تجسس برای ازدواج و انتخاب شغل جایز است

حجت‌الاسلام مهدی اژه‌ای، استاد حوزه ودانشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از اصفهان، با اشاره به اینکه «تجسس» در تعالیم اسلامی به چند بخش مختلف تقسیم شده است، اظهار کرد: انسان‌ فطرتا جستجوگر خلق شده‌ و ذاتا به دنبال فلسفه زندگی، هستی و خلقت خویش است، یعنی براساس فطرت خود در جستجوی معارفی می‎باشد تا او را به هدف خلقت که همان قربة إلی الله است، برساند.
وی افزود: این نوع تجسس کردن، مفید و کارساز است، تاجایی که متفکران و اندیشمندان اسلام نیز چنین تجسس و سوال کردن را حمایت و تشویق کرده‌اند. راهیافتگان به عرصه عرفان و حقیقت نیز از فطرت جستجوگری خویش استفاده کرده و به مراتب و درجات بالایی رسیده‌اند.
این استاد حوزه بیان کرد: برخی نیز به دلایل ذاتی، به دنبال جستجوی پدیده‌های عالم و کشف مبداء و معاد در هستی هستند. انگیزه همه مکتشفین و محققین در کشف ابعاد و زوایای طبیعت نیز نتایج خوبی به‌دنبال داشته است.
وی گفت: تجسس و تحقیق کردن برای ازدواج، یافتن شغل مناسب در امور صنعت، تجارت، پزشکی، محیط‌های سرمایه‌گذاری و... جایز و بلکه نیاز و لازمه زندگی اجتماعی انسان است.
اژه‌ای با بیان اینکه تجسس، تحقیق وبررسی در مسائل حساس و سرنوشت‌ساز مثل انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات شوراها و صلاحیت کاندیدا جایز است، افزود: برای انتخاب یک مرجع تقلید نیز باید جستجو و تحقیق کرد. در مجموع طبق موازین دین اسلام، این نوع تجسس‌ها بجا و مورد نیاز است.
وی با اشاره به آیه۱۲سوره مبارکه حجرات که می‌فرماید: « یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لاتَجَسَّسُوا وَ لایَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ تَوّابٌ رَحِیمٌ »، گفت: تجسس کردن در زمان و در جایی مورد نکوهش واقع شده که مقصود و هدف آن، جستجوکردن در زندگی وحریم شخصی افراد اعم ازمقامات دولتی، کارمندان دولت و عموم افراد جامعه باشد؛ لذا از منظر اسلام، هر تجسسی که تعدی به حریم شخصی افراد را به‌ دنبال داشته باشد، حرام است.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: افشاگری و تجسس در اسرار زندگی اشخاص حقیقی و حقوقی نظیر سوابق کاری، شماره حساب و کلا حریم خصوصی افراد، خلاف اخلاق اسلامی می‎باشد و خداوند آن را منع کرده است. طبق تعالیم اخلاقی و حقوقی اسلام تا زمان مشهود نشدن جرم و شواهد آن، نباید به دیگران سوءظن داشته باشیم.
اژه‌ای گفت: مقامات و نهادهای کشوری نظیر وزارت اطلاعات و یا شورای نگهبان قانونا اجازه دارند در برخی امور به تجسس و بررسی بپردازند. وزیر اطلاعات طبق مصوبه مجلس چهارم باید مجتهد باشد و از همین منظر فعالیت چنین نهادهایی باید با براساس حفظ موازین حقوقی و شرعی انجام شود.

وی اظهار کرد: تجسس در مواردی نظیر پروسه بررسی صلاحیت کاندیداهای مجلس، ریاست جمهوری، کشف اعمال تروریستی و کشف سایر اموری که درصدد هستند به امنیت و اقتصاد کشور ضربه وارد کنند و یا پیدا کردن قاتل و یا قاتلین یک پرونده جنایی، بلامانع است.
این استاد حوزه و دانشگان بیان کرد: در واقع اسلام تجسس را به‌طور کل ممنوع نکرده است، تجسس زمانی ممنوع دانسته شده که حرمت افراد خدشه‌دار ‌شود. مطالب مطبوعات، نشریات و سایت‌ها نیز نباید براساس تجسس‌های بی‌مورد منتشر شود، زیرا این مهم جزء جرم‌های قابل پیگیری است.
اژه‌ای با بیان اینکه تجسس مانند غیبت، تهمت و دروغ حرام است، چون با آبروی افراد بازی می‌شود، بیان کرد: طبق تعالیم اخلاقی اسلام، تجسس جزء محرمات اخلاقی بوده و گاهی مجازاتش سنگین‌تر از بعضی حرام‌های دیگر است.