روش تحلیل حوادث آینده و قضایا در کلام امیر

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، تردیدی نیست که حوادث تاریخی در علت‌های‌شان و نتیجه‌ای که بالضروره در پی خواهد داشت مشابه یکدیگرند، از همین‌رو می‎توان، وقایع اکنون و آینده را با توجه به آن‌چه گذشته، پیش‌بینی کرد.
نقل است که مردی در کنار دیوار نشسته بود و ناراحت و نگران در فکرِ ناسپاسیِ مردم زمانه خود بود و دائم می‎گفت: من نمی‎دانم آینده این مردم، چگونه خواهد شد؟ دوستی رسید و به او گفت: ببین، گذشتگانی که ناشکری و ناسپاسی کردند چه نتیجه‌ای گرفتند، آینده اینان نیز همانند پیشینیان جز نکبت و بدبختی نخواهد بود، هر چند که مال و اموال فراوان داشته باشند.سپس این سخن علی(ع) را خواند: «به آن‌چه در گذشته دیده یا شنیده‌ای برای آن‌چه که هنوز نیامده استدلال کن زیرا امور زندگی همانند یکدیگرند».
اگر بدانی که ظلم گذشتگان به آثار و نتایج نکبت‎باری انجامیده می‎توانیم استدلال کنیم که میان ظلم و شکست و ناکامی، رابطه علیت و معلولیت برقرار است.پس هرجا ظلم و ستمی باشد نتیجه آن هم محقق است.همان‌گونه که عدالت، موجب کام‌یابی و آسایش است، پس در هر مکانی تحقق یابد، پیروزی و کام‌یابی نیز خواهد آمد.
این شیوه استدلال در تحلیل حوادث و رفتارها و آینده‌نگری افراد و جوامع، مورد علاقه امام علی(ع) است هم‌چنان که فرمود: «هنگامی‎که کارها و امور، وضعیت نامعلومی پیدا می‎کنند می‎توان سرانجام هر یک را از چگونگی اول آن، حدس زد» و در جای دیگر فرمود: «هر کس با چشم عبرت‌بین در عقوبت‌هایی که پیشینیان دیده‌اند بنگرد به مدد تقوا، دست از هر کار شبهه‌ناک و ناسالم برمی‎دارد».
در فراز چهلم از نامه امام علی(ع) به امام حسن‌مجتبی(ع) با عنوان «شیوه خردورزی» آمده است: «به آن‌چه در گذشته دیده یا شنیده‌ای برای آن‌چه که هنوز نیامده استدلال کن، زیرا قضایا شبیه و همانند یکدیگرند.از کسانی نباش که پند و اندرز آن‌ها را فایده نبخشد، مگر با سرزنش فراوان، چراکه عاقل با آداب، پند گیرد و حیوانات جز با زدن پند نگیرند.غم و اندوهای وارده را با صبر محکم و یقین نیکو، از خود دور ساز.کسی‌که از جاده اعتدال فاصله بگیرد، سر از وادی ستم درمی‎آورد.یار و همنشین، همانند خویشاوند است.دوست آن است که در غیاب هم دوست باشد».
در این‌که مقصود از این کلام مولا چیست؟ احتمالات متعدد داده شده ازجمله: از بودها پی به نابوده‌ها و از دیدنی‎ها، پی به نادیدنی‎ها ببر، چراکه قضایا شبیه به یکدیگرند.نتیجه کلام حضرت آن است که، گمان نکن آن‌چه بر سر دیگران آمده بر سر تو نخواهد آمد، پس عبرت بیاموز.از آن‌چه در گذشته اتفاق افتاده و از آن تجربه آموختی برای آن‌چه که در آینده می‎خواهی درباره آن تصمیم بگیری، استدلال کن.حوادث پیش‌رو همانند وقایع پشت سر است، هر دو تابع سنت‌های الهی هستند، پس با تامل و تحقیق پیرامون آن‌چه گذشته می‎توان آینده را تحلیل کرد.