واسطه‌گری موجب کاسته شدن نیروی فعال اقتصادی جامعه می‌شود
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: با توجه به اینکه واسطه‌گری درآمد بسیاری برای افراد دارد، بر همین اساس افراد زیادی جذب این کار شده و در نهایت نیروی فعال اقتصادی در جامعه کاهش پیدا می‌کند.
احمدرضا اصغرپور ماسوله، عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، پیرامون موضوع واسطه‌گری که امروزه دامن‌گیر جامعه ما شده است، اظهار کرد: همواره واسطه‌گری و یا دلالی با توجه به اینکه زحمت کاری کمتری و نیز درآمد بیشتری را به همراه دارد، موجب می‌شود که اکثر نیروی فعال جامعه جذب کارهای واسطه‌ای شوند و از تعداد این نیروها در جامعه کاسته می‌شود.
وی گفت: به طور کلی واسطه‌گری در اقتصاد، ذاتاً مقوله بدی نیست و واسطه‌ها افرادی هستند که عرضه‌کننده و تولیدکننده را به مصرف‌کننده متصل می‌کنند؛ به عنوان مثال در محصولات کشاورزی، با توجه به اینکه مصرف‌کنندگان اغلب در شهر و تولیدکنندگان نیز در روستاها هستند و بین این دو قشر فاصله بسیاری وجود دارد، بر همین اساس واسطه‌ها در آنجا محصول را خریداری کرده و به دست مصرف‌کننده می‌رسانند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در حقیقت این کار بدی نیست، چرا که محصولی که در جنوب کشور کشت می‌شود، مصرف‌کننده‌ای که در شمال کشور است از طریق این واسطه‌ها می‌تواند محصول مورد نظر خود را فراهم و استفاده کند که اگر این افراد نباشند، کشاورز به دلیل اینکه دیگر تقاضایی وجود ندارد، نمی‌تواند محصول خود را به فروش برساند و در نهایت منجر به رها کردن کار شده و به این دلیل می‌گوییم این خدمت، کار خوبی است.
اصغرپور افزود: اما زمانی این موضوع شکل بیمارگونه‌ای پیدا می‌کند که در حقیقت هم تعداد واسطه‌ها زیاد شود و همچنین با توجه به اینکه واسطه‌ها و یا دلالان ارزش افزوده چندانی برای اقتصاد ندارند بنابراین، از فاصله‌ای که بین عرضه‌کننده و مصرف‌کننده وجود دارد، سوء استفاده کرده و قیمت‌ها را افزایش می‌دهند.
وی تصریح کرد: در حقیقت زمانی‌که دلالان قیمت‌ها را افزایش می‌دهند به نوعی قدرت را به دست گرفته و قیمت‌ها را تحت کنترل خود قرار می‌دهند و در این صورت با هر قیمتی که بخواهند عرضه می‌کنند. البته با قیمت پایین از تولیدکننده خریداری کرده و به هر قیمتی که بخواهند و البته با قیمت زیادی هم به مصرف‌کننده می‌فروشند که این خود، بزرگترین مشکلی است که برای اقتصاد جامعه ما به وجود می‌آورد.
دلایل فراهم شدن زمینه برای فعالیت دلالان
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه یکی از دلایلی که موجب به وجود آمدن واسطه‌ها در جامعه می‌شود این است که زیرساخت‌های لازم برای نزدیک کردن فاصله بین تولیدکننده و مصرف کننده وجود ندارد، بیان کرد: قدرت گرفتن واسطه‌ها بدین معنی است که این افراد می‌توانند با هر قیمتی که اراده کنند از تولیدکننده بخرند و در شهرهای دیگر با قیمت‌های مختلفی بفروشند که این ایراد، زمانی به وجود می‌آید که خود مصرف‌کننده و تولیدکننده بی‌قدرت باشند و واسطه‌ها قدرتمند شوند.
اصغرپور گفت: در واقع بی‌قدرت شدن مصرف‌کننده یعنی اینکه تولیدکننده یک محصول، چاره‌ای نداشته باشد جز اینکه محصول خود را بفروشد. به عنوان نمونه اگر چند شرکت باشند که مسئول رساندن یک محصول از جنوب کشور به سایر شهرهای کشور باشند، در این صورت بین آن‌ها رقابت شکل می‌گیرد و تولیدکننده می‌تواند محصول خود را به بالاترین قیمت بفروشد، اما اگر تولیدکنندگان انحصاراً در اختیار یک شرکت باشند دیگر هیچ اختیاری از خود ندارند و این امر منجر به کنترل افزایش قیمت‌ها و کاهش تعداد دلالانی که از این طریق به نوعی سوء استفاده می‌کنند می‌شوند.
