ضعف‌ها و ظرفیت‌های یزد در گردشگری مذهبی و معنوی
چهل‌ودومین نشست کانون تفکر گردشگری دانشگاه یزد با حضور اعضای این کمیته به گردشگری مذهبی ـ معنوی و گردشگردی خوراک اختصاص داده شد.
به گزارش ایکنا از یزد، به نقل از روابط‌عمومی دانشگاه یزد، محمدمهدی رجائی‌فرد، مسئول کمیته گردشگری مذهبی ـ معنوی استان یزد، امروز، 4 شهریورماه در چهل‌ودومین نشست کانون تفکر گردشگری دانشگاه یزد، با اشاره به اینکه نخستین کمیته ایجاد شده در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان، کمیته مذکور بوده است، هدف از تشکیل این کمیته را مقابله با سیاست‌های ایران‌هراسی و اسلام‌هراسی شکل گرفته در جهان و تبلیغاتی که به دنبال این سیاست‌ها بر جنبه‌های منفی مراسم و مناسک مذهبی مثل قمه‌زنی صورت می‌گیرد، اعلام کرد.
وی اظهار کرد: علاوه بر اقدامات رسانه‌ای که به منظور مقابله با این ذهنیّت منفی انجام می‌شود، اقدامات دیگری نیز در کمیته گردشگری مذهبی معنوی انجام می‌گیرد از جمله اینکه امکان حضور گردشگران خارجی را به صورت رایگان در این مراسم فراهم کرده‌ایم و با فرهنگ سازی‌ها و اقدامات انجام گرفته زمینه پذیرش این گردشگران از سوی مردم محلی به خوبی فراهم شده است و برهمین مبنا، سالانه شاهد افزایش حضور گردشگران خارجی در مراسمی چون عزاداری‌های محرم در استان یزد بوده‌ایم به طوری که در طول 13 روز محرم آمار گردشگران مذهبی خارجی استان در سال 95 مجموعا 682 نفر گردشگر از 28 کشور جهان، در سال 96 تعداد 915 نفر گردشگر از 31 کشور و در سال 97 به تعداد 1235 گردشگر از 22 کشور جهان بوده است و در سال 98 بیانگر حضور تعداد 1276 گردشگر از 32 کشور جهان است.
سعید عطار، دبیرکانون‌های تفکر دانشگاه یزد، نیز چالش‌های توسعه گردشگری مذهبی در استان را یادآور شد و اظهار کرد: با توجّه به اینکه تقریبا 1 درصد از گردشگران خارجی به یزد را گردشگران مذهبی تشکیل می‌دهند و تفسیرهای خاصی که از اسلام صورت می‌گیرد، این امکان را به ما نمی‌دهد که کشور ما به عنوان کشوری دارای تساهل و تسامح مذهبی معرفی شود، چه چشم‌اندازی می‌توان برای گردشگری مذهبی در استان متصور بود؟
دبیر کانون‌های تفکر دانشگاه یزد افزود: باید توجّه داشت در خارج از کشور، یزد بیش از آن‌که به عنوان مرکز تشیع شناخته شود به عنوان یک شهر زرتشتی‌نشین شناخته می‌شود که این ذهنیّت و نگاه گرچه چالش‌هایی به همراه دارد ولی در برخی موارد می‌تواند بستری برای جذب گردشگرخارجی باشد، کمیتة گردشگری مذهبی – معنوی چه اندازه به این پتانسیل واقف است و چه جایگاهی به آن در گردشگری مذهبی می‌دهد.
محمدمهدی رجائی فرد، در پاسخ به سؤالات مطرح شده گفت: در ارتباط با جذب گردشگران داخلی برنامه‌های متعددی در دست اجرا داریم که باتوجه به محدودیت‌های ناشی از کرونا این برنامه‌ها به تعویق افتاده است و یکی از اهداف ما معرفی یزد به عنوان قطب گردشگری مذهبی در ایران است.
مسئول کمیته گردشگری مذهبی – معنوی یزد با یادآوری اینکه یکی از دلایل ثبت جهانی یزد همزیستی مسالمت آمیز ادیان بوده است؛ توجه به ظرفیت‌های گردشگری در سایر مذاهب را نیز ضروری دانسته، افزود: سعی برآن است که تمامی رویدادهای و ظرفیت‌های سایر مذاهب در زمینه گردشگری نیز در زیرمجموعه فعالیت‌های کمیته مذهبی – معنوی قرار گیرد.
رجائی‌فرد افزود: گرچه آمار ارائه شده از گردشگران مذهبی استان چندان قابل توجه نیست ولی اگر درنظر داشته باشیم که این آمار صرفا مربوط به 13 روز محرم است و تمام طول سال را پوشش نمی‌دهد، با توجه به پتانسل‌های موجود می‌توان چشم انداز روشنی در این حوزه برای استان در نظر داشت.
وی تعداد قابل توجه زرتشتیان موجود در استان را نیز از جمله پتانسیل‌های بالقوه‌ای دانست که می‌تواند به طور ویژه در گردشگری مذهبی مورد توجه قرار گیرد و بیان کرد: به این منظور اجرای برنامه‌ها و رویدادهایی در ذیل جشن‌های زرتشتیان که ریشه در تاریخ کهن ایرانی دارد نیز در دستورکار این کمیته قرار دارد.
