جایگاه عقاید در سبک زندگی / علوم اسلامی نیازمند تتبع قوی است

به گزارش ایکنا از یزد، حجت‌الاسلام سیدمحمد حسینی، مدیر مؤسسه معارف امامت اهل بیت(ع)،‌ شب گذشته، 17 شهریور ماه در نشست مجازی با موضوع «جایگاه باورها و عقاید در سبک زندگی»، اظهار کرد: باورهای انسان مهمترین رکنی است که بر اساس آن افکار، رفتار، کنش و واکنش‌های او انجام می‌شود و جهت زندگی انسان را تشکیل می‌دهد، به همین دلیل بسیاری از افراد قائل به این موضوع هستند که باورهای انسانی از مهمترین ارکان تعیین‌کننده رفتار است.

وی با اشاره به اینکه اگر باورهای انسانی تحت کنترل گروه یا شخصی در آمد، می‌توان به راحتی انسان و یا اجتماع انسانی را کنترل کرد،‌ بیان کرد: این موضوع از دیرباز مورد توجه گروه‌های مختلف اعم از سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... قرار گرفته و همه بر این معتقدند که اگر باورهای انسان را کنترل کردند، تمام رفتارهای آن جامعه را کنترل می‌کنند، لذا این موضوع، بحث بسیار مهمی است که باید در هر امر و موضوعی مورد توجه قرار گیرد.

حسینی افزود: باورها، علاقه‌ها و سلیقه‌ها امور ذاتی انسان‌ها نیستند که قابل تغییر نباشند و بر اساس علم روانشناسی می‌توانند تغییر کنند. حتی استعدادها تغییر پذیرند به نحوی که اکثر مواقع در زمینه استعدادهای اشخاص اگر به طور دائم و برنامه‌ریزی شده و اصول روانشناسی اقدام کرد، قابل تغییر می‌شود منتهی بر اساس میزان و ماندگاری و باور شخص نسبت به آن امور است که هر چه باور او قوی‌تر باشد، کار را سخت‌تر می‌کند.

وی با اشاره به مفهوم «سبک زندگی» بیان کرد: اقدامات بسیار زیادی در این زمینه صورت گرفته و تعاریف زیادی بیان شده، آلفرد آدلر، اولین شخصی است که این تعبیر به این شکل را مطرح کرد.

حسینی ادامه داد: سبک زندگی، یعنی روش نوعی زندگی فرد، یک نوع روش زندگی شخص است و البته تعابیر مختلفی دارد و دانشمندان زیادی از غرب، شرق، اسلامی و غیراسلامی تعابیر متعددی در این زمینه ارائه کرده‌اند و نظریه‌های متعددی در زمینه تعریف سبک زندگی مطرح می‌شود.

وی با اشاره به اینکه با توجه به این دو نکته یعنی باورهای انسانی و سبک زندگی که ماهیت شخص و یک جامعه را تشکیل می‌دهند، باید مورد توجه ویژه باشد بیان کرد: اگر بخواهیم سبک زندگی را برای شخص و جامعه‌ای نشر دهیم در وهله اول باید باورهای مردم و آن شخص و اجتماع را نسبت به سبک زندگی اصلاح کنیم و تا این باورها اصلاح نشود، آن سبک زندگی مدنظر تحقق پیدا نخواهد کرد، مگر به طور موقت که پایدار و دائم نخواهد بود و همچنین ثابت کردیم که سبک زندگی به این نحو است اگر شخص به آن باور و اعتقاد پیدا کرد، خود به دنبال آن رفته و ادامه و راهکارهایی که باید به آن برسد، تلاش می‌کند پس تلاش‌ها مثمر ثمر خواهد بود و نتیجه مستمری می‌بینیم.

حسینی با بیان اینکه در زمینه باور انسانی و سبک زندگی، با بیان‌های مختلفی در جامعه بشریت مطرح می‌شود و هر گروه و شخصی یک نوع سبک زندگی را مطرح می‌کند و یک نوع باوری را ترویج می‌دهد، به ملاک تشخیص باور و سبک زندگی صحیح و درست اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم از راه عقل و منطق وارد شویم، می‌بینیم سبک‌های زندگی که مطرح می‌شود، یقین‌آور نیست و متعدد در حال تغییر است لذا برای تشخیص سبک زندگی و باور و عقیده صحیح باید به سازنده انسان‌ها و خالق هستی رجوع کنیم در غیر این صورت ظن و گمان است و اطمینان‌آور نیست.

وی با اشاره به اینکه خداوند مسائل و مباحث را به‌وسیله اهل بیت(ع) که حجت‌های الهی بر روی زمین هستند، برای انسان‌ها تبیین می‌کند افزود: پس باید به سراغ حجت‌های الهی برویم وگرنه هر طریق دیگری اطمینان‌آور نیست.

حسینی ادامه داد: متأسفانه نکته‌ای در بحث علوم انسانی، مشاوره اسلامی، انسان‌شناسی و مباحث متعدد دیگر غفلت می‌شود، اظهار کرد: اقدامات خوبی در این مباحث صورت گرفته و قابل تقدیر است ولی به نکته‌ای دقت لازم نمی‌شود و آن این است که به تعبیری مونتاژ علوم اسلامی و سبک زندگی اسلامی می‌کنیم، بعضاً علوم انسانی، مشاوره اسلامی و سبک زندگی اسلامی مونتاژ شده و واقعی نیست و قالب و ساختار از سبک زندگی غربی است؛ لذا اگر بخواهیم علوم انسانی و سبک زندگی بر نگاه اسلام واقعی باشد، باید تتبع قوی و کارهای پژوهشی بسیار قوی داشته باشیم.

وی در پایان اظهار کرد: در مباحث اسلامی و روایات، باید سال‌ها زحمت کشید و اگر بخواهیم مطلبی را از دید اسلام بیان کنیم، باید علوم مقدماتی را طی کرده و تسلط کامل بر دروس مرتبط داشته باشیم و سپس برداشت از حدیث را بیان کنیم. اگر بخواهیم سبک زندگی اسلامی را بسازیم نه اینکه مونتاژ کنیم باید تسط کامل بر روایات اسلامی، تاریخ و تحلیل سیره اهل بیت(ع)، مقدمات و پیش‌نیازهای فهم احادیث و روایات اسلامی مثل رجال، درایه و .. داشته باشیم. علم دین و علوم الهی به طریق اولی به تدبیر بیشتری نیاز دارد، لذا باید یا خود اقدام کنیم و یا از افرادی که به صورت تخصصی فعالیت داشته‌اند به استنتاج‌هایی که از روایات دارند رجوع کنیم.