نتیجه عدم تدبر در حقایق عالم، اندوه و حسرت قیامت است

به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، استاد سطح خارج حوزه علمیه، 15 اسفند ماه در ادامه مباحث تفسیری گفت: در آیه 52 به این مطلب اشاره شد که به افراد مشرک در روز قیامت ندا داده می‌شوند که شرکاء خود را بیاورید ولی پاسخی نمی‌شنوند (یعنی چیزهایی را که به جای خدا می‌پرستیدند و شریک او قرار داده بودند) و سرانجام اینها عذاب است. در این آیه بر سر این بحث است که آیا آن شرکا هم عذاب می‌شوند که علامه طباطبایی معتقد است اینطور نیست زیرا مثلا کسانی که امام علی(ع) را خدا می‌دانند این تفکر ناشی از جهالت آنان است نه اینکه امام(ع)، مشکلی داشته باشد.

آیت‌الله هادوی تهرانی به آیه 53 سوره کهف «وَ رَأَى الْمُجْرِمُونَ النَّارَ فَظَنُّوا أَنَّهُمْ مُوَاقِعُوهَا وَلَمْ يَجِدُوا عَنْهَا مَصْرِفًا» اشاره کرد و افزود: مجرمین در قیامت آتش را می‌بینند، علامه طباطبایی و شیخ طوسی فرمود‌ه‌اند ظن در اینجا به معنای علم است یعنی می‌دانند با این آتش مواجه خواهند داشت و مواقعه خواهند کرد. شیخ طوسی و مفسران تفسیر کرده‌اند که اینها در آتش واقع می‌شوند ولی علامه طباطبایی فرموده است که کلمه مواقعه، مواجهه طرفینی است.

استاد سطح خارج حوزه علمیه اضافه کرد: ایشان به عنوان احتمال مطرح کرده‌اند که مجرمین در آتش واقع می‌شوند و آتش هم در مجرمین واقع می‌شود؛ در برخی آیات مطرح شده که وقودها الناس و الحجاره؛ یعنی ماده آتش‌زنه روز قیامت، مردم و سنگ‌ها هستند؛ در اینجا این پرسش مطرح است که مراد از سنگ، سنگ‌های بیرونی است یا اینکه قلوب مردم مانند سنگ شده و همان‌، عامل آتش قیامت هستند.

هر مجرمی به نوعی گرفتار شرک است

آیت‌الله هادوی تهرانی بیان کرد: داستانی که در قیامت رخ می‌دهد در اینجا تصویر شده است؛ در آیه قبل هم در مورد مشرکین چنین بیانی فرموده است؛ علامه طباطبایی معتقد است که در آیه قبل، مشرکین مورد مؤاخذه الهی بودند و در این آیه مجرمین، یعنی به صورت عام مطرح است و می‌تواند دال بر این باشد که هر مجرمی به نوعی مشرک هم هست.

آیت‌الله هادوی تهرانی اظهار کرد: روز قیامت، روز آشکار شدن حقایق است و وقود آن خودشان هستند و علم به این دارند که آنها در آتش هستند و آتش در اینها؛ یعنی جان آنها شعله‌ور می‌شود و راهی هم برای فرار و گریز (صرف) ندارند، چرا؟ چون آتش از درون آنها شعله‌ور است و وقتی چنین باشد چه کسی می‌تواند از آن فرار کند. این شعله آتش، همان شعله‌ای است که در دنیا بر اثر حسادت و بغض، کینه و نفرت و ... در وجود افراد پدیدار شده و در قلب فرد نهادینه است و در روز قیامت شکوفا و هویدا خواهد شد.

وی اضافه کرد: کسی که گرفتار چنین گناهانی است نه حق مردم و نه خدا را مراعات می‌کند و اگر فرصتی برای توبه نیابد و توبه نکند هم در قیامت به عنوان مجرم با او برخورد می‌شود مگر اینکه توبه کند و در این صورت مشمول رحمت الهی خواهد بود. تعبیر فَظَنُّوا در آیه هم شاید ناظر به این است که اینها اهل علم نبودند که گرفتار این مهلکه هستند.