محمدرضا فهیمی بافقی، فعال حوزه گردشگری نیز در این نشست با بیان اینکه گردشگری بویژه گردشگری مذهبی – معنوی توانسته در هویّت بخشی و معنا بخشی به شهروندان یزدی بسیار مؤثر باشد، افزود: هویت ویژه مذهبی که برای یزدی‌ها ایجاد شده بسیاری مؤلفه‌های فرهنگی را برای آنها پررنگ تر کرده است و به عنوان مثال از آنجا که مراسم عزاداری مذهبی در یزد با ویژگی‌های خاصی شناخته شده است، برای شهروندان بسیار مهم است که این مراسم بدون خشونت برگزار شود. موضوعی که می‌تواند یکی از دستاوردهای بسیار مهم گردشگری مذهبی – معنوی باشد.
سیدرضا بهادری، مسئول کمیته گردشگری پایدار استان یزد نیز در این نشست، تخصیص بودجه کافی به کمیته گردشگری مذهبی – معنوی را ضروری دانست و اظهار کرد: در قالب کارگروه‌ها و برنامه‌هایی که این کمیته برگزار می‌کند می‌توان از گردشگران خارجی به عنوان سفیران فرهنگی کشور استفاده کرد و در صورت وجود بودجه کافی می‌توان برنامه‌های گسترده‌تر تدوین و برگزار کرد و به تحکیم و اشاعة مبانی هویّتی و فرهنگی کشور و استان کمک قابل توجّهی کرد.
در بخش دوم از نشست، با محوریت گردشگری خلاق در زیرشاخه گردشگری خوراک مباحثی مطرح شد که حسین دهقان منشادی، مسئول کمیتة گردشگری خوراک استان، با بیان اهمیت این گونه گردشگری اظهار کرد: گردشگری خوراک یکی از گونه‌های معرفی شده برای تنوع بخشی گردشگری، طبق تعریف سازمان جهانی گردشگری ذیل گزارش سال 2019 این سازمان بوده و علاوه براین، زیرمجموعة گردشگری فرهنگی نیز محسوب می‌شود.
وی افزود: با توجه به اینکه حدود 25- 30 درصد هزینه‌های هر گردشگر صرف تهیّه مواد خوراکی می‌شود، به وضوح می‌توان از لحاظ اقتصادی اهمیت این گونه گردشگری را مشاهده کرد. گرچه این ظرفیت تنها کارکرد گردشگری خوراک محسوب نمی‌شود و این گونه گردشگری می‌تواند فرصتی برای معرفی بخشی از فرهنگ‌ها و حفظ سنت‌های جامعه باشد، زیرا گردشگری خوراک حوزه وسیعی از گردشگری را از مبدأ تولید مواد خوراکی که شامل بخش کشاورزی است، تا مقصد که شکل آماده شده و قابل مصرف خوراک‌هاست، در بر می‌گیرد و حتی می‌تواند بازدید از کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولید خوراکی را هم شامل شود؛ بنابراین می‌تواند ارتباط تنگاتنگی با گردشگری کشاورزی و روستایی نیز داشته باشد.
مسئول کمیته گردشگری خوراک یزد با تاکید براینکه گردشگری به طورکلی می‌تواند شروع کننده زنجیره ای برای ایجاد توسعه و رونق باشد، افزود: در حال حاضر امیدواری‌های زیادی بین فعالان این حوزه گردشگری به آینده وجود دارد؛ به طوریکه طبق برآوردهای انجام شده، حدود 96درصد از افرادی که در این حوزه فعالیت دارند، علیرغم آسیب‌های ناشی از کرونا همچنان به آینده امیدوار هستند. هم چنین طبق پژوهش انجام گرفته حدود 96 درصد گردشگران اعلام کرده اند در صورت آگاهی از خوراک مقصد گردشگری انگیزه و رضایت بیشتری از سفر خواهند داشت.
دهقان منشادی، با بیان اینکه کمیته گردشگری خوراک یکی از کمیته‌های نوپاست که در استان شکل گرفته، افزود: باهمکاری و تعامل با کمیته گردشگری مذهبی – معنوی در چهار حوزه کلی تهیه لیست ثبت خوراکی‌های قابل ثبت و ثبت شده، تولید محتوا، برگزاری رویدادها و نذورات برنامه‌های خوبی تدوین شده و در دست پیگیری و اجراست.
هما خورشیدی، سرپرست معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد نیز در این نشست، با بیان اینکه گردشگری خوراک صرفاً شامل غذا نمی‌شود و می‌تواند شیرینی‌ها، عرقیجات، نوشیدنی‌ها و ... را نیز شامل شود، گفت: حتّی طبع و مزاج شناسی که در طب سنتی و فرهنگ غذایی ایرانی و یزدی جایگاه ویژه‌ای دارد نیز می‌تواند در این حوزه قرار گیرد؛ بنابراین می‌توان گفت: در بخش گردشگری خوراک نیز ظرفیت‌های خوبی وجود داردکه باید مورد توجّه قرار گیرد.
