تهذیب نفس کلیدواژه رسیدن به وحدت حوزه و دانشگاه است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، نشست علمی بررسی نقش حوزه و دانشگاه در موضوع تحول در علوم انسانی امروز، 25 آذر با حضور حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد، نائب رئیس مجلس شورای اسلامی، حجت‌الاسلام احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، حجت‌الاسلام سیدرضا عاملی، رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و جمعی دیگر از صاحب‌نظران حوزه و دانشگاه برگزار شد.

تلاوت آیات قرآن با صدای حجت‌الاسلام رجالی تهرانی از مدرسان حوزه و دانشگاه آغازگر این مراسم بود. حجت‌الاسلام کلانتری، مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم در دانشگاه تهران و رئیس دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران اولین سخنران مراسم بود که با گرامیداشت یاد استاد شهید آیت‌الله مفتح گفت: ایشان سال‌های سال خدمت کرد و سرانجام با گلوله جهل انسان‌های منحرف در صحن دانشگاه تهران به درجه رفیع شهادت نائل شد.

وی افزود: 27 آذر را گرامی میداریم که به برکت خون آن شهید بزرگوار به روز وحدت حوزه و دانشگاه مزین شده است. موضوع این جلسه بر نقش حوزه و دانشگاه و مسئله تحول در علوم انسانی متمرکز است. شاید یکی از مهم‌ترین پیام‌های وحدت حوزه و دانشگاه تمرکز بر همین مسئله راهبردی نظام جمهوری اسلامی است.

حجت‌الاسلام کلانتری با بیان اینکه وحدت در هدف، مسیر و حرکت برای دو بال پرواز نظام یعنی دانشگاه و حوزه تعریف شده است، اظهار کرد: هر دو از منابع قدرت نظام جمهوری اسلامی هستند که آن را از دیگر نظام‌ها متمایز می‌کند و در دنیا بی‌بدیل است.

رئیس دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران گفت: برای امام خمینی(ره) آنقدر بحث وحدت حوزه و دانشگاه مهم بوده که در وصیتنامه الهی ـ سیاسی خود به آن پرداخته‌اند. در بیانات رهبر نیز به‌عنوان یکی از راهبردهای نظام بر آن تأکید شده است.

بنا بر این گزارش، پخش پیام تصویری آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی برنامه بعدی بود. ایشان در این پیام بیشترین تأکید خود را بر تحول در علم و از آن مهم‌تر تحول در عالم مبذول داشتند.

بعد از پخش پیام تصویری آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی، با حضور جمعی از صاحب‌نظران و اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی از 40 اثر پژوهشی این مرجع تقلید رونمایی شد.

در ادامه مراسم، حجت‌الاسلام سیدحسن ابوترابی‌فرد، نائب رئیس مجلس شورای اسلامی، با تبریک روز وحدت حوزه و دانشگاه که یکی از ایام نمادین تاریخ انقلاب است و افق پیش رو را ترسیم می‌کند، گفت: امیدواریم در سایه آثار گرانبهای محقق هوشمند و بصیر، آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی راه پرفراز و نشیب پیوند دو نهاد حوزه دانشگاه هموار شود و به آرمان‌های بلند در این حوزه دست پیدا کنیم.

وی افزود: آیات قرآن پیام‌های راهگشا و الهام‌بخش برای جامعه انسانی و دینی همراه دارد. از نگاه قرآن کریم جوامع بشری سه مقطع مهم را طی خواهند کرد و سه دوران مهم و کلیدی را فراروی داشته و دارند.

وی با اشاره به اولین دوره زندگی بشر اظهار کرد: دوران نخست، آغاز حیات بشر در کره خاکی است که به دلیل عدم توسعه‌یافتگی و پیشرفت در عرصه‌های گوناگون زندگی یک امت واحده بودند. دانش تولد نیافته بود و تولیدات علمی راه را برای خلق ثروت همواره نکرده بود. قرآن از این مقطع تعبیر می‌کند به دورانی که بشر یک امت واحده بود. در این مقطع انسان با بهره‌گیری از جان مصفای انبیای الهی و اندیشه و خرد خویش به مدیریت جامعه انسانی پرداخته است.

ابوترابی عنوان کرد: مرحله دوم حیات بشر، دوران رشد جمعیت، شکل‌گیری جوامع انسانی، شهرنشینی، تولید دانش و خلق ابزار تولید و در نتیجه تولید ثروت و پدیدار شدن فاصله‌ها و شکاف‌های اجتماعی و طبقاتی است که دوران پر چالشی برای انسان است. در این دوران در کنار عقل، کتب آسمانی به یاری انسان شتافتند.

