آیت‌الله ری‌شهری نقطه عطفی در رشد علوم حدیث ایجاد کرد
استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه پیام نور معتقد است تجمیعی که امروزه در آثار حدیثی و رشد و پیشرفت علوم حدیث در کشور شاهدیم از برکت رخداد و تاسیس دانشکده علوم حدیث است که به همت و پیگیری‌های آیت‌الله ری‌شهری ایجاد شده و در دو دهه آینده آثار این اقدامات بیشتر هویدا خواهد شد.
آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری، از جمله شخصیت‌هایی در جمهوری اسلامی ایران است که صرفا به خاطر فعالیت سیاسی، شهره نیست؛ او از افرادی است که علم و سیاست را به هم آمیخت و در تمامی این عرصه‌ها از خود شخصیتی استوار و مفید و مؤثر ارائه داد. او با تالیف آثار ماندگار و نیز راه‌اندازی دانشگاه قرآن و حدیث بدون تردید در عرصه علوم حدیثی نقطه عطفی در کشور ایجاد کرد.
با محمدهادی امین‌ناجی، استاد علوم قرآن دانشگاه پیام نور که مدتی نیز مسئولیت معاونت فرهنگی، دانشجویی دانشگاه علوم قرآن و حدیث را بر عهده داشته است، درباره خدمات علمی آیت‌الله ری‌شهری به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
ایکناـ آیت‌الله ری‌شهری خدمات علمی فراوانی در حوزه علوم دینی ارائه کردند لطفا برای آگاهی مخاطبان مقداری در این زمینه توضیح بدهید؟
آیت‌الله ری‌شهری از جمله حدیث‌شناسان و حدیث‌پژوهان معاصر هستند که در ابتدا اثر وزین و گرانمایه میزان‌الحکمه را که دارای 23 هزار و 30 حدیث است تقدیم جامعه علمی کشور کردند. سپس آثار متعدد دیگری را در حوزه اهل بیت(ع) بر پایه قرآن و روایات مانند دانشنامه امام مهدی(عج)، دانشنامه امام حسین(ع)، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) همچنین دانشنامه قرآن و حدیث و مجموعه‌های حدیثی در قالب تک‌نگاری‌ها و مباحث مفهومی حوزه حدیث مانند موسوعه احادیث پزشکی منتشر کردند.
آثاری در قالب موضوعی، خاطره‌نگاری یا مستندسازی هم از ایشان به چاپ رسیده است و معمولا آثار این فرزانه اندیشمند از سوی انتشارات دارالحدیث چاپ و در معرض استفاده عموم قرار گرفته است.
از دیگر کارهای ایشان تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع) بود که وقتی آثار مدیریت ایشان بر این حرم مطهر را هم مشاهده می‌کنیم با دوره قبل از تولیت آن مرحوم قابل قیاس نیست و در اداره این مرکز مذهبی هم نگاه مدیریتی منظم و ساختارمند او قابل مشاهده است.
ایکناـ ظاهرا علاوه بر تالیف آثاری که اشاره کردید راه‌اندازی دارالحدیث هم از فعالیت‌های مهم ایشان است.
بله؛ در حوزه فعالیت‌های دانشگاهی و مؤسسات علمی، ایشان دارالحدیث را بنا کردند که هم عرصه پژوهشی و هم عرصه آموزشی را در بر می‌گیرد؛ که بخش پژوهشی در قم مستقر است و در بخش آموزشی هم دانشکده علوم حدیث در شهر ری بنا نهاده شد و به خصوص فعالیت مجازی بسیار خوبی دارد و اولین دانشکده علوم حدیث مجازی در کشور محسوب می‌شود و ایشان در توسعه چنین مراکز آموزشی در نقاط دیگر کشور از جمله اصفهان هم فعال بودند.
در دوره‌ای که بنده به عنوان معاون فرهنگی دانشجویی در خدمت ایشان بودم مشاهده می‌کردم که ارتباط خوب و تعامل مناسب و منظم با دانشجویان دارد و در برنامه‌های فرهنگی اجتماعی آنان حضور داشتند، همچنین در ابتدای سال‌های تحصیلی، در مجالس فارغ‌التحصیلی و در مناسبت‌های مختلف در طول سال با دانشجویان گفت‌وگو می‌کردند و در انتقال پیام انقلاب و سختی‌های مسیر آن کوشا بودند و ثمره این ارتباط، تربیت افرادی است که امروز هر کدام مایه افتخارند و در مکان‌ها و مراکز مختلف در خدمت قرآن و حدیث و انقلاب اسلامی هستند.
ایشان در تداوم نگاه ساختارمند و بنیادین خود، اقدام به تاسیس رشته‌های متعدد علوم حدیث کردند که رشته کارشناسی علوم حدیث در سال 1378 گام اول در این مسیر بود؛ تصویب این رشته به همت آن مرحوم و مجموعه دارالحدیث رخ داد و متعاقب آن در دانشکده حدیث، برنامه‌های کارشناسی ارشد علوم حدیث با گرایش تفسیر اثری، نهج‌البلاغه و کلام هم شکل گرفت و با همت ایشان ماندگار شد.
امروزه اگر ما رشته علوم حدیث و معارف نهج‌البلاغه را تا دوره دکتری داریم محصول راهبری خوب ایشان و استفاده از مجموعه استادان توانمند در این رشته‌ها است همچنین باقیات الصالحات ایشان تربیت نیروهای مختلف در حوزه نهج‌البلاغه بر اساس سرفصل‌های طراحی و بازسازی شده است.
به گمان بنده آنچه امروزه از ذخیره دانش حدیثی بعد از انقلاب شاهد هستیم مزید بر همه دانشگاه‌ها، ناشی از تمرکز این کار در دانشکده علوم حدیث و دانشگاه علوم قرآن و حدیث است که با تلاش ایشان شکل گرفت. همچنین جمعآوری آثار حدیثی در کتابخانه بزرگ حدیثی از دیگر اقدامات علمی ایشان است که می‌تواند در خدمت مؤلفان، محققان و اندیشمندان رشته‌های مرتبط باشد و این قطب حدیثی که ایشان در شهر ری و قم ایجاد کردند قابل اعتنا در مجامع بین‌المللی و اسلامی است.
وی فقط به دانشگاه به عنوان مرکز آموزشی ـ پژوهشی نگاه نمی‌کرد بلکه به این محیط با همه اجزاء و مؤلفه‌های آن برای تربیت دانشجو و آینده‌ساز کشور نگاه می‌کرد؛ مرکز نجوم و کتابخانه بزرگی ایجاد کردند و امکانات رفاهی و خوابگاهی مناسبی هم برای دانشجویان قرار دادند و چنین نگاه جامعی داشتند که ان‌شاء الله باقیات الصالحات و ذخیره قیامت وی باشد.
گمان می‌کنم تجمیعی که امروزه در آثار حدیثی و رشد و پیشرفت علوم حدیث در کشور شاهدیم از برکت رخداد و تاسیس دانشکده علوم حدیث و سپس دانشگاه قرآن و حدیث است که به همت و پشتیبانی و پیگیری‌های ایشان ایجاد شده و در دو دهه آینده آثار این اقدامات بیشتر هویدا خواهد شد.
ایکناـ یکی از آثار ماندگار ایشان «میزان الحکمه» است، شما تاثیر این مجموعه را بر علم حدیث چقدر می‌دانید؟
میزان الحکمه در ابتدا به صورت ده جلدی به زبان عربی به ترتیب الفبایی منتشر شد، یعنی ابتدا آیات قرآن مرتبط براساس فصل‌بندی الفبایی، سپس احادیث ارائه شده است. متعاقب اینکه متن عربی با استقبال خوبی مواجه شد مورد وایرایش هم قرار گرفت و ترجمه شد و امروزه به صورت دیجیتال و در نت هم قابل دسترس است.
این مجموعه هم گزیده و هم دسته‌بندی شده متناسب با نیاز امروز است و محتوای آن منطبق بر نیازهای سال‌هایی است که نشر پیدا کرده و مخاطبان از آن بهره‌مند شده‌اند.
ایکناـ الان چه خلاهایی حدیثی داریم که باید توسط شاگردان ایشان برطرف شود؟
امروزه مباحث محتوایی، مفهومی و فقه‌الحدیثی فراوانی داریم که باید متناسب با نیازهای روز پیگیری، پالایش و تحقیق و به نسل جوان و مخاطب امروزی ارائه شود و این وظیفه پژوهشگران و محققان این عرصه است.
همچنین ایشان در مدتی که در بعثه بودند، کارهای تطبیقی بین‌المذاهبی در عرصه روایات داشتند که عمدتا با همکاری آقای قاضی عسکر دنبال می‌شد و این نوع کارها هم نیازمند توسعه بیشتر است.
انتهای پیام