وی ادامه داد: همچنین مصرف‌کننده هم اگر مجبور باشد که محصول خود را از یک شرکت خاص خریداری کند در این صورت ناچارا باید قیمت‌ها تغییر پیدا کند و اگر حالتی رقابتی وجود داشته باشد می‌تواند ارزان‌ترین قیمت را نیز انتخاب کند.
آثار اجتماعی و اقتصادی واسطه‌ها در جامعه
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به اینکه فعالیت دلالان می‌تواند آثار اجتماعی و اقتصادی به دنبال داشته باشند، اظهار کرد: در واقع هنگامی‌که واسطه‌گری در جامعه رونق پیدا کند افراد جذب این کار می‌شوند، زیرا افراد به دنبال این هستند که پول بیشتری با زحمت کمتری را کسب کنند.
اصغرپور افزود: به عنوان نمونه، خرید و فروش ماشین، خانه که به عنوان کارهای واسطه‌ای به شمار می‌روند، به دلیل اینکه سود بسیاری دارند بر همین اساس افراد زیادی جذب این کار می‌شوند و از طرفی نیز با جذب شدن افراد به این کار از نیروی فعال کار اقتصادی جامعه کاسته می‌شود و تمام دغدغه افراد، واسطه‌گری می‌شود که این امر نیروی فعال جامعه را تعطیل و انگیزه تولید را کاهش می‌دهد و به تبع آن دروغ‌گویی و تقلب در خرید و فروش را هم به دنبال خواهد داشت.
وی تأکید کرد: امروزه با توجه به اینکه امکانات الکترونیک، وب سایت‌های فروش اینترنتی و فضای مجازی گسترش خوبی پیدا کرده، به نظر می‌رسد که به این موضوع کمک می‌کند. بدین گونه که در وب‌سایت‌هایی که افراد منزل خود را برای فروش و یا دادن اجاره تبلیغ و افرادی که به دنبال خرید و یا اجاره خانه هستند به این وب سایت‌ها مراجعه می‌کنند که این خود مزیتی است، زیرا خریدار و فروشنده به صورت مستقیم با یکدیگر در ارتباط هستند و نقش واسطه‌ها در این راستا کمرنگ‌تر می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، ادامه داد: همچنین درباره محصولات کشاورزی نیز می‌توان از این وب‌سایت‌ها و امکانات الکترونیکی استفاده کرد که البته هنوز آن‌گونه که باید ترویج پیدا نکرده است، اما می‌تواند به مرور زمان گسترش یابد، به این صورت که کشاورز محصول خود را در آنجا عرضه کند و خریدار نیز با آن‌ها به صورت مستقم در ارتباط باشد.
اصغرپور تصریح کرد: علی‌رغم این موضوع امروزه برخی از تولیدکنندگان محلی که کالاهایی مانند زعفران تولید می‌کنند در شبکه‌های اجتماعی صفحه‌ای را برای خود ایجاد کرده‌اند و تلاش می‌کنند به عنوان تولیدکننده محصول خود را به مصرف‌کننده برسانند که از این طریق هم برای تولیدکننده سود بیشتری دارد و هم برای مصرف‌کننده با قیمت بهتری تمام می‌شود.
وی بیان کرد: به نظر من این امکانات الکترونیک فعلی شرایط را فراهم کرده برای اینکه فاصله بین تولیدکننده و مصرف‌کننده کاهش پیدا کند و این افراد بتوانند با یکدیگر به صورت مستقیم در ارتباط باشند، البته که هنوز خدمات بسیاری باید در این راستا صورت گیرد تا اینکه بتوانیم به این شرایط دست پیدا کنیم، زیرا بسیاری از محصولات هستند که هنوز هم تولیدکنندگان و مصرف‌کننده با یکدیگر ارتباط ندارند که یکی از آن محصولات فرش دستباف است.
این استاد دانشگاه گفت: این در حالی است که اگر وب‌سایتی ایجاد شود و بافندگان فرش، توانایی‌ها و امکانات خود را در آنجا قرار دهند و از نقاط مختلف کشور سفارش‌گیری کنند، این کار می‌تواند هم به نفع خریداران و هم برای بافندگان فرش باشد، زیرا در این صورت هم قیمت فرش می‌تواند کاهش پیدا کند و هم اینکه افرادی که بافنده هستند می‌توانند انگیزه بیشتری پیدا کنند تا به این حوزه وارد شده و از این راه کسب درآمد کنند.
انتهای پیام
