آنچه در تربیت کودک از منظر دین مهم است
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستانوبلوچستان گفت: یکی از روش‌های مهم تربیت فرزند در سنین سه تا شش سالگی، الگوپذیری است که دین بر آن تآکید دارد و بهترین راهبرد در این زمینه عامل بودن والدین و تربیت و آموزش غیر زبانی است.
هادی زینی ملک‌آباد، مدرس و عضو هیئت علمی دانشگاه سیستانوبلوچستان در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی با اشاره به تفاوت واژه تربیت و آموزش، اظهار کرد: در فرزندپروری بیش از آنکه ما بخواهیم آغازکننده هر نوع آموزش و یا ارائه محتوا باشیم سعی می‌کنیم زمینه‌ها را برای تربیت فرزند فراهم کنیم؛ به‌طور کلی پرورش باید به‌صورت غیرکلامی انجام شود، به این معنا که والدین الگویی برای آنچه که فرزند باید بشود، هستند.
وی با بیان اينکه در پرورش از منظر دین سه مرحله کلی قابل تصور است که شامل قبل از تولد، دوران جنینی و بعد از تولد می‌شود، افزود: علت اینکه در مقوله فرزندپروری از نگاه دین به قبل از تولد توجه می‌شود این است که برخی از خصوصیات و ویژگی‌هایی که در همسر وجود دارد به فرزند منتقل می‌شود، همسر بعد از تولد مربی اصلی و نخستین کودک است، انتخاب همسر در واقع انتخاب فردی است که متولی تربیت فرزند خواهد بود.
اصولی برای دعای فرزند
این مدرس دانشگاه ادامه داد: به همین علت است که در تربیت فرزند از منظر دین ملاک‌های انتخاب همسر نیز مورد توجه قرار می‌گیرد؛ دینداری، نجابت، حیا، سلامت جسمی، عقلی و اخلاقی از جمله مهم‌ترین ملاک‌ها در انتخاب همسر بیان شده است.
زینی ملک‌آباد بیان کرد: در دوران جنینی نیز هر نوع رسیدگی به مادر در تربیت فرزند اثرگذار است، به‌گونه‌ای که برخی از ناهنجاری‌های جسمی و روحی ریشه در همین دوران دارد؛ یکی از مواردی که از منظر دین در دوران جنینی تأثیر بسزایی دارد، تأمین امنیت مادر است که شامل امنیت رفاهی، امنیت روانی و امنیت اخلاقی است؛ برآیند آموزه‌های دینی نشان می‌دهد که مخاطب اصلی فراهم کردن این امنیت، پدر خانواده است و وی باید شرایط را فراهم کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستانوبلوچستان با بیان اینکه گاهی نیز خلأ نبود و یا کمبود پدر می‌تواند با حضور دیگران و سایر افراد خانواده پر شود، تصریح کرد: بعد از تولد در کنار نیازهای جسمانی از منظر دین باید به نیازهای تربیتی نیز توجه شود.
زینی ملک‌آباد با اشاره به اینکه در روایات بیان شده که گلایه بسیاری از فرزندان این است که کاش والدینمان به جای توجه صرف به امکانات مادی به بحث تربیتی نیز توجه می‌کردند، افزود: همچنین دین در مورد شیردهی، اذان گفتن، دعا، نام‌گذاری مطلوب و آموزش نیز تأکیداتی دارد.
وی ادامه داد: وقتی گفته می‌شود برای فرزند دعا کنید، تنها ارتباط دوسویه والدین با خداوند مطرح نیست، بلکه لازم است در حضور فرزند و دیگران با الفاظ و عبارات دعایی و نیز تمجیدی به‌گونه‌ای وانمود کنیم که از او راضی هستیم و رفتار و اخلاق او مورد رضایت ماست تا عزت نفس و اعتماد به نفس فرزند ایجاد و ارتقا یابد.
این مدرس دانشگاه اظهار کرد: بعد از دوران شیردهی و خصوصاً سه تا شش سال ابتدایی زندگی، مسئله آموزش بسیار مهم بوده و نکته مهم این است که اگر حمایت‌های قبلی پدر و مادر اتفاق افتاده باشد قطعا این امر سبب ایجاد اطمینان و تأثیرپذیری فرزندان خواهد شد. زیرا حمایت، اطمینان و اطمینان تأثیرپذیری را به دنبال دارد.
زینی ملک‌آباد با بیان اینکه لجبازی و یا عدم توجه به سخنان پدر و مادر و عدم اطمینان نتیجه عدم دریافت حمایت‌های مربوط به تغذیه فرزند و پشتیبانی روانی از سوی والدین است، بیان کرد: در تربیت لازم است به ویژگی‌های زمانه توجه کنیم؛ در دین به مراحل رشد کودک توجه شده که در هر مرحله باید اصول خاصی را مدنظر قرار داد؛ نکته دیگر این است که فضایی را فراهم کنیم که فرزند در اجتماعات و گردهمایی‌ها حضور داشته باشد و ادراکی از محیط و اجتماع به دست آورد.
وی افزود: یکی از روش‌های مهم در تربیت سه تا شش سالگی الگوپذیری است که دین بر آن تأکید دارد و بهترین راهبرد در این زمینه عامل بودن والدین و تربیت و آموزش غیر زبانی است؛ نکته دیگر این است که باید آموزش‌ها تدریجی باشد همان‌گونه که در محتوای دین به‌صورت تدریجی اعمال عبادی به فرزند ارائه می‌شود؛ از طرفی استفاده از عواطف کودک مهم است چراکه کودکان ذهنی سرشار از تخیل و عاطفه دارند؛ بنابراین رفتاری اگر از ما سر بزند باید با رعایت عواطف کودک باشد، رعایت زبان کودکی نیز بیان‌گر همین نکته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستانوبلوچستان با تأکید بر دوری از سخت‌گیری، افزود: نکته‌ای که شاید گفته نشده اما ما به‌عنوان یک مبنا می‌توانیم آن را مدنظر قرار دهیم این است که در شرایط غیرقابل پیش‌بینی در رفتار با کودک از اصل محبت غافل نشویم؛ نکته مهم ظاهر شدن محبت است؛ در محبت نوازش، بوسه فرزند، مشورت کردن، هدیه دادن و هم بازی شدن با کودک بسیار مهم است. از طرفی پدر و مادر باید هر دو محبت‌ورز بوده، نسبت به فرزندان خود وفای به عهد داشته و در ابراز محبت متعادل باشند.
دلایلی که کودک به فضاهای نامناسب گرایش پیدا می‌کند
زینی ملک‌آباد تصریح کرد: محبت کم باعث می‌شود کودک به فضاهای نامناسب گرایش پیدا کند و محبت زیاد باعث سلطه‌جویی و پرورش کودکی پرتوقع و با کاهش اعتماد به نفس می‌شود؛ بنابراین والدین باید هم متوقع و هم جدی باشند.
وی ادامه داد: باید بین نوع محبت و سن فرزند تناسب وجود داشته و از طرفی محبت باید غیرمشروط باشد؛ محبت ملاک و ابزار نفوذ در فرزند نیست و اگر این‌گونه رفتار کنیم فرزند معیار کار خوب و بد را والدین می‌داند و در آینده فردی متملق، فریبکار و دروغ‌گو بار خواهد آمد؛ در حوزه مهارت ارتباط با دیگران، گوش دادن، همدردی و مسئولیت‌پذیری، ایثار و مشارکت اجتماعی پدر باید نقش کنترلی داشته باشد.
این مدرس دانشگاه با اشاره به وظایف پدر خانواده در تربیت اجتماعی، افزود: پدر باید در مسئولیت‌هایی که می‌تواند فرزند را شریک ساخته و حتی در مواردی از فرزند خود مشورت بگیرد؛ در بحث دوست‌یابی توسط والدین مصداق تعیین نشود؛ بلکه تنها معیارها و ملاک‌ها مشخص شده تا فرد خود بتواند براساس ارزیابی ملاک‌ها از بین دوستانی که دارد فردی مناسب را انتخاب کند.
زینی ملک‌آباد با بیان اينکه پرورش کودک در حوزه آموزش احترام به دیگران نیز مهم است، یادآور شد: باید دانست بخشی از رفتار بدی که از انسان سر می‌زند بازتاب رفتار نامناسب خود ماست که باید این موارد به فرزند منتقل شود و والدین نباید صرفاً دیگران را در مشکلات پیش آمده میان فرزند و دیگران مقصر بدانند، بلکه با داوری منصفانه به فرزند بیاموزند که بخشی از رفتار دیگران بازتاب رفتار خودمان است. تا این گونه مسئولیت رفتار خود را نیز بپذیرد و در صورت امکان در صدد جبران برآید.
یادآور می‌شود، کارگاه «فرزندپروری از منظر دین» به همت جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی، پنجشنبه، 23 تیرماه با سخنرانی هادی زینی ملک‌آباد، مدرس و عضو هیئت علمی دانشگاه سیستانوبلوچستان برگزار شد.
انتهای پیام
