سجن زبان؛ آغاز راه تربیت/ شناخت حق مقدم بر عمل به حق است
گروه معارف ـ مدیر حوزه‌های علمیه خواهران فارس با بیان اینكه بعد از مسئله عبادات، زندان کردن زبان است، گفت: زندان کردن زبان به معنای سخن نگفتن نیست بلکه انسان باید زبان را از سخن بی‌فایده نگه دارد و شاید شروع یکی از راه‌های تربیت همین سجن زبان است.
به گزارش ایكنا از فارس، به نقل از روابط عمومی حوزه‌های علمیه خواهران استان فارس، آیت‌الله علی شیخ موحد، مدیر حوزه علمیه خواهران استان فارس در اولین نشست مدیران و معاونان فرهنگی مدارس علمیه خواهران استان در سال 97 به بیان روایتی از پیامبر اکرم(ص) پرداخت و گفت: كسى كه وضوى خود را شاداب و كامل به‌جای آورد و نماز خویش را نیكو بخواند، زكات مالش را بپردازد و خشم خود را فرونشاند و زبانش را از گناهان مربوط به زبان ببندد، و براى گناه خود با توبه طلب آمرزش كند، و نسبت به اهل‌بیت پیامبر خویش خیرخواه باشد، البته تمام حقایق ایمان در او كامل شده و درهاى بهشت به روى او باز است.»
وی با اشاره به اینکه دو فقره از این حدیث دارای اهمیت بسیار است، اظهار کرد: یکی بذل معروف به این معنی که انسان بدهد و توقع بازدهی نداشته باشد. چنانچه امام علی(ع) می‌فرماید كسى كه كارهاى نیكو و شایسته بذل كند، قلب‌ها به‌سوی او توجه پیدا می‌کند.
سجن زبان؛ آغاز راه تربیت
آیت‌الله شیخ موحد فقره دیگر بسیار مهم از این حدیث را بعد از مسئله عبادات، زندان کردن زبان دانست و افزود: زندان کردن زبان به معنای سخن نگفتن نیست بلکه انسان باید زبان را از سخن بی‌فایده نگه دارد. این کار در تربیت کار مشکلی است و شاید شروع یکی از راه‌های تربیت همین سجن زبان است.
وی با تأکید بر مسئله بسیار با اهمیت فهم معروف در دنیای کنونی گفت: در روایات بر شناخت معروف تأکید بسیاری شده است. برای مثال امام علی(ع) در ساعات آخر عمرشان آیه 2 سوره مائده «... تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ...؛... در نیكوكارى و پرهیزگارى با یكدیگر همكارى كنید و در گناه و تعدى دستیار هم نشوید ...» را بسیار تکرار می‌کردند که نکته قابل‌توجه این روایت شناخت بر و شناخت اثم است. در روایت دیگری می‌فرماید کسی که مغرمی را از مردم بردارد و مغنمی برای مردم بیاورد، در سایه خدا قرار می‌گیرد، اینجا نیز مهم، شناخت مغرم و مغنم است.
شناخت حق مقدم بر عمل به حق است
مدیر حوزه علمیه خواهران استان فارس ادامه داد: قرآن هم می‌گوید «... تَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ؛... همدیگر را به حق سفارش و به شكیبایى توصیه كرده اند» (آیه 3 سوره عصر) یعنی اول حق را بفهمد و بعد صبر را. آنچه در این دنیا مهم است این است که شناخت حق مقدم بر عمل به حق است.
وی به تشریح فلسفی شناخت حق پرداخت و بیان کرد: در فلسفه داریم که قوه عامله تحت شوقیه است و شوقیه تحت مدرکه. یعنی وقتی شوق ایجاد شد، عمل انجام می‌شود و ابتدا انسان چیزی را درک می‌کند بعد به آن شوق ایجاد می‌شود و بعد کار انجام می‌شود. لذا این مسئله مهم است که انسان بفهمد حق چیست و وقتی این را فهمید به دنبال رفع موانع رود.
