وظیفه اساتید تنها در تدریس کتب خلاصه نشود

حجت‌الاسلام سیداحمد قدمگاهی، مدرس حوزه علمیه خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی با تأکید بر رشد بصیرت در محیط دانشگاهی و حوزوی اظهار کرد: واژه بصیرت که در آیات و روایات و کلام قرآن فراوان تکرار شده از ماده بصر به معنای بینایی، بینش دل و حجت و عقیده قلبی است و گاهی اشتباه در برداشت معنا، این مفهوم را به انزوا کشانده است.

وی با بیان اینکه بصیر به کسی گفته می‌شود که علاوه بر علمی که دارد مصداق‌شناس هم باشد، افزود: بصیرت تنها مختص انسان‌های عالم نیست؛ علم به بصیرت‌افزایی کمک می‌کند، اما برای آن کافی نیست؛ بصیرت به معنای مصداق‌شناسی است به صرف اینکه فرد عالم باشد. در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است کسی که عالم به زمانه خود باشد از هجوم شبهات، خطاها و اشتباهات دور خواهد ماند. در واقع این عالم به زمان بودن همین بصیرت است که با علوم کلاسیک و حوزوی و دانشگاهی نیز تنها نمی‌توان به آن رسید.

قدمگاهی با بیان اینکه در علم بعضا التزامی به بصیرت نیست، اظهار کرد: تحصیل علوم حوزوی و دانشگاهی به معنای بصیرت نیست؛ چه بسیار انسان‌هایی که علم چندانی نداشتند، اما چون بصیر بودند یک شبه راه هزار ساله پیموند. پیامبر(ص) می‌فرمایند: «کسی که بدون آگاهی و بصیرت عمل کند تخریب آن بیشتر از درک کردن اوست.»؛ همچنین امام صادق(ع) می‌فرمایند: «کسی که بدون بینش و بصیرت عمل کند همچون کسی است که در بیراهه رفته و هرچه تندتر رود از مسیر دورتر خواهد شد.»

مدرس حوزه علمیه خراسان‌جنوبی با بیان اینکه در قرآن نیز آمده که بصیر با غیربصیر هیچ‌گاه برابر نیستند، تصریح کرد: انگیره و دغدغه‌مندی نسبت به مسائل پیرامون خود، مطالعه هدفمند و عمیق و تمرین کردن بسیار از ویژگی‌های فرد بصیر است؛ در واقع بصیرت‌افزایی نیاز به تمرین نسبت به فنون و مهارت‌ها و تقویت آن دارد.

قدمگاهی با بیان اینکه مصداق‌شناسی لازمه بصیرت است، تصریح کرد: ابزار بصیرت و بصیرت‌افزایی نیز شامل چشم، گوش و قلب است. چنانکه چشم ابزار شناخت و درک صحیح حقایق؛ قلب وسیله‌ای برای درک بهتر و گوش وسیله‌ای برای فهم بهتر است؛ باید از این ابزارها استفاده کرد، چراکه در روز قیامت مورد سؤال واقع می‌شوند.

وی با اشاره به نقش حوزه و دانشگاه در بصیرت‌افزایی افزود: محل بارورسازی ابزار بصیرت مجامع علمی است که شامل حوزه و دانشگاه می‌شود و در واقع باید به‌دنبال زنده کردن مفهوم بصیرت و روشن کردن فکر، ذهن و قلب افراد جامعه تنها در این محیط‌ها گشت و یا در این محل‌ها آغاز کرد.

چه زمانی به دره ناآگاهی سقوط می‌کنیم؟ 

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: در تاریخ نیز می‌بینیم که هرچه اساتید در دانشگاه و حوزه نسبت به تحولات زمانه خود آگاه‌تر بوده‌اند دانشگاه خروجی بهتری داشته است؛ در واقع وقتی نخبه حوزوی و دانشگاهی در حوزه تبیین و بصیرت‌افزایی نگاه ویژه‌ای داشته باشد طبیعی است افرادی که پای درس او می‌نشینند از او تأثیر می‌پذیرند.

قدمگاهی ادامه داد: اگر استاد دانشگاه نسبت به این مقوله بی‌تفاوت بوده و درصدد بصیرت‌افزایی خود و دیگران نباشد حوزه و دانشگاه پویایی نخواهیم داشت؛ اصولا اساتید باید در کنار تدریس در صدد بصیرت‌افزایی طلبه‌ها و دانشجویان برآیند تا به هدف لازم در خروجی حوزه و دانشگاه برسیم و یا به آن نزدیک شویم؛ در غیر این صورت به دره حیوانیت یا ناآگاهی سقوط خواهیم کرد.

وی با بیان اینکه برخی اساتید فکر می‌کنند سکوت باعث موفقیت خواهد شد در صورتی که این‌گونه نیست، افزود: استاد دانشگاه نباید تنها به تدریس در کلاس درس اکتفا کند؛ بلکه باید با درک محیط جامعه به روشنگری بپردازد؛ در واقع هدایتگری دانشجویان و طلاب و افزایش قدرت تحلیل آنان از رسالت‌هاست و رسالت حوزویان ادامه رسالت پیامبران است.

این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه معرفی اسلام ناب و حقیقی به جای اسلام سکولار نیز از دیگر وظایف است، تصریح کرد: شکل‌دهی رشد فرهنگ انقلاب‌گری، ترویج ضروریات اخلاقی، تغذیه فکری نیروهای انقلاب و شناسایی نیروهای مطلوب وظیفه اساتید است.

قدمگاهی با بیان اینکه شناخت و رفع نیازهای جامعه اسلامی و معرفی عوامل فتنه‌انگیز، آگاهی‌ مردم در برابر فتنه و مقابله با برخی از انحرافات، ایستادگی در برابر تهجر و روشنفکرنمایی و همچنین مقابله با شبهات از دیگر وظایف استاد دانشگاه است، افزود: در واقع وظیفه اساتید تنها در تدریس کتب خلاصه نمی‌شود.

وی با بیان اینکه در کتب دانشگاهی و حوزوی به این مقوله اصلا پرداخته نشده و یا بسیار کم پرداخته شده؛ در حالی که یکی از لوازم بصیرت‌‌افزایی مطالعه کتب مفید است، یادآور شد: در پایان باید گفت تا زمانی که کتب دانشگاهی به بصیرت‌افزایی نپردازند نمی‌توان انتظار تولد و یا رشد بصیرت را از جامعه حوزوی و دانشگاهی داشت.