فضای اجتماعی سالن مد نیست / دیدگاه قرآن در مورد شفافیت
استاد ادبیات عرب دانشگاه تهران تأکید کرد: اجتماع محل رشد، تکامل و علم‌آموزی است و خیابان سالن مد نیست و نباید مسائل جنسی در فضای کسب و کار وجود داشته باشد.
به گزارش ایکنا، شهریار نیازی، استاد ادبیات عرب دانشگاه تهران، شامگاه سه‌شنبه، 11 خرداد، در نشست علمی «الگوهای خانواده در قرآن» با اشاره به اهمیت نهاد خانواده در قرآن کریم، گفت: اگر فهم درستی از آیات مرتبط با خانواده داشته باشیم، کمک شایانی به رفع مشکلات جامعه خواهیم کرد. از قرآن کریم چند الگو را برای خانواده شناسایی کرده‌ام که از این جمله‌اند: الگوی اول؛ شبکه محارم، الگوی دوم؛ شبکه حمایت خویشاوندان از نظام خانواده، الگوی سوم؛ امنیت و سلامت خانواده و ایجاد صلح در درون آن، الگوی چهارم؛ زینت و زیبایی در خانواده و الگوی پنجم؛ مالکیت و ارث.
نیازی تصریح کرد: از منظر قرآن بقای نسل و حمایت و حفظ کودکان جزء وظایف خانوادگی است و تقسیم وظایف در خانواده و تنظیم حقوق خانوادگی، اجتماعی کردن و انضباط‌پذیری فرزندان با عرف و ارزش‌های اجتماعی اهمیت دارد. همچنین خانواده مسائلی را مانند ازدواج و خانه‌گزینی و طلاق و سالخوردگی دارد، بنابراین باید مستحکم باشد. از منظر قرآن، خانواده یک حریم خصوصی محسوب می‌شود که ورود به آن نیازمند مجوز است. همچنین عدالت در خانواده اهمیت دارد و قرآن بر ایجاد عدالت در خانواده‌های فروپاشیده از جمله در رسیدگی به ایتام و حمایت از آنها تأکید کرده است. علاوه بر این مسائل اقتصادی نیز در خانواده مهم تلقی می‌شوند و اگر خانواده دچار فروپاشی شد باید بازتولید ثروت صورت گیرد.
سبک زندگی قرآنی در روابط خانوادگی
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: باید امر به معروف، عدالت، حمایت و ایثار را در درون خانواده جدی بگیریم و بدانیم خداوند بر افکار و اعمال ما ناظر است و وعده داده که اگر طرفین بخواهند خانواده را حفظ کنند، به آنها کمک خواهد کرد.
وی با اشاره به آیات 27 به بعد سوره مبارکه «نور» که مرتبط با خانه و خانواده است، افزود: در این آیه فرمود: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَى أَهْلِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ»؛براساس این آیه، ما حق نداریم وارد خانه‌ای غیر از خانه خودمان شویم تا اینکه اعتماد صاحب خانه را جلب کنیم(تَسْتَأْنِسُوا )، آیه فرموده وَتُسَلِّمُوا عَلَى أَهْلِهَا که ابراز سلم و رفتار مسالمت‌آمیز است و نه فقط صرفاً سلام کردن. همچنین براساس آیه بعدی؛ «فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّى يُؤْذَنَ لَكُمْ وَإِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكَى لَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ» فرموده اگر در خانه‌ای کسی نیست وارد نشوید مگر اینکه اذن بگیرید؛ وَإِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا؛ اگر به شما اجازه ندادند وارد نشوید و برگردید؛ ما در فرهنگ خودمان عادت نکرده‌ایم و اگر ما را برگردانند و در را باز نکردند ناراحت می‌شویم. اینها اساس سبک زندگی اسلامی است و سبب تعریف رفتارهای ما در حوزه روابط اجتماعی و خانوادگی است.
استاد ادبیات عرب دانشگاه تهران اظهار کرد: در مورد پیامبر(ص) هم این مسئله وجود داشت که قرآن در برابر آن موضع گرفت و خطاب به اعراب فرمود که وقتی غذا خوردید از خانه بیرون بروید، زیرا پیامبر(ص) ناراحت می‌شود و از اینکه آن را بیان کند خجالت می‌کشد؛ همچنین در آیه 29 فرمود: «لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ مَسْكُونَةٍ فِيهَا مَتَاعٌ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ»؛ ورود به خانه‌هایی که غیرمسکونی است، مشکلی ندارد و مشمول حریم خصوصی نیست.
دیدگاه قرآن در مورد شفافیت
نیازی افزود: قبلاً در کشور خانه‌های آرام و امن و روابط گرمی داشتیم. البته ناامنی‌ها باعث می‌شد که خانه‌ها در کوچه‌های باریک ساخته شود و درونی و اندرونی داشته باشد. امروز فرهنگ آپارتمان‌نشینی رواج یافته، ولی آیا همه چیز باید مشاع باشد و حریمی وجود نداشته باشد؟ قرآن فرموده است که باید حریم در نظر گرفته شود و نباید الفت و انس میان اعضای خانواده از بین برود و ورود ما به خانه دیگران باید توأم با استیذان باشد و اگر به ما اجازه ورود به ندادند برگردیم.
وی با اشاره به آیه 61 نور؛ «لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى أَنْفُسِكُمْ أَنْ تَأْكُلُوا مِنْ بُيُوتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ آبَائِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أُمَّهَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ إِخْوَانِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخَوَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَعْمَامِكُمْ أَوْ بُيُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخْوَالِكُمْ أَوْ بُيُوتِ خَالَاتِكُمْ أَوْ مَا مَلَكْتُمْ مَفَاتِحَهُ أَوْ صَدِيقِكُمْ لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَأْكُلُوا جَمِيعًا أَوْ أَشْتَاتًا فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَى أَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ»، تصریح کرد: این آیه شبکه خانوادگی و اعتمادآفرینی را مطرح کرده و سخن از اکل و خوردن به میان آورده است؛ آیه در صدد بیان این است که در بین یک شبکه واقعی خویشاوندی اعم از پدر و مادر و عمه و عمو و خاله و ...، دوستی و الفت و محبت وجود دارد؛ البته آیه موارد دیگری را هم بیان کرده مانند؛ «أَوْ مَا مَلَكْتُمْ مَفَاتِحَهُ أَوْ صَدِيقِكُمْ» یعنی کسی که کلید خانه‌اش را به شما داده است؛ یعنی آیه درصدد توسعه اعتماد است. در ادامه فرموده که ایرادی نیست با شبکه خویشان دور هم جمع شوید و غذا بخورید، خداوند بر این شبکه درود می‌فرستد و این مدل حیات طیبه است که افراد بهم اعتماد دارند.
وی اضافه کرد: الان یکی از مشکلات عدم اعتماد به یکدیگر در جامعه است؛ اعتماد به دوستان و نهادهای اجتماعی اساس چسبندگی جامعه است، ولی متاسفانه ما برخی مواقع خانه دیگران را خانه خودمان می‌دانیم و حریم نگاه و رفتار خود را نگه نمی‌داریم، ولی قرآن رعایت این حریم‌ها را اعتمادساز و مایه امنیت می‌داند، زیرا خانه جای آرامش و امنیت است.
نیازی افزود: خداوند در آیه 23 نساء شبکه حرمت دیگری را مطرح کرده و فرموده است: حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ مِنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ مِنْ نِسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ وَأَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا؛ این آیه شبکه تحریم نکاح را بیان فرموده که شبکه گسترده است، یعنی علاوه بر ممنوعیت ازدواج با عمه و خواهر و مادر و ... شامل مادرانی که شما را شیر داده و یا خواهران رضاعی و ربیبه هم می‌شود؛ به تعبیر بنده کسانی که در منزل شما زندگی می‌کنند نمی‌توانند رابطه نکاحی داشته باشند. یکی از اهداف این کار توسعه خانواده و تربیت بهتر فرزندان است.
وی با اشاره به شبکه زینت در خانواده اظهار کرد: خداوند در آیه 30 «نور» فرموده: «قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ»، به مؤمنان فرموده که چشمانتان را فروبیفکنید؛ چشم قویترین عضوی است که منویات انسان را نشان می‌دهد، زیرا گفت‌وگو دارد و طمع ایجاد می‌کند و حرکات آن معنادار است؛ یعنی باید در سپهر اجتماعی تا حد ممکن غض بصر وجود داشته باشد. البته غض بصر نه اینکه سرمان را پایین بیندازیم، بلکه در ادراکمان فهم جنسی نادرست را ایجاد نکنیم و چشم در ارتباط با جسم نامحرم فعال نشود. در مورد زنان هم همین اتفاق رخ می‌دهد، یعنی باید نگاه جنسی خود را حفظ کنند. البته در حیطه محارم نپوشاندن مشکلی ایجاد نمی‌کند. همچنین غیر اولی الاربه(کسانی که نیازی به ازدواج ندارند مانند پیرمردان و سفیهان) هم مستثنا شده‌اند. اجتماع محل رشد و تکامل و علم‌آموزی است. خیابان سالن مد نیست و نباید نگاه جنسی را وارد فضای کسب و کار کنیم و زیبایی مخصوص خانه است. اگر این اتفاق بیفتد آزارها کاهش می‌یابد.
انتهای پیام