تبیین فلسفه عبادات
آیت‌الله شیخ موحد در تبیین فلسفه عبادات گفت: در روایت ذکرشده ابتدا از عبادات شروع می‌کند و این‌ها ترتیب حقیقی است و مقدمه فهم صحیح است. فهم صحیح بعد از همه این‌هاست و این‌ها باعث می‌شوند که انسان صحیح بفهمد و غلط نفهمد. چیزی که در عمرهای طولانی موردتوجه است این است که انسان کجا درست فهمیده و کجا غلط. که قران هم نقل می‌کند «یا وَیلَتَى لَیتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلًا؛ اى واى كاش فلانى را دوست [خود] نگرفته بودم» (آیه 28 فرقان) ای‌کاش فلانی را دوست خود قرار نداده بودیم این همان اشتباه فهمیدن است.
وی افزود: بنابراین سعی اول اینکه انسان خوب بفهمد. بعد اگر بخواهد برای فهمش عمل کند، این عبادات را انجام دهد. عبادات راه را برای عمل کردن باز می‌کنند و نمی‌گذارند مغز قلدر شود و در برابر فهم بایستد. امام حسین(ع) پیش از ظهر عاشورا در کربلا صحبت‌های زیادی کرد ولی هیچ‌کدام اثر نمی‌کرد. در آخر حضرت فرمودند: فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرَامِ ؛ چون شکم‌های شما از حرام پرشده است ، حرف‌های من در شما اثر نمی‌گذارد و نمی‌توانند گوش بگیرند.
مدیر حوزه علمیه خواهران استان فارس گفت: هر وقت انسان خلاف کرد، نمی‌تواند بفهمد و اگر فهمید نمی‌تواند عمل کند بنابراین آنچه در زندگی خیلی مهم این خوب فهمیدن است و آنچه بعدازاین مهم است عمل کردن به این فهم است و راهش هم همین است.
وی با اشاره به اهمیت فهم حرف حق اضافه کرد: یکی از کارهای مورد توجه این است که انسان در این آشوب سخن، حرف حق را بفهمد. اگر به صداهایی که وجود دارد گوش دهید آشوب سخن را می‌بینید که مصداق کامل ظلم را عدل و مصداق کامل عدل را ظلم می‌دانند. این آشوب سخن بسیار عجیب است و مهم این است بتوان این را فهمید که چه کسی حق را می‌گوید.
آیت‌الله شیخ موحد به بیان قسمتی از خطبه 31 نهج‌البلاغه پرداخت و گفت: افرادی ازجمله طلحه و زبیر که اطراف امیرالمؤمنین بوده و او را قبول کرده بودند، ایشان را رها کردند. لذا حضرت نامه‌ای نوشت و ابن عباس را نزد زبیر فرستاد.
وی ادامه داد: ابن عباس پس از ورد دید زبیر روی حصیری نشسته و یک بادبزن به دست دارد. می‌گوید نامه را به او دادم و سر کشیدم و دیدم که نامه دو سه کلمه بیشتر نیست و نامه هم همین جمله بود. عَرَفْتَنِی بِالْحِجَازِ وَ أَنْكَرْتَنِی بِالْعِرَاقِ فَمَا عَدَا مِمَّا بَدَا که فصیح‌ترین کلمه نهج‌البلاغه همین فَمَا عَدَا مِمَّا بَدَا است. تا این را خواند سرش را روی چوب بادبزن گذاشت و آن‌قدر فشار داد که آن چون به زمین رفت و گفت به علی بگو حکومت عراق و بصره را به ما بده تا برگردیم.
مدیر حوزه علمیه خواهران استان فارس با اشاره به گذرا بودن دنیای کوتاه گفت: آنچه الآن خیلی مهم است این است که انسان در چند روز عمر گذرایش این را بفهمد که دنیا به تعبیر امام علی(ع) گول می‌زند و ضرر می‌زند و تمام می‌شود. الدنیا تغر و تضر و تمر
اشاره به شروط تعلیم و تربیت
وی خطاب به مدیران مدارس علمیه خواهران استان فارس بیان کرد: کاری که شما می‌کنید نه دلیلی بر قبحش در السنه و نه در روایات و تفکرات است و همه این را حسن می‌دانند؛ تعلیم و تعلم را احدی بد نمی‌داند. اما سه شرط دارد.
