پژوهش در حوزه علمیه غریب نیست

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین اسحاقی، قائم مقام معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه، 29 آذرماه در نشست علمی «حوزه‌های علمیه؛ ظرفیت‌ها، اقدامات و دستاوردهای پژوهشی» در سخنانی گفت: بیشتر فراورده‌های علم دینی از سوی حوزه به جامعه پمپاژ می‌شود، بنابراین شایسته است ما به عنوان یک مرجع علمی و راهبری پژوهش‌های دینی در سطح ملی و فراملی به این موضوع توجه داشته باشیم و از سوی دیگر در راستای کارآمدسازی علوم اسلامی و انسانی با نظام‌سازی تلاش کنیم و باز این کار باید با محوریت حوزه انجام شود.

پدیده التقاط فرهنگی در عصر کنونی

وی با بیان اینکه امروز گردش معرفت دینی از نظر تلقی و ادراک و تعلیم و تعلم و کاربست دچار تغییرات و تحولات عدیده شده است، افزود: امروز با فشردگی ارتباطات روبرو هستیم و اینطور که متفکران مدرنیته گفته‌اند در یک دهکده جهانی قرار داریم و مرزها به سوی یکدیگر گشوده شده و همه با سهل‌ترین شکل می‌توانند با تحولات دنیا مرتبط شوند.

وی ادامه داد: ما امروز با التقاط فرهنگی مواجه هستیم و سبک زندگی و نوع بینش ما در اثر التقاط فرهنگی دچار تغییرات زیادی شده است که نمونه بارز آن را در حوادث اخیر مشاهده کردیم.

اسحاقی با بیان اینکه انتظارات از حوزه علمیه روز به روز در حال افزایش است، گفت: امروز با بروز مسائل نوپدید در عرصه‌های مختلف مواجه هستیم و حتی فروعات دینی هم توسعه یافته و در عرصه‌های علوم پزشکی، بانکداری و ...باید پاسخگو باشیم که حوزه در طول ادوار مختلف زمانی همواره پاسخگو بوده است.

عامل توفیق آیت‌الله حائری یزدی

قائم مقام معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه تصریح کرد: امثال شیخ طوسی و متأخرینی چون محقق کرکی و محقق اردبیلی و معاصرین هم به عنوان نوآورانی چون مرحوم حائری یزدی در حوزه علمیه بیشترین فراورده‌های علمی دینی را تولید کرده‌اند و به شبهات و سؤالات پاسخ داده‌اند. نقل است در چند ماه آخر زندگی استاد ایشان یعنی آیت‌الله فشارکی تمام امور زندگی او به علت بیماری و بستری‌بودن توسط مرحوم حائری یزدی انجام شد و خداوند به واسطه همین موضوع توفیق بزرگی به مرحوم حائری داد تا حوزه را بازتأسیس کند و بعد از ایشان هم آیت‌الله بروجردی پرچم دین را برافراشته نگاه داشت.

پاسخ به 11 هزار شبهه در حوزه

قائم مقام معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه، حوزه با اینکه دچار فراز و فرود بوده ولی همیشه پاسخگوی مردم هم بوده است، اظهار کرد: ما تنها در عرصه شبهات وهابیت بیش از 11 هزار شبهه را پاسخ داده‌ایم، آقای حصون گفتند که ما این تعداد شبهه را به 700 شبهه تقلیل دادم و هنوز هم در مورد آن تحقیق می‌کنیم.

اسحاقی بیان کرد: ما باید از چند منظر سراغ شبهات برویم، ابتدا اینکه به آن‌ها پاسخ دهیم، دوم تبیین معارف دینی است که باید متناسب با زبان روز و نیاز مخاطب به آن بپردازیم و در مرحله بعد هم باید وارد فاز هجومی بشویم نه اینکه منتظر بمانیم تا آن‌ها شبهات و سؤالاتی تولید کنند و ما سراغ آن‌ها برویم.

تحول‌گرایی در حوزه

قائم مقام معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه تصریح کرد: از امتیازات حوزه‌های علمیه وجود روش اجتهادی تحول‌گرا است؛ حوزه با در نظرگرفتن عنصر زمان و مکان می‌تواند پاسخگوی نیازهای روز باشد؛ ویژگی دوم، برخورداری از منابع معتبری چون قرآن، روایات و سنت و سیره معصومین و عقل و اجماع است؛ امروز در بعد اجماع با وجود علمای زیادی که بعد از انقلاب گسترش یافت، می‌توانیم در عرصه‌های فلسفی، سیاسی، اجتماعی و کلامی و ... پاسخگوی نیازهایی باشیم که کمابیش در جامعه وجود دارد. 

قائم مقام معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه، گفت: ویژگی سوم حوزه هم برخورداری از نخبگان و سرمایه‌های فکری برجسته است و بسیاری از طلاب و استادان ما به ساخت نخبگی نائل آمده‌اند و اخیراً دبیرخانه انجمن‌های علمی حوزه بیش از دو هزار و 500 منبع متقن از استادان استخراج و آن را در نمایشگاه‌های متعدد و در قالب کتاب عرضه کرده است.

حوزه در پژوهش غریب نیست

حجت‌الاسلام اسحاقی با بیان اینکه امروز باید نفوذ حوزه را غنای بیشتری بخشیده و مرجعیت علمی آن را تقویت کنیم، گفت: در حوزه‌های علمیه با پنج گام تلاش شده تا ساحت دانش بازآفرینی علمی شود و به همین دلیل امروز پژوهش در حوزه غریب نیست و پژوهش در رواق حوزه جاری است و فرهنگ تحقیق در حال نهادینه‌شدن است. همچنین در گام دوم تلاش شده تا مهارت پژوهش‌نویسی هم در حوزه و استادان و طلاب تقویت شود.

وی اضافه کرد: معتقدیم تا استادان ماهر به پژوهش نشوند، طلاب هم با قوت به این مسیر نخواهند رفت بنابراین با برنامه‌های کارآمد استادان و طلاب را به تراز لازم رسانده‌ایم. گام دیگر ما هم توسعه فناوری‌های نوین در امر پژوهش است که امروز بیشتر استادان و طلاب از فناوری‌های نوین بهره می‌برند. همچنین گام دیگر، تقویت پژوهش‌های گروهی است که ماندگاری بیشتری دارد و آثاری مانند تفسیر نمونه با خرد جمعی و زیر نظر آیت‌الله مکارم نوشته شده، از جمله این آثار است.

قائم مقام معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه تصریح کرد: گام دیگر، دادن فرصت‌های مطالعاتی به نخبگان است تا برای بازآفرینی علمی آماده شوند. همچنین تولید انبوه از جمله راهکارهای حوزه برای توسعه پژوهش است و از این رو در قالب‌های مختلف، طلاب را وارد قلم‌زدن کرده‌ایم و مقالات و آثار زیادی تولید شده است.

تولید 17 هزار اثر در جشنواره علامه حلی

وی اضافه کرد: در جشنواره علامه حلی که 14 دوره آن در 14 سال برگزار شده است، بالغ بر 17 هزار اثر علمی ـ پژوهشی داریم که توسط خود طلاب نوشته شده است؛ در حالی که در قبل از انقلاب تعداد پژوهشگران حوزه کمتر از انگشتان دو دست بودند ولی الان با اقدامات انجام‌شده تعداد زیادی پژوهشگر داریم که در عرصه‌های مختلف علمی خوش درخشیده‌اند.

قائم مقام معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه اظهار کرد: ما معتقدیم هرقدر علم در حوزه شکوفا و روحیه پژوهشگری طلاب تحریک و گل‌های علمی آن‌ها شکوفا شود، دریچه‌ای نو به سمت تمدن نوین اسلامی گشوده می‌شود.