تأثیر مراسم عاشورای ایران بر گردشگران خارجی/ ظرفیتی که باید دیده شود

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طی یادداشتی ضمن تشریح تأثیر مراسم محرم بر گردشگران خارجی که در ایران حضور دارند تصریح کرد: اقبال گردشگران خارجی در این ایام به برنامه‌های خاص دهه محرم به ویژه تاسوعا و عاشورا، نشان داد که ظرفیت بزرگی در این بخش مورد غفلت واقع شده بود

در این یادداشت آمده است:

گردشگری در ذات خود، ماهیتی فرهنگی دارد. با این حال، در میان رشته‌های تخصصی گردشگری، حوزه گردشگری فرهنگی که بیش‌تر بخش آثار، برنامه‌ها و آیین‌هایی با رویکرد ارزشی و معنوی اعم از ارزش‌های دینی و مذهبی و اخلاقی، هویتی، هنری، و ... را در بر می‌گیرد، از ویژگی متمایزی برخوردار است. به ویژه آیین‌هایی که به صورتی خاص در فرهنگ ملت‌ها ظهور و تبلور یافته‌اند.

عاشورا در میان آیین‌های مذهبی و معنوی شیعیان جهان، درخششی خاص نسبت به سایر مراسم اعتقادی و معنوی دارد، و در میان ایرانیان به ویژه، گل سر سبد تمامی برنامه‌های مذهبی و دینی و اعتقادی است.

عظمت امام حسین (ع) و تلالو نهضت عاشورا، به حدی است که نه تنها مسلمانان از شیعه و سنی و سایر فرق اسلامی را به خود جذب و منشاء آثار و تحولات و پیامدهای ممتازی بوده است، بلکه بسیاری از شخصیت‌های علمی و سیاسی و دینی جهان با باورهای گوناگون را جذب و تحت تاثیر قرارداده است. گاندی رهبر فقید و بزرگ هند، ویکتورهوگو، کارلایل، خلیل جبران، ایروینگ، موریس دوکبری، و برخی شخصیت‌های دیگر، به تاثیر پذیری از امام حسین (ع) اشاره و ایشان را الگوی خود در بخش‌هایی از زندگی خویش معرفی کرده‌اند. راز ماندگاری عاشورا در طول تاریخ و درخشش روزافزون آن به رغم تلاش دشمنان برای خاموش کردن نور آن، پیام آشنا با فطرت انسان‌هاست. عاشورا با نفوذ در ژرفای جان، به حیات انسان‌ها، گرمی و روشنی مدام می‌بخشد.

از نکات برجسته در خصوص عاشورا که تاکنون توجهی به آن نشده، بعد گردشگری در عاشورا (دهه محرم) است. جدا از اینکه در جای جای جهان، شاهد همراهی و استقبال و پیوستن بسیاری از مردم، شخصیت‌های علمی و هنری و سیاسی و ... غیر مسلمان در کشورهای مختلف، به هیئت‌های عزاداری شیعیان حسین (ع) طی دهه محرم بودیم، در ایران این مسئله، نمود و جلوه خاصی داشت.

گردشگران خارجی که همزمان با ایام دهه و به ویژه عاشورای حسینی در ایران حضور داشتند، در هر منطقه از کشور با حضور در هیئت‌های حسینی، دسته‌های عزاداری و سینه زنی، گرفتن غذای نذری و نشستن بر سفره امام حسین (ع) ،و ... ارادت و احترام، تاثیرپذیری، الهام گرفتن، شگفتی و... خویش را از ابعاد مختلف این آیین‌ها از معنویت، جذابیت و زیبائی، هنری و... ابراز و علاوه بر نشئه روحی از چشمه زلال معنوی آن، به ثبت و ضبط خاطرات و مشاهدات خود پرداختند.

این صحنه‌ها که در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده و فراگیر یافت، روشنگر یک نکته بسیار مهم و موثر است که کمتر مورد توجه و مداقه قرار گرفته است و آن اینکه، به رغم نظر و تلقی خاص برخی شخصیت‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نسبت به گردشگری و ابراز نگرانی از تاثیر منفی ورود گردشگران خارجی بر ارزش‌های دینی و اخلاقی، عاشورا می‌تواند منشاء توسعه گردشگری و گسترش فرهنگ خاص خود باشد. این جلوه عاشورایی گردشگری است که علاوه بر جابجایی گسترده علاقمندان داخلی به آیین‌های خاص این ایام در قالب هیئت‌های بزرگ و سفرهای دسته جمعی از سراسر کشور به مناطق برگزاری آیین‌های مورد نظر، می‌تواند منشاء جذب گردشگران خارجی علاقمند به حضور و دیدن برنامه‌ها و مراسم عاشورا با جلوه و شکوه خاص ایرانی آن باشد.

همه ساله شاهد شرکت گسترده هموطنان در برخی آیین‌های منحصر به شهرهایی خاص از جمله: قالی شویان، نخل برداری، حیدرحیدر، مراسم خاص به نام حضرت ابوالفضل (ع)، زینب (س)، قاسم (ع)، و سایر اعضای خاندان و اهل بیت پیامبر (ص) هستیم. تاثیر این سفرها، در رونق وتوسعه گردشگری داخلی جای بحث ندارد. لکن اقبال گردشگران خارجی در این ایام به برنامه‌های خاص دهه محرم به ویژه تاسوعا و عاشورا، نشان داد که ظرفیت بزرگی در این بخش مورد غفلت واقع شده بود. ظرفیتی که علاوه بر بعد مادی و اقتصادی، آثار بلند مدت فرهنگی و اجتماعی داشته و در تقریب ملت ها و توسعه تعاملات مثبت و همگرایی، بیش تر موثر است. با این نگرش، اکنون به دست اندرکاران بخش خصوصی صنعت گردشگری توصیه می کنم برای سال آینده در جهت جذب گردشگران عاشورایی برنامه ریزی نمایند. می‌توان شکوهی به سان حضور زائران در اربعین حسینی در کربلا را در عاشورا در ایران رقم زد؟

همانگونه که برنامه‌های مختلف فرهنگی و هنری و جشن‌ها و مناسبت‌ها و... در سراسر جهان، هریک جاذب بخش خاصی از گردشگران هستند، و بازتاب و نمود گسترده‌ای در رسانه‌های جهان می‌یابند، عاشورا این ظرفیت را دارد که با جذب گردشگران ویژه، در رویکرد مثبت جهانی موثر و به شکوفایی فرهنگی ـ اجتماعی گردشگری ایران غنا بخشد. دستگاه امام حسین(ع)، میدان زندگی است. زندگیی که حفظ عزت و کرامت انسانی، زیباترین زیبائی‌ها، ستون اصلی آن است. برای چنان زندگی‌ایی، باید مؤلفه‌های آن را شناخت. شناخت بدون سفر و گردشگری ممکن و کامل نیست. توسعه گردشگری کشور و رسیدن به تراز کشورهای موفق در این صنعت در بعد اقتصادی و اجتماعی، مستلزم همه جانبه نگری و حمایت علمای دینی، روشنفکران، سیاسیون، متخصصان و... به صنعت گردشگری است.