آیت‌الله شیخ موحد با تأکید بر اینکه ابتدا انسان درست بفهمد و بعد درست یاد دهد، گفت: آیت‌الله مکارم گفت کفایه آخوند خراسانی را که خواندم دفتری به نام اشکالات بر کفایه را نوشتم. بعد که درس خارج را خواندم دیدم که آن اشکالات را من درست متوجه نشده بودم. لذا اسم کتاب را عوض کردم و گذاشتم نفهمی‌های کفایه . بنابراین شرط اول درست فهمیدن است و چیزی را که می‌خواهد برای مردم بگوید هوا و هوس در آن نباشد. حقیقت را بفهمد و بعد به مردم بگوید.
وی ادامه داد: شرط دوم نگه‌داری است؛ انسان وقتی تعلیمی می‌دهد بتواند آن را نگه دارد. در جامعه اسلامی زحمت بزرگی که بزرگان ما کشیدند، نگه‌داری حقیقت است که حفظ آن ساده نبود ولی آن‌ها توانستند این حقیقت را نگه‌دارند. باوجوداینکه انگیزه‌های از بین بردنش بسیار زیاد بود. مثل داستان کربلا یا بعضی هجرت‌ها مانند هجرت مرحوم شیخ عبدالکریم از عراق به اراک و از اراک به قم.
مدیر حوزه علمیه خواهران استان فارس گفت: شرط سوم این است که اگر درست فهمید و درست هم نگه داشت، و قصدش هم قربت بود، این می‌ماند و محال است از بین برود. اگر بخواهید زحماتتان ثمر دهد باید حضور داشته باشید که بتوانید کار منسجم بادوام انجام دهید.
همراه با فرهنگ جامعه حرکت کنید
وی با تأكید بر اینكه باید همراه با فرهنگ جامعه حرکت کنید، گفت: جامعه خود را در محلی که هستید بشناسید و آنجا نقاط ضعف فرهنگی را شناسایی کنید و به دنبال رفع آن باشید چراکه قدرت آن را دارید. این نقاط گاهی جمع کمک‌های مالی است و گاهی جذب استاد یا داوطلب که با کمک امام‌جمعه یا آموزش‌وپرورش یا شرکت در جلسات و تشکیل جلسات مختلف در مدرسه قابل حل است.
آیت‌الله شیخ موحد با تاکید بر اینکه کشور ما مثل کشورهای همجوار که دیگران برنامه برایشان بنویسند و یا اجرا کنند، نیست، بیان کرد: ما هم خودمان برنامه می‌نویسیم و هم خودمان اجرا می‌کنیم و کسی هم به ما کمک نمی‌کند و چهل سال است که باوجود هجمه حملات مختلف در همه باب علیه کشور، با یک زیربنای قوی و باجهت توانسته‌ایم بمانیم.
تربیت شدن و تربیت نشدن طلاب تحت قیمومت مدیران است
وی با اشاره به اینکه تربیت شدن و تربیت نشدن طلاب تحت قیمومت مدیران است، تأکید کرد: سعی کنید با قصد قربت، طلاب بر پایه اصول عقلی بایستند و تقوا را طوری معنا کنید که قابل پیاده شدن باشد. به تعبیر معصوم(ع) مردم را طوری نصیحت کنید که نسبت به اهل‌بیت پیامبر خویش خیرخواه باشد. ما طلبه‌ای را طلبه می‌دانیم که تربیت‌کننده شوهر باشد. در طول همراهی‌اش دروغ نگوید؛ درخواست اشتباه نداشته باشد؛ چشم‌وهم‌چشمی بد نداشته باشد. وقتی خروجی مدرسه چنین شد، سال‌ها برایتان طلب مغفرت می‌کنند.
انتهای پیام
