مسئله امروز فراتر از دوگانه حوزه و دانشگاه است
دانشیار جامعه‌شناسی دین دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به اینکه مسئله امروز ما اسلام و مدرنیته است گفت: امروزه به کار گرفتن تعبیر سنت و مدرنیته خطای بزرگی است و باید به جای آن از تعبیر دین و مدرنیته استفاده کرد؛ لذا باید از به‌کارگیری سهل‌انگارانه سنت و مدرنیته پرهیز کرد.
به گزارش ایکنا از قم، علیرضا شجاعی‌زند، دانشیار جامعه‌شناسی دین از دانشگاه تربیت مدرس، امروز، 27 آذرماه در وبینار بین‌المللی «رابطه نهاد علم و نهاد دین، تجارب جهانی» که به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار شد، در خصوص مسئله‌ای فراتر از علم و دین و فراتر از حوزه و دانشگاه بیان کرد: جامعه ما در دو دهه اخیر به سطح بالاتری از مسائل منتقل شده است که فراتر از دوگانه علم و دین و فراتر از دوگانه حوزه و دانشگاه است و درگیر دوگانه دیگری هستیم.
وی با بیان اینکه موضع ما در ایران کنونی با غرب مسیحی و مدرن تفاوت دارد، افزود: دوگانه علم و دین یک مسئله معرفت‌شناختی و سابقه‌دار است و بدون اینکه در خاستگاه اولیه خود حل شود به جهت عقب‌نشینی‌ها در جهان مدرن از موضوعیت افتاد و به حاشیه رانده شد اما در ایران بیش از آنچه که وجود دارد به آن پرداخته شده است.
شجاعی‌زند با بیان اینکه دوگانه حوزه و دانشگاه به ظاهر متفاوت از علم و دین است اما از اساس کاملاً به آن شباهت دارد، اظهار کرد: ظهور وحدت حوزه و دانشگاه از سوی امام(ره) بیشتر متمرکز بر نیروهای اجتماعی است و به آن شکلی که ما متوجه شده‌ایم هیچ وقت مطرح نبوده است.
وی ادامه داد: بیش از یک سده رقابت آشکار و نهانی میان حوزویان و روحانیون از یک سو و روشنفکران و دانشگاهیان از یک سو وجود داشت لذا باید توجه کرد نظیر مسئله علم و دین، مسئله حوزه و دانشگاه است و امام(ره) به علت همین اثرگذاری بوده است که در سال‌های ابتدایی انقلاب بحث حوزه و دانشگاه را بیان کردند لذا خطای بزرگی است که اگر این دو حوزه را از هم تفکیک و با این منظور برداشت کنیم. این دوگانه حوزه و دانشگاه در مسیحیت یا وجود نداشته یا در حوزه دیگری به شکل منازعه رقم خورده است.
شجاعی‌زند با اشاره به دوگانه دین و مدرنیته در جهان امروز تصریح کرد: دوگانه دین و مدرنیته مهم‌تر از دوگانه‌های پیشین است و موضوعیت دارد و برخاسته از مجموعه تحولاتی است که در دهه‌های اخیر در دین آشکار شده است. امروزه به کارگرفتن تعبیر سنت و مدرنیته خطای بزرگی است و باید به جای آن از تعبیر دین و مدرنیته استفاده کرد لذا باید از به کارگیری سهل‌انگارانه سنت و مدرنیته پرهیز کرد.
وی افزود: این دوگانه را حتی نباید از دین به معنای کلی و رایج آن به کار برد زیرا هیچکس وکیل مدافعه ادیان دیگر نیست لذا باید بحث را مصداقی و متمرکز بر یک دین مطرح کرد، برای مثال دین اسلام و مدرنیته یا دین مسیحیت و مدرنیته مورد بحث قرار بگیرد.
شجاعی‌زند با بیان اینکه در این مصداق است که واژه رویارویی معنا پیدا میکند و در عرصه‌های مختلف حضور می‌یابد، اظهار کرد: کسانی که مدافع جدا انگاری علم و دین هستند باید مراقب باشند به اعتقاد من، وحدت حوزه و دانشگاه باید در پرتو اسلام و مدرنیته مجدداً مورد بررسی قرار بگیرد و به هر یک از ابعاد آن باید پاسخ‌های مناسب داده شود و پاسخ‌های کلی و بدون نتیجه سودی ندارد.
وی در پایان گفت: مسئله امروز ما نه علم و دین است که از ابتدا هم نبود و نه حوزه و دانشگاه است؛ بلکه اسلام و مدرنیته است از این رو دانشگاه و حوزه به یک اندازه درگیر این دوگانه می‌شوند.
انتهای پیام