وی ضمن اشاره به آیه 56 سوره کهف «وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِینَ إِلَّا مُبَشِّرِینَ وَمُنذِرِینَ»، گفت: این آیه مبین مرحله دوم حیات بشر است که از زمان حضرت نوح تا پیغمبر خاتم را در بر می‌گیرد. از نظر قرآن در جوامع بشری با  دو اختلاف روبه‌رو هستیم، اختلاف نخست که رمز رشد و تعالی بشر است اختلافی است که زاییده رشد و عقلانیت علمی است. با رشد عقلانی و عملی امکان بحث و گفت‌وگو فراهم می‌شود. این اختلاف ستودنی است.

نائب رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: عقل پرورده شده با دانش، عقل جویای علم و معرف است که مسیر پرچالش مباحث و گفت‌وگو را فراروی انسان می‌آفریند. این اختلاف اگر آغازی باشد برای رسیدن به حقیقت، بسیار مورد احترام و تکریم اولیای حق است.

وی افزود: کتب آسمانی و وحی به یاری عقل شتافته است برای اینکه به گوهر گرانبهای حقیقت در زمان کوتاهتری دست پیدا کند. معارف دینی به یاری عقل شتافته‌اند. «أَنزَلَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ» مبین همین مطلب است. هنر انبیاء و کتب آسمانی تربیت انسان جویای حق است که در برابر حقیقت تسلیم و متواضع باشد.

حوزه و دانشگاه جویای تسلیم در برابر حق شوند

ابوترابی فرد گفت: گاهی فرد جویای علم نیست بلکه جویای جدال است و آنگاه حوزه و دانشگاه به معنای واقعی گره می‌خورند که هر دو جویای شناخت و تسلیم در برابر حق شوند. انبیا آمد‌ه‌اند تا روح حق‌شناسی و تسلیم بودن در برابر حق را در انسان با تربیت وحیانی نهادینه کنند.

وی با اشاره به اختلاف دیگری که در در جوامع وجود دارد، عنوان کرد: اما اختلاف دوم که رمز زاویه‌ها و فاصله‌هاست و مورد نکوهش است، حق را شناخته و در برابر آن ایستاده. با او چه می‌توان کرد.

ابوترابی با بیان اینکه حوزه و دانشگاه هیچگاه زوایه نخواهند داشت، اظهار کرد: مگر آنکه حوزویان و دانشگاهیان گرفتار اختلاف‌ دوم شوند. نباید حتی در یک مورد هوا و هوس نقشه راه ما را تعریف کند. گرایش‌های سیاسی به مباحث ما جهت دهد. اگر ما در این عرصه به آنچه که باید آراسته شویم وحدت حوزه و دانشگاه شکل می‌گیرد. اگر اختلافی بوده آنکه اعلم و اتقی است او را مورد مؤاخذه قرار دهید مگر در موارد استثنا.

وی ابراز کرد: منشأ اختلاف دوم سرکشی و خودخواهی است؛ لذا تربیت و تهذیب در اصلاح نفس کلیدواژه رسیدن به وحدت حوزه و دانشگاه است. این انسان مهذب و تهی از سرکشی است که راه را برای رسیدن به حقیقت هموار می‌کند. از این منظر جایگاه علوم انسانی خوب تعریف می‌شود. اصلاً رسالت دین تربیت انسان است. علم باید زمینه تربیت انسان را هموار نماید.

ابوترابی‌فرد گفت: رمز خلق انقلاب اسلامی و بنیان‌نهادن آن، ارکان مستحکم حوزه و دانشگاه بود و امروز رهبر معظم انقلاب با آراستگی به این خصایص و تأکید بر ضرورت اقدامات علمی پرچمدار این حرکت است.  امیدوارم روزی برسد که حوزه و دانشگاه به معنای و واقعی جویای معارف و مبانی واقعی علم باشند و با آراستگی به علم، راه را برای دیگران هموار کنند.

لزوم پیوند علم با تصمیم‌گیری‌ها

وی با اشاره به چالش‌های موجود در جامعه، اظهار کرد: چالش‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی محصول فقدان پیوست علمی در تصمیم گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌هاست و موفقیت‌های ما در تمام این عرصه‌ها مدیون پیوند علم با تصمیم‌گیری‌هاست.