به گزارش ایکنا؛ همایش توجیهی زائران حج تمتع 98 روز جمعه، ششم اردیبهشتماه، در سالن دوازده هزار نفری مجموعه ورزشی آزای تهران با حضور مسئولان حج و زیارت برگزار شد، رسمی که هرساله، چند ماه پیش از آغاز حج تمتع برای آشنایی هرچه بیشتر زائران با فضای بیتاللهالحرام و برخی آداب این سفرمعنوی برگزار میشود.
قالب برگزاری همایش، نقصی نداشت و همه چیز منظم و سر جای خود برگزار شد، سخنرانان به خوبی به توجیه زائران پرداختند و سپس تمرین عملی طواف دور کعبه نمادین، آغاز شد. گرچه شاید برخی از افراد به موضوع خرده گیرند که ساختن کعبه حتی به نماد و برای آموزش، قدسیزدایی از بنایی با مهابت باشد که تنها باید در مکه و احرام واقعی با آن روبرو شد؛ انتقادی که شاید وارد باشد و شاید هم نباشد؛ اما جان سخن، حال خوشیست که حاضران در سالن داشتند و مسئولیتی که رفته رفته بر دوش آنان قرار میگیرد.
هنگامی که مجری برنامه، نوای «لَبَّیک، اَللّهُمَ لَبَّیک» را زمزمه میکرد، شوق و حماسه در چشمان حاضران قابل رصد بود؛ دقایقی با این شعار توحیدی همنوا شدند و حال و هوای احرام را برای خود پدید آوردند.
وقتی نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در خاتمه سخنان و دعای پایانی خود از روضه نبوی(ص)، قبر بینشان حضرت زهرا(س) و حضور موعود اسلام(عج) در خیمههای عرفات سخن گفت، صدای ناله و گریه از گوشه و کنار جمعیت برخواست، آنگونه که خداوند در آیه 83 سوره مبارکه مائده میفرماید: «تَرَى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْع؛ چشمهایشان را میدیدی که از اشک پر میشود» اشکی که از شوق به نبوت و امامت بود.
وقتی امامِ جماعتِ نمایش، حالت نماز به خود گرفت تا تمرینکنندگان با شرایط نماز بیتاللهالحرام آشنا شوند، بیشتر حاضران با تسبیح به ذکر و زمزمههای عاشقانه زیر لب مشغول شدند. برخی هم با اشتیاق فیلم میگرفتند تا لحظات شبیهسازی شده حج را برای خود ثبت کنند و پیش از سفر به سرزمین وحی به لذت درک آن سفر نزدیکتر شوند. یکی از مسافران هم که از راهی دور خود را به تهران رسانده بود و قرآن جیبیاش را به دست گرفته بود، با حسرت به کعبه نمادین نگاه کرد و گفت: «در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم، سرزنشها گر کند خار مغیلان غم مخور».
ای کاش، فرهنگ حجی که زائرانش را در همایش توجیهی تهران چنین برمیانگیزد و بعدتر در حجاز، تمام اصول و فروع دین را به هم پیوند میزند و متجلی میکند، در جامعه هم نهادینه میشد. آنگونه که در دهههای اخیر همّ و غمّمان این بوده است که هرطور شده هر ساله تعداد مشخصی را با بهترین برنامهریزیها به حج بفرستیم، برای فرهنگ و تمرین پیام حج، تلاش خاصی نکردهایم. همان روز و کمی آنطرفتر از سالن 12 هزار نفری که حاجیان به شوق یادگیری اعمال حج، کعبه نمادین ساخته بودند و بر گرد آن طواف میکردند، در سالن 100 هزار نفری آزادی، هواداران دو تیم فوتبال با بیرحمی تمام با یکدیگر درگیر شدند، یک نفر کشته و 296 نفر زخمی شدند.
دهها نمونه بهتر و مطمئنتر وجود دارد که تأیید میکند فرهنگ حج را دست کم گرفتهایم و حجگزاری را که یک مسئولیت اجتماعی با خود به ارمغان میآورد فریضهای منقطع از سایر اعمال عبادی اسلام و جامعه انگاشتهایم؛ همانگونه که فرهنگ زیارت و فرهنگ پیادهروی اربعین را هم دست کم گرفتهایم. مناسک را در وجه ظاهری آن خلاصه کردیم و آرام آرام به آنها به مثابه یک «عادت» نگاه کردیم، عادتی که دیگر مواجه شدن با آن برای خیلیها حالت مواجهه با امر قدسی را ندارد، از روزمرگی منقطع نکرده و مسئولیتی برای آن مترتب نمیکند. شاید همین مسئولیت بزرگ حج و حاجیشدن بود که در حدیث میخوانیم: وقتی امام صادق(ع)، هنگام احرام شروع کرد به ذکر تلبیه، ناگهان رنگ چهرهشان تغییر کرد و نزدیک بود از اسب به پایین افتند، آنگونه که یاران از جان امام نگران شدند و جلو رفتند، امام(ع) فرمود: نمیتوانم به این سادگی «لبیک» بگویم! اگر خدا بگوید: «لا لبیک» چه کنم؟!(امالی شیخ صدوق، ج 1، ص 234)
در شرایطی که گفته میشود، امکان از سرگیری عمره تقویت شده است و احتمالاً شاهد اعزام کاروانهای عمره به عربستان خواهیم بود، فرصت مناسبی وجود دارد تا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاههای فرهنگی برای نهادینهکردن فرهنگ حج و تبیین معارف آن در سطح جامعه اقدام مؤثر به انجام رسانند و برای سرریزکردن مازاد دستاوردهای معنوی حج به جامعه، بعد از هر عمره و تمتع، برنامهای عملیاتی داشته باشند.
به قلم مجتبی اصغری
انتهای پیام