چرا ایران یک موزه اسلامی ندارد؟/ موزه ملی قرآن هرگز ملی نخواهد بود

محمدرضا کارگر، مدیرکل امور موزه‌های کشور در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در پاسخ به این سؤال که چرا ایران یک موزه اسلامی غنی ندارد؟ گفت: ما دین را یک امر جدا تافته‌ای از زندگی عمومی مردم نمی‌دانی، دین موضوعی است که با زندگی مردم آمیخته شده و جزئی از فرهنگ، پوشاک، رفتار و بخش مهمی از باورهای آنها است؛ لذا وقتی موزه‌های ما زندگی انسان را در این سرزمین در طول هزار و 400 سال نشان می‌دهند در واقع در حال نشان دادن باورهای دینی و نقش دین در زندگی هستند.

اگر بگوییم یک موزه دینی، خدمتی برای دین نکرده‌ایم

وی ادامه داد: تمام موزه‌های مردم شناسی، پوشاک، سفال، معماری (که مدارس و مساجد ما سنبل معماری دینی به حساب می‌آیند) و ...  دربرگیرنده دین در زندگی مردم هستند و بنابراین اگر ما بگوییم یک موزه دینی، در واقع داریم سایر موزه‌ها را از دین جدا می‌کنیم و خدمتی برای دین نکرده‌ایم.

کارگر با اشاره به وجود موزه دوران اسلامی در موزه ملی ایران، گفت: مشخصاً موزه دوران اسلامی در مجموعه موزه ملی ایران (که تعطیل بوده و به زودی بازگشایی می‌شود) سیر تحول فرهنگ و تمدن ایران از ابتدای ورود اسلام به ایران تا پایان دوره قاجار را نشان می‌دهد و همه این‌ها تأثیرات دینی است.

نبود موزه اسلامی قصور نیست

وی تصریح کرد: وقتی دین اسلام وارد ایران می‌شود یک تغییر نگاه به وجود می‌آورد که این تغییر نگاه ابتدا در هنرمند به وجود می‌آید و وی تلاش می‌کند تا برای قرب الی‌ الله نقش میانی سکه خود را دیگر نقش پادشان نزند بلکه نام الله بزند که همه اینها هنر دینی است؛ لذا به نظر من در این مسئله قصوری صورت نگرفته است هر چند که کلاً نسبت به ایجاد موزه قصورهایی را داشته‌ایم.

از ابتدا با ایجاد موزه ملی قرآن خیلی موافق نبوده‌‌ام

مدیرکل امور موزه‌های کشور در پاسخ به این سؤال که موزه ملی قرآن در کشور ایجاد شده است اما به دلیل وقف و هدیه قرآن‌های نفیس به موزه‌های مختلف، تجمیعی از قرآن‌های نفیس در یک موزه وجود ندارد؟ گفت: نظر شخصی من به عنوان یک کارشناسی موزه این است که از ابتدا با ایجاد موزه ملی قرآن خیلی موافق نبوده‌‌ام و این مسئله را به مرحوم حسن حبیبی هم عرض کردم.

وی در خصوص علت این دیدگاه خود، گفت: ما ایرانی‌ها میراث قومی در حوزه نگارش، تذهیب، کتابت در حوزه قرآن، خطوط مختلف و صدها موضوع دیگر داریم و در طول سال‌ها این قرآن‌ها به شکل وقف و شکل‌های مختلف در موزه‌های داخل و خارج جمع‌آوری شده است؛ حال اگر بخواهیم یک موزه ملی قرآن ایجاد کنیم، آنوقت قطعاً نمی‌توانیم این قرآن‌ها را از سایر موزه‌ها جمع‌آوری کنیم.

ادعا می‌کنیم موزه ملی قرآن داریم ولی نمی‌توانیم آثار شاخص قرآنی را به این موزه منتقل کنیم

کارگر ادامه داد: این قرآ‌ن‌ها مالکیت‌های خاص خود را دارند و حتی حق نداریم در موزه‌های میراث فرهنگی هم قرآ‌ن‌ها را جابه‌جا کنیم، چون آن موزه با آن قرآن شناخته شده است، پس وقتی ادعا می‌کنیم موزه ملی قرآن داریم و بعد نمی‌توانیم این آثار شاخص را به این موزه منتقل کنیم و وقتی به این موزه رفته و می‌بینیم تمام توان ایران در حوزه قرآن در آنجا نیست، آنوقت دیگر انتصاب نام ملی به این موزه سخت است.

وی خاطرنشان کرد: به هر حال این موزه ایجاد شده و بسیار سخت است که آن را تغییر دهیم و باید بر روی آن تفکر بیشتری صورت گیرد.

کارگر در پاسخ به این سؤال که آیا نمی‌توان قرآن‌هایی که از این پس توسط مردم هدیه داده شده یا شناسایی می‌شوند را به این موزه اهدا کرد؟ گفت: با این کار باز هم موزه ملی قرآن نخواهد شد.

وی در پایان سخنانش اعلام کرد: بخش اسلامی موزه ملی از دو هفته دیگر آماده بازگشایی است و اگر حضور مسئولان یا مسئله دیگری زمان را تغییر ندهد به هر حال در طول خرداد ماه این بخش افتتاح می‌شود.