اهدای خون؛ عامل انسجام و همبستگی ملی

صابر صلاح‌کار، کارشناس مسائل سیاسی و ژئوپلیتیک، به مناسبت نهم مردادماه، روز اهدای خون، طی یادداشتی به اهمیت اهدای خون به عنوان عامل انسجام و همبستگی ملی پرداخته است که تقدیم مخاطبان می‌شود.

سیاست‌گذاری‌های ملی - فرهنگی، یکی از محوری‌ترین حوزه‌های سیاست‌گذاری در هر نظام سیاسی در چارچوب چشم‌انداز نهایی همبستگی و اتحاد ملی و نهایتا افزایش وزن ژئوپلیتیک است.

اهمیت چنین حوزه‌ای، از آن جهت است که استمرار حیات هر نظام سیاسی در گرو خط مشی‌ها و راهبردهای انسجام و همبستگی‌سازی است که در ارتباط با مبانی فرهنگی- هویتی - جمعیتی جامعه قرار گیرد.

سیاست‌گذاران در این زمینه می‌کوشند با جلوگیری از تبدیل تفاوت‌ها به عاملی برای تفرقه، تجزیه و از هم‌گسیختگی اجتماعی، حفظ همزیستی مسالمت‌آمیز و ایجاد رویه‌های آشتی‌گرایانه و مشروع به خواسته‌ها و تقاضای افراد و گروه‌های اجتماعی پاسخ دهند.

ایران کشوری با تنوع فرهنگی، زبانی، مذهبی و نژادی است و از این رو، تدوین سیاست‌های ویژه‌ای برای مدیریت چنین جامعه‌ای ضرورت دارد.

در این راستا، سرشت نظام سیاسی، جایگاه و نقش مردم، تلقی‌ها و نگرش‌های سیاسی- ایدئولوژیک، ساز و کارهای رسمی و غیررسمی تعبیه شده در مدیریت و سیاستگذاری‌های فرهنگی می تواند نقش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد.

نهادها و آیین‌هایی که در میان جوامع شکل می‌گیرند، دارای اهمیت کارکردی هستند. آنها از یک سو، نشان‌دهنده نیاز و ضرورت کارکردی خویش و از سوی دیگر منعکس‌کننده میزان اهتمام و آگاهی مردم نسبت به آنها هستند.

ایران پس از انقلاب و نظام جمهوری اسلامی، از جمله جوامع و نظام‌های سیاسی است که با وضعیتی نوین رو به رو شده است. از طرفی انقلاب‌ها در نوع ساختاری، باعث تغییر ساختاری جامعه شده و با ارائه الگوهایی جدید در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، تحولاتی عظیم به بار می آورند و در نتیجه همبستگی ملی را در ورای آن شاهد خواهیم بود.

امروزه نهادها و تشکل‌های اجتماعی براساس ضرورت‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و با ویژگی‌هایی، از قبیل هدفمندی، دارا بودن چارچوب و یکپارچگی و... منجر به همبستگی ملی می‌شوند. از جمله این نهادها می توان به سمن ها و NGO‌های مرتبط با اهدای خون اشاره کرد که می‌توانند با فعالیت‌های مختلف فرهنگی و آموزشی و ترویجی ظهور یابند که علاوه بر هدف اصلی خویش، در نهایت همبستگی ملی را ترویج و تفاوت‌ها و شکاف‌های اجتماعی-سیاسی و کلیه مولفه‌های واگرایی ملی و آنچه که شکاف در مسیر توسعه و وحدت ملی قرار دارد را ترمیم نمایند.

بنابراین مولفه‌هایی مانند فرهنگ و جمعیت انسانی به عنوان یک عامل موثر در توسعه ملی و قدرت و دفاع ملی کشور هم از بعد کمی و هم از بعد کیفی می‌تواند بعنوان عواملی مثبت و یا منفی در تکوین و تثبیت وزن ژئوپلیتیکی کشور عمل کند و سازمان انتقال خون ایران با توجه به رسالت و کارکرد خود علاوه بر تامین خون سالم و کافی برای بیماران، یک مشارکت اجتماعی-ملی را متبلور می نماید.

در تقویم، روز ۱۴ ژوئن مصادف با ۲۴ خرداد ماه «روز جهانی اهدا کننده خون» نامیده می‌شود. سازمان انتقال خون ایران نیز در روز نهم مرداد سال ۱۳۵۳ خورشیدی تاسیس گردید که این روز را در تقویم کشور «روز اهدای خون» می‌شناسیم.

امروزه روز با پیشرفت های فراوان علمی، هیچ جایگزینی برای خون ساخته نشده است و فقط خونی که انسان‌های نیکوکار اهدا می کنند، می تواند جان انسان های دیگر را از مرگ نجات دهد.

لذا نبود جایگزین برای خون انسان، محدود بودن مدت نگهداری خون و فرآورده های خونی و نیاز همیشگی به خون و فرآورده های آن سبب شده است اهدای خون، اهمیت ویژه ای داشته باشد.

می توان گفت که ذات انتقال خون از نوع عاشقی و ایثار است و سازمان انتقال خون، می بایست یک مرکز مهم و راهبردی تلقی شود.

به بیان دیگر اهـداي خـون يـک رفتـار ایثارگرایانه و انسان دوستانه با پيامدهای مثبت اجتمـاعي اسـت و چيـزي فراتر از يک مشارکت اجتماعي ساده مي باشـد و اهدای خون تبلوری ناب و زیبا از مهرورزی و انسانیت است.

در این راستا باید تلاش نماییم و اهدای خون را به عنوان یک فرهنگ بخصوص در بین نسل های جوان معرفی کنیم، زمانی که این حرکت نوع‌دوستانه( اهدای خون) به یک فرهنگ تبدیل بشود، دانستن از وضعیت ذخایر خون در مراکز انتقال خون به یک دغدغه برای شهروندان تبدیل خواهد شد و صرفا برای برخی زمان ها از جمله ماه محرم و غیره... نخواهد بود. متاسفانه میزان اهدای خون در بانوان کشور بسیار پایین است که باید باورهای غلط در این مورد آگاه سازی شود، یک فرد بالغ و سالم در سال بین ۳ الی ۴ مرتبه می تواند خون اهدا نماید، همچنین ایجاد مشوق ها و تکریم اهداکنندگان نیز نیاز به یک بازنگری دارد، بعنوان مثال برای قدردانی، امتیازات و تخفیفاتی در بخش حمل و نقل یا فروشگاهای مختلف به این عزیزان که بی منت به فکر نجات سایر انسان های دیگر هستند باید در نظر گرفته شود.

با ترویج اهدای خون در بین آحاد ملت می توان گفت تحکیم و تقویت فرهنگ نوع‌دوستی و همگرایی ملی نیز تقویت خواهد شد و نسل های جوان و آینده ساز این مرزوبوم احساس همبستگی بیشتری را به جامعه القاء می نمایند و این حس، یکپارچگی ملی را در مقابل دشمنان این خاک و نظام تقویت خواهد نمود.

بنابراین روزهایی مانند روز ملی اهدای خون در ایران و همچنین روز جهانی اهداکنندگان خون که مصادف با ۱۴ ژوئن است، فرصت هایی هستند که به خاطر بیاوریم زندگی انسان های بسیاری به خون اهدایی ما وابسته است و فارغ از تفاوت ها بیاندیشیم و از مسئولین بلند پایه و تصمیم گیر انتظار می رود به سازمان انتقال خون و اهدای خون فقط به دید و کارکرد محدود نگریسته نشود و بدانند برای این مرکز استراتژیکی هر چقدر سرمایه گذاری شود منافع ملی را ارتقا خواهد داد و هماهنگی و کمک همه سازمان ها و دستگاه ها و وزارت خانه ها با سازمان انتقال خون اثرات مثبتی خواهد داشت.