انگیزه را از پژوهشگران قرآنی نگیرید

یکی از مسائل پیش روی فعالان قرآنی، عدم توجه به پژوهش‌های قرآنی است؛ امری که تا آنجا دچار آسیب شده که انگیره فعالان این حوزه را گرفته، چراکه پژوهش‌هایشان که می‌تواند مسئله‌ای از جامعه را حل کند در گوشه کتابخانه‌ها خاک می‌خورد؛ این مسئله انگیزه را از پژوهشگران قرآنی گرفته و باعث شده تحقیقاتی که مسئله‌محور بوده و براساس آموزه‌های قرآنی قرار است نیازی از جامعه را برطرف کند، عملا تنها ذر ذهن پژوهشگر باقی مانده و عملیاتی نشود.

فعالان قرآنی معتقدند پژوهش‌ها یا آن‌چنان که باید از قوت خاصی برخوردار نبوده و تنها به‌دنبال پر کردن عملکرد هستند و یا در صورت قوی بودن به عملیاتی‌سازی نمی‌رسند. در ادامه سلسله مصاحبه‌های ایکنا از خراسان‌جنوبی در مورد چالش‌های فعالان قرآنی به مسائل ناظر بر پژوهش‌های قرآنی پرداخته‌ایم که تقدیم مخاطبان می‌شود.

میثم کهن‌ترابی، پژوهشگر قرآنی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا با اشاره به مشکلات تحقیق در حوزه قرآن اظهار کرد: پژوهشگران و پژوهش دوستان قرآنی با مشکلات زیادی مواجه هستند که لازم است دیده و به آن پرداخته شود؛ بحث در این موضوع گسترش زیادی دارد که باید به تمام ابعاد آن نگریست.

وی افزود: امروزه پژوهش‌های قرآنی نسبت به تمام فعالیت‌ها در این حوزه باید در صدر بنشینند؛ این به این معنا نیست که تلاوت و حفظ و امورات قرآنی دیگر اهمیت ندارد؛ بدیهی است که حائز اهمیت است، اما جامعه امروز مطالبات، پرسش‌ها و اساسا نگاهی که به دین و متون مقدس وجود دارد بیش از هر امری توسعه پژوهش‌های قرآنی را می‌طلبد.

بیشتر بخوانید:

• مسابقات قرآنی دستگاه‌های اجرایی و کاری که به کاردان سپرده نمی‌شود
• تقویت پژوهش‌های نوین علمی قرآنی در دستور کار قرار گیرد

کهن‌ترابی با بیان اینکه پژوهش قرآنی باید در رأس حمایت و پیگیری مسئولان و متولیان امر قرار بگیرد، تصریح کرد: اگر بخواهیم آسیب‌های پیرامون پژوهش‌های قرآنی را دسته‌بندی کنیم باید گفت به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند که آسیب نخست ضعف در پژوهش‌هاست. برخی از پژوهش‌ها از قوت کافی برخوردار نیست که این امر به دو دلیل ضعف در دانش پژوهش و ضعف در انتخاب موضوع است. دانشجویان علاقه‌مند به پژوهش‌ و کار قرآنی از رشته‌های دیگر وارد این رشته شده و به کار تحقیقی در حوزه قرآن آشنا نیستند که باید محیط دانشگاهی این امر را فراهم کند.

وی ادامه داد: باید این افراد پژوهش در حوزه قرآن را بیامورند که این اتفاق نمی‌افتد و گاهی دانشگاه‌ها درسی به نام روش تحقیق نداشته و یا تنها آشنایی اندکی را برای دانشجو رقم می‌زنند و در نتیجه به علت ضعف در دانش پژوهش با تحقیقاتی مواجه می‌شویم که اساسا از قوت علمی کافی برخوردار نیستند؛ در این موارد دانشجو با اینکه علاقه‌مند و پیگیر است، اما نتیجه خوبی ارائه نمی‌شود.

این پژوهشگر بیان کرد: دانشجویان برای نوشتن پژوهش‌ها با مشکلات بسیاری مواجه‌اند که باعث می‌شود برخی تحقیقات از ضعف علمی رنج ببرند؛ در بحث ضعف در انتخاب موضوع نیز باید گفت گاهی موضوعاتی مطرح می‌شوند که اساسا ناظر بر حل مسئله نیست و برای حل این امر باید قبل از پژوهش سؤال کرد که علم و پژوهش قرار است چه کند و به چه مسائلی پاسخ دهد.

کهن‌ترابی تصریح کرد: برخی پژوهش‌های نظری لازم هستند، اما از همه مهم‌تر این است که پژوهش قرآنی ناظر بر حل مسئله باشد؛ به‌عنوان مثال مسائل جامعه ما چیست و اندیشه قرآنی عملا چه پاسخی دارد که این نیازمند انجام پژوهش قوی است. پژوهش باید مورد استفاده قرار بگیرد، اما با انتخاب نادرست موضوع، این امر محقق نمی‌شود و در موضوعاتی که قرآن به آن پرداخته اساساً ایده‌پردازی و تحلیل کافی صورت نمی‌گیرد؛ گاهی موضوعاتی که در نگاه قرآن بسیار مهم است در برخی از تحقیقات دیده نمی‌شود.

این پژوهشگر ادامه داد: باید در نظام آموزش عالی به روش تحقیق پرداخته و موضوعات پژوهشی مطلوب جامعه تمرین شده و اساتید نیز به‌گونه‌ای برای تمرین با دانشجویان تشویق شوند تا عملا پژوهش‌ها از آسیب رهایی پیدا کنند.

کهن‌ترابی با اشاره به آسیب دیگر که شامل عدم حمایت از پژوهش‌های قرآنی است، تصریح کرد: با وجود اینکه نهادها و سازمان‌های زیادی داریم که متولی امر قرآن هستند آن حمایتی که باید از پژوهش‌های قرآنی شود، صورت نمی‌گیرد. به‌طور مثال، بالاترین سطحی که برای پرداختن به پژوهش قرآنی در کشور انجام می‌شود، همایش بین‌المللی پژوهش‌های قرآنی در حاشیه مسابقات بین‌المللی است که در یک دوره مقام اول و در دوره دیگر مقام سوم را کسب کردم که در دوره‌ای که مقام سوم را به‌دست آوردم هدیه رتبه اول قرائت قرآن پنج برابر تجلیل فرد با پژوهش برتر بود؛ دلیل طرح این موضوع صرفا بحث هدیه به‌طور خاص نیست؛ بلکه بحث نگاه به پژوهش است.

این پژوهشگر قرآنی با بیان اینکه پژوهشی که قوی و مسئله‌محور باشد و رتبه کسب کرده چرا با رتبه‌های برتر در سایر حوزه‌ها این مقدار تفاوت دارد، افزود: باید پژوهش برتر دیده و به آن پرداخته شود؛ موضوع دیگر بحث چاپ کتاب در حوزه پژوهش‌های قرآنی است که فرد باید مسیرهای پرپیچ و خمی را برای انتشار طی کند که این امر انگیزه پژوهشگران را گرفته و به حسرتی در دل مانده برای چاپ کتاب تبدیل می‌کند.

کهن‌ترابی با بیان اینکه اگر پژوهش مسئله‌ای را رفع می‌کند چرا سازمان‌ها براساس آن مکلف به عمل نشده و در تصمیