حسن ملکی:
دستکاری قصه‌های مجید در کتاب درسی مورد تأیید نیست / حذف عبارت افزوده‌شده در سال آینده
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی وزارت آموزش و پرورش در پی تغییرات متن داستان قصه‌های مجید در کتاب فارسی پایه هفتم، گفت: اضافه کردن عبارت «وضو گرفتم و نماز خواندم» به متن اصلی این داستان که اثر اصیل نویسنده است، اگر چه ممکن است برای اثرگذاری بیشتر عبادی و معنوی بر دانش‌آموز بوده باشد، اما مورد تأیید ما نیست و در سال آینده به متن قبلی و اصیل خود باز می‌گردد.
به گزارش ایکنا، همزمان با آغاز سال تحصیلی جاری، بحث‌های متعددی پیرامون برخی تغییرات ظاهری و نوشتاری در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان شکل گرفت و تغییراتی همچون حذف تصویر دختران از جلد کتاب ریاضی سوم دبستان و یا حذف نگاره قرآن از متن درسی کتاب فارسی اول دبستان مورد نقد بود و این موضوع در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بازتاب‌هایی به همراه داشت و در پی آن رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی وزارت آموزش و پرورش طی نشستی خبری اعلام کرد: تغییرات در دو کتاب درسی باعث ایجاد فضایی در شبکه‌های اجتماعی شد و با انتقادات زیادی از سوی منتقدان دلسوزی از میان اقشار مختلف مواجه بوده‌ایم. فرایند چاپ‌سپاری کتاب‌های درسی طی هفت تا هشت ماه قبل از چاپ کتاب انجام و برای چاپ ارسال می‌شود. بنده چند ماهی است که در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی مسئولیت دارم و این اتفاقات نتیجه فعالیت‌های مدیریت دوره قبل از من بوده است.
- بیشتر بخوانید:
روز گذشته نیز تصویری از قصه‌های مجید که در کتاب فارسی پایه هفتم در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شد که نشان می‌داد در متن این داستان تغییراتی رخ داده و جملاتی به آن اضافه شده است.
در متن اصلی داستان آمده است: «بی‌بی برایم بار و بندیل بست. من هم بیکار ننشستم، ناشتایی خورده و نخورده پریدم روی چرخ...»، اما در کتاب درسی متن را این‌طور تغییر داده‌اند: «بی‌بی وقت نماز صبح بیدارم کرد، برایم بار و بندیل بست. من هم نماز خواندم، ناشتایی خورده و نخورده، پریدم روی چرخ...». همچنین بخش دیگری از داستان به این صورت تغییر کرده است: «ظهر شد، صدای اذان می‌آمد. وضو گرفتم و نماز خواندم. کار اکبر آقا تمامی نداشت. حوصله‌ام سر رفته بود...» و البته در انتها نوشته‌اند: «با اندک تغییر».
در پی این اتفاق، هوشنگ مرادی کرمانی هم در اعتراض به این دستکاری در گفت‌وگویی اعلام کرد: «بدون مجوز نویسنده و بدون اطلاع من دست به چنین کاری زده‌اند. من رضایت ندارم و اطلاع هم نداده‌اند. مجید به سنی نرسیده که نماز بخواند. در هیچ‌کدام از داستان‌ها هم نماز نخوانده است، اما بی‌بی نماز می‌خواند و چندجای داستان سر سجاده است که کار خیلی خوبی هم هست، اما مجید یک بچه ۱۰-۱۲ ساله است و به سنی نرسیده که نماز بخواند؛ در این داستان این بچه می‌خواهد به اصفهان برود و جا‌های دیدنی‌اش را ببیند. این داستان مانند خانه من است، انگار که آمده‌اند و بدون اجازه من در بخشی از خانه‌ام اتاق ساخته‌اند. آیا این کار درست است که بدون اجازه چنین کاری کنند؟ در داستان دست می‌برند و می‌خواهند از این راه بچه‌ها را نمازخوان کنند، اما این کار تأثیر آموزشی و تربیتی برای بچه‌ها ندارد».
کمی بعد از انتشار این مصاحبه، محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش، در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «از تغییر متن نویسنده فاخر کشورمان در کتاب فارسی پایه هفتم، متأسف شدم. (هرچند تغییر در دوره مسئولیت من نبوده است). در همان ماه‌های اول مسئولیت، فرآیند دقیق، منسجم و حرفه‌ای را برای بررسی و اصلاح تغییرات تدوین و ابلاغ کردم تا مطمئن شویم که در آینده شاهد چنین مواردی نخواهیم بود».
اگر چه این نخستین‌بار نیست که چنین تغییراتی بدون اجازه نویسنده یا صاحبان اثر در کتاب‌های درسی اتفاق می‌افتد. پیش‌تر نیز داستان «قلب کوچک را به چه کسی بدهم» اثری از نادر ابراهیمی که در کتاب هفتم دبستان آمده است، تغییراتی انجام شد که در پی آن همسر این نویسنده در اعتراضی اعلام کرد: «چطور فکر کرده‌اند که این نیز بگذرد و کسی نخواهد فهمید بدون اجازه صاحب اثر دستی در آن برده‌ایم؟».
امروز نیز به دنبال اعتراض هوشنگ مرادی کرمانی به تغییرات داستان او در کتاب درسی هفتم دبستان، حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی وزارت آموزش و پرورش به خبرنگاران گفت: مطلبی که از ایشان در کتاب فارسی پایه هفتم وجود دارد و تغییر کوچکی که در متن داده‌اند و موجب نگرانی ایشان شده است، در دوره قبل و زمان مدیریت قبلی سازمان رخ داده است.
وی افزود: آنچه که انجام پذیرفته این بوده که در متن داستان ایشان که از سری داستان‌های سفرنامه اصفهان و قصه‌های مجید است، و متن اصلی این فراز که این بوده است: «ظهر شد. صدای اذان می‌آمد. کار اکبر آقا تمامی نداشت. حوصله‌ام سر رفته بود»، تغییر کوچکی ایجاد کرده‌اند و متن این‌گونه بازنویسی شده است: «ظهر شد. صدای اذان می‌آمد. وضو گرفتم و نماز خواندم. کار اکبر آقا تمامی نداشت». یعنی وضو گرفتم و نماز خواندم را به متن اضافه کرده‌اند و شاید تصور تصمیم‌گیرنده برای تغییر و اضافه کردن این جمله، این بوده که متن را کامل‌تر کند و اثر عبادی و معنوی آن بر دانش‌آموز بیشتر باشد.
ملکی خاطرنشان کرد: این تغییر در متن نویسنده مورد تأیید ما نیست و در سال آینده اصلاح خواهد شد و محتوا به متن قبلی و اصیل خود باز می‌گردد. اگر چه در کتاب و در انتهای این متن ذکر کرده‌اند: «با اندک تغییر».
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی گفت: نویسنده محترم مطلع باشند آن‌هایی که تغییر داده‌اند، این را ذکر کرده‌اند که این اقدام را انجام داده‌اند. به یاری خدا این تغییر برای سال آینده اصلاح خواهد شد و در نسخه الکترونیکی کتاب هم که بر روی سایت منتشر خواهد شد، این اصلاح انجام می‌پذیرد. در حال حاضر کتاب‌های درسی سال بعد هنوز چاپ‌سپاری نشده و این تغییرات اعمال خواهد شد.
مطالب مرتبط