آیت‌الله هادوی تهرانی با اشاره به آیه 54 این سوره «وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِي هَذَا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ وَكَانَ الْإِنْسَانُ أَكْثَرَ شَيْءٍ جَدَلًا» بیان کرد: در این آیه اشاره شده است که خداوند مثل‌های مختلفی را برای بشر زده است؛ از جمله در همین سوره چندین مثال آورده است؛ در ابتدای این سوره، خود ماجرای اصحاب کهف، بیان شده است، در ادامه ماجرای دو مرد و گفت‌وگوی بین آنها درباره باغشان و اینکه باغ آنها آتش گرفت، آمده است. در آیه 45 هم زندگی دنیا را به آبی که از آسمان نازل می‌شود تشبیه کرد.

وی ادامه داد: به دنبال این مثال‌ها و مثال‌های دیگری که شرح آنها گذشت، خداوند در این آیه تاکید فرموده است که این مثالها برای همه مردم و نه فقط مؤمنان و مسلمین و مردم یک منطقه و زمان خاص بیان شده است تا کسانی که پند می‌گیرند هدایت شوند و چشمشان به حقیقت دنیا باز شود.

رابطه مرگ و بیداری روحی انسان

آیت‌الله هادوی تهرانی با بیان اینکه براساس روایات، مردم در دنیا خواب هستند و وقتی مردند بیدار می‌شوند، افزود: انسان وقتی مرد می‌فهمد که این همه مثل را در اطراف خود دیده ولی در آن تدبر و دقت نکرده است. در دنیا مدعی عقل بوده است در حالی که مصداق آیه صم بکم عمی بوده و امروز (روز قیامت) متوجه حقیقت مطلب می‌شود.

وی با بیان اینکه بچه‌ها بهترین استاد اخلاق هستند، تصریح کرد: ما مانند بچه‌هایی هستیم که همه چیز را ملک و مِلک خود می‌دانند و فقط زورشان کم است؛ مستکبران امروز عالم که در حقیقت قدرت پوشالی هستند اگر زورشان می‌رسید به ایران و فلسطین و کشورهای دیگر لشکرکشی می‌کردند.

استاد سطح خارج حوزه با اشاره به تعبیر  وَكَانَ الْإِنْسَانُ أَكْثَرَ شَيْءٍ جَدَلًا، اضافه کرد: این تعبیر اشاره به این ویژگی بشر دارد که او زیاد اهل مجادله و مراء است مانند بچه‌هایی که در هر چیزی اظهارنظر می‌کنند بدون اینکه در مورد آن اطلاعات لازم را داشته باشند و حتی نمی‌دانند آن چیزی که درباره آن صحبت می‌کنند چیست؟ اینکه گفته می‌شود در آیات قرآن تدبر نظام‌مند داشته باشید برای این است که از چنین صفات ناپسندی رها شویم و بتوانیم از چشمه جوشان آیات الهی بهره‌مند شویم.

وی تاکید کرد: حیف است انسان چند دهه در دنیا زندگی کند و لحظه آخر عمر ببیند توشه‌ای نیندوخته و آماده نکرده و صم بکم عمی زندگی کرده است. تلاش کنیم حظ و نصیب ما از دنیا بیشتر شود تا در پایان عمر گرفتار حسرت و ندامت نشویم. طوری نشود که وقتی به تعبیر روایت وقتی به لحظه مرگ رسیدیم ببینیم که یک عمر مانند کودکان در دنیا بازی می‌کردیم و مصداق لا یعقلون و لا یتفکرون و ... بوده‌ایم. در آنجاست که از خدا می‌خواهیم فرصت مجددی به ما بدهد ولی طبق آیه شریفه «کلا» هرگز چنین اتفاقی رخ نخواهد داد.