مقابل حرکت‌ها و اقدامات خودشان پاسخگو باشند. اگر مدیری یا شخصی نسبت به عملکرد خود پاسخگو نباشد، قطعاً این کارش با مبانی و مفاهیم دینی ما فاصله زیادی دارد.
حجت‌الاسلام موسوی‌نژاد ادامه داد: برای نمونه آیه 38 سوره شورا یکی از مواردی است که به مشورت اهتمام داده است؛ البته باید توجه داشت که مشورت دادن یا مشورت گرفتن به این معنا نیست که حتماً نظر شخصی تأیید شود، بلکه معنای آن این است که با دیدگاه‌های شخص می‌توان نظریات متفاوتی ارائه شود که آن نظریات نیز می‌تواند مورد نقد قرار گیرد. حتی می‌تواند متضاد با فکر و نظر طرف مقابل باشد.
وی یادآور شد: در زمان رسول خدا(ص) وقتی که جنگ خندق اتفاق می‌افتد، سلمان فارسی نظر بر حفر خندق می‌دهد و پیامبر خدا نیز نظر سلمان را قبول می‌کند؛ این نکته به آن معناست که پیامبر اکرم(ص) نسبت به نظریات متفاوت و کارشناسی دیگران اهمیت قائل است. یکی از خصوصیات مدیر موفق همین است مدیر وقتی که می‌خواهد مدیریت صحیح و درستی را ارائه دهد قطعاً باید سعه صدر داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه این ویژگی‌ها قائم به شخص است و از ویژگی‌های فردی یک نفر است، گفت: احتمال دارد مدیری انتخاب شود که روحیات آن به گونه‌ای است که در چارچوب نقدپذیری باشد؛ اما ممکن است در جایی مدیر دیگری انتخاب شود که روحیه نقدپذیری نداشته باشد به هر حال این بستگی به خود شخص دارد؛ اما متأسفانه در تمام دولت‌های ما نسبت به نقد، مواضع تندی اتخاذ شده بوده است؛ همه ما باید بدانیم که چاپلوسی و تملق موجب انحراف مدیران می‌شود.
نقدها به تخریب تبدیل نشود
حجت‌الاسلام موسوی‌نژاد در پاسخ به این پرسش که «نقد آگاهانه در جامعه قرآنی به چه صورت و توسط چه افرادی باید صورت پذیرد؟»، عنوان کرد: نقد باید توسط افرادی صورت بگیرد که با انصاف باشند و حقیقت را در نظر بگیرند تا نقدها به تخریب تبدیل نشود و هواهای نفسانی و سلایق شخصی در انتقادات تأثیر داده نشود.
وی ادامه داد: نقد زمانی با مبانی اسلامی ما سازگاری دارد که واقعیت‌ها دیده شود و همان طوری که ضعف‌ها و معایب گفته می‌شود به همان صورت نقاط قوت نیز دیده شود؛ مثلاً کسانی که در همین دولت اخیر سر کار آمده‌اند به شکل‌های مختلف دولت‌های گذشته را زیر سؤال بردند؛ همچنین باید توجه داشت نباید در آینده کسانی سر کار بیایند و همه فعالیت‌ها و اقدامات این دولت را از صفر تا 100 زیر سؤال ببرند.
حجت‌الاسلام موسوی‌نژاد بیان کرد: به نظر ما همه این اظهارنظرها مردود است زیرا بعضی وقت‌ها می‌بینیم مجادلات سیاسی به کینه و بغض تبدیل می‌شوند یا گاهی اوقات بعضی از نقدها به علت کینه‌جویی و مچ‌گیری است تا به اصطلاح زهر خود را بریزند البته در جامعه دینی و قرآنی ما این مسائل جایگاهی ندارد زیرا قرآن ما را به رعایت انصاف دستور داده است.
وی نقش وسایل ارتباط جمعی در رواج فرهنگ نقدپذیری را این چنین بیان کرد: رسانه‌های گروهی به دلیل اینکه رابط بین مردم و مسئولان هستند و انعکاس‌دهنده مطالبات، خواسته‌ها و مشکلات مردم هستند و همچنین انعکاس‌دهنده عملکردها، تصمیمات و اقدامات مسئولان به جامعه هستند نقش طرفینی دارند؛ به همین دلیل هر نوع رفتار و عملکرد رسانه‌های گروهی بسیار مهم است و جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد بنا براین اعتقاد من این است که نقش رسانه‌ها بسیار حساس و تأثیرگذار است.
شرط توسعه و پیشرفت جامعه؛ توجه به رسانه‌ها، نظریات و طرح‌های متولیان امور اجرایی
وی ادامه داد: البته باید اذعان کنیم که رسانه‌ها و مطبوعات نیز با مشکلات بسیار زیادی روبه رو هستند که مهم‌ترین آنها حفظ استقلال رسانه است. توصیه من به رسانه‌ها این است که اگر بیانگر و بلندگوی یک تفکر یا جریان فکری خاصی هستند نوشته‌های‌شان با انتقام‌جویی و حب و بغض همراه نباشد، زیرا در این صورت نمی‌توانند واقعیت‌ها را به جامعه انتقال دهند. از طرف دیگر رسانه‌ها باید بدون اینکه ترس یا دغدغه‌ای داشته باشند یا تحت فشار دولت‌مردان باشند به راحتی انتقادات خودشان را به مدیران اجرایی ارائه دهند. شرط توسعه و پیشرفت جامعه توجه به رسانه‌های گروهی و توجه به نظریات و طرح‌های متولیان امور اجرایی است.
این نماینده با اشاره به اینکه نقدپذیری باید در دوران کودکی زمانی که خوب و بد را تشخیص می‌دهد نهادینه شود، افزود: اگر کودک از همان زمان کودکی با نقد و گفتن نقاط ضعف آشنا شود در آینده می‌تواند یک انسان انتقادپذیر و همچنین منتقد تبدیل شود.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در پایان یادآور شد: وظیفه داریم فرهنگ نقد و انتقادپذیری را در جامعه و بین مدیران و مسئولان انتشار دهیم که در این زمینه نقش رسانه‌های گروهی بسیار با اهمیت است و همچنین در قرآن و فرهنگ اهل بیت(ع) آموزه‌های بسیار مهمی در زمینه نقدپذیری و انتقادپذیری داریم که باید به آنها توجه شود و در جامعه بیش از گذشته ترویج داده شود.
