کتاب عیون اخبار الرضا(ع) انعکاس‌دهنده میراث رضوی است
محقق و پژوهشگر حوزه علمیه قم با بیان اینکه کتاب عیون اخبارالرضا(ع) انعکاس‌دهنده معارف رضوی و میراث‌های حضرت خواهد بود، گفت: این کتاب یک هدیه فرهنگی از جانب شیخ صدوق به صاحب بن عباد از علما و بزرگان قرن چهارم در اصفهان است.
به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی مطهری محقق و پژوهشگر حوزه علمیه قم امروز 15 مهرماه در نشستی با عنوان «نقش آفرینی کتاب عیون اخبارالرضا(ع) در انتقال مجموعه‌های حدیثی امام رضا(ع) بر مبنای دو فهرست نجاشی و شیخ طوسی» از سلسله نشست‌های دومین سوگواره علمی فرهنگی امام رضا(ع) که به همت بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در قم برگزار شد، بیان کرد: کتاب عیون اخبارالرضا(ع) یک هدیه فرهنگی از جانب شیخ صدوق به صاحب بن عباد از علما و بزرگان قرن چهارم در اصفهان است.
وی با بیان اینکه شروح متعدد و چاپ‌های مختلف این کتاب دلالت بر عظمت این کتاب در مجامع علمی شیعه دارد، گفت: زیست‌نامه حضرت، فرق و مذاهب در تعامل یا تعارض با حضرت، مسئله امامت و امام شناسی، مسائل مربوط به حکمرانی از جمله بنی عباس و مسائل فقهی دیگر در این کتاب ارائه شده است.
مطهری با اشاره به اینکه این کتاب انعکاس‌دهنده معارف رضوی و میراث‌های حضرت است، اظهار کرد: با کتابی مواجه هستیم که به فضای عمومی علمی اینگونه القا می‌کند که عموم اخبار و روایاتی که در خصوص امام رضا(ع) است، در دسترس قرار دارد.
این پژوهشگر حوزوی به کتابی با عنوان« میراث مکتوب رضوی» اشاره و بیان کرد: در این کتاب تلاش کردیم تا هرآنچه که به وجود مقدس امام رضا(ع) از آثار نسبت داده شده جمع‌آوری کنیم که ماحصل آن، شناختن دو فهرست شیعی مرحوم نجاشی و شیخ طوسی بود که براساس این دو فهرست، 17کتاب ویژه روایات و احادیث امام رضا(ع)، 16 مسائل و گزارش نقل شده از امام رضا(ع)، 8نسخه، 2رساله، 1 مکاتبه، 1 مسند و 49 کتاب حاوی راویات رضوی وجود دارد که همگی میراث رضوی هستند که آن‌ها در کتاب عیون اخبارالرضا(ع) مطرح شده است درواقع می‌توان گفت کتاب عیون اخبار الرضا(ع) حاوی قالب این آثار بوده است.
وی بیان کرد: آثار فهرستی درصدد بیان میراث‌های شیعی هستند، بنابراین برای ارائه فهرستی از این میراث‌ها تمام تلاش علمی خود را به کار می‌گیرند لذا با بهره‌گیری از دو کتاب نجاشی و شیخ طوسی فهرستی از آثار امام رضا(ع) به دست می‌آید که نشان می‌دهد در کتاب عیون‌الاخبارالرضا(ع) چه میزان از آن آثار ارائه شده است.
وی با تاکید بر اینکه مرحوم نجاشی در بیان تعابیر خویش از آثار امام رضا(ع) دقت خود را به کار گرفته‌اند، گفت: همخوانی طرق بیان شده در دو فهرست نجاشی و شیخ طوسی با آنچه در کتاب عیون اخبارالرضا(ع) بیان شده است، گاهی وجود دارد و گاهی وجود ندارد اگر طرق همخوان باشد نشان‌دهنده شهرت آن طریق است و اگر همخوانی نداشته باشد با لحاظ مسائل علمی می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که طرق دیگری است و باید طرق متعدد دیگری را ابداع کنیم.
نقش‌آفرینی‌های کتاب عیون اخبارالرضا(ع)
محقق و پژوهشگر حوزه علمیه قم به انواع نقش‌آفرینی کتاب عیون اخبارالرضا(ع) پرداخت و بیان کرد: 8 نوع نقش‌آفرینی را می‌توان برای این کتاب ذکر کنیم؛ در این کتاب میراث‌های امام رضا(ع) با این ویژگی‌ها بیان شده است که از درون این موارد می‌توانیم برای کتاب عیون اخبارالرضا(ع) یک نقش‌آفرینی را ترسیم کنیم.
وی با بیان اینکه در کتاب عیون اخبارالرضا(ع) نقل‌های کاملی از مواردی که در دو کتاب فهرستی ارائه شده، بیان شده است و این یکی از نقش‌آفرینی‌های این کتاب به شمار می‌رود، تصریح کرد: نقل بخش‌هایی از یک اثر از دیگر نقش‌آفرینی‌های این کتاب است؛ ما می‌توانیم در کتاب عیون اخبارالرضا(ع) در ذیل راویان متعددی که از امام رضا(ع) مطالب را نقل کرده‌اند، طریق‌های مشترک با شیخ طوسی و نجاشی را بیابیم و یا طریق‌های مختلف و متنوعی را پیدا کنیم اما موارد انتقال داده شده در عیون با آنچه که در این دو فهرست آمده هماهنگ است.
مطهری اظهار کرد: نقش‌آفرینی دیگر طرق مختلف از دو فهرست است که در عیون آمده است عمده این موارد در کتابی جز عیون الاخبارالرضا(ع) مطرح نشده است که آن را خاص و ویژه خواهد کرد علاوه بر آن، این کتاب اطلاعات کاربردی در شناسایی توراث رضوی را به مخاطب انتقال داده است.
وی با بیان اینکه نقل از طرق غیر شیعی یا غیر امامی از دیگر نقش‌آفرینی‌های این کتاب به شمار می‌رود، تصریح کرد: توجه به کتاب عیون اخبارالرضا(ع) در انتقال علوم حدیثی می‌تواند در عملکرد و شیوه‌های عالمان دیگر از جمله شیخ طوسی تاثیرگذار باشد و آن را نشان دهد.
مطهری گفت: کسانی که علاقه‌مند حوزه بازسازی میراث‌های رضوی هستند بر اساس این شیوه و پژوهش انجام شده باید بدانند مجموعه آثار فهرست شده در دو فهرست نجاشی و شیخ را اگر در آثار امامی پیدا کنیم قطعا بخشی از آثار باقی می‌ماند که در این دو فهرست بیان نشده است و داده‌های مطرح شده در کتاب عیون اخبارالرضا می‌تواند این گره را باز کند.
وی تصریح کرد: به نظر می‌رسد که مرحوم نجاشی از بین همه امامان شیعه گزارشات مربوط به امام رضا(ع) را با یک دقت و نظم علمی بیشتری ارائه کرده است شاید دلیل این کار آن است که تنوع قالب‌های ارائه شده از آثار امام رضا(ع) بیشتر بود و مرحوم نجاشی به این تنوع بسیار توجه می‌کردند و همه این تنوع و قالب‌های محتلف گزارش در کتاب عیون اخبار الرضا نمونه دارد.
انتهای پیام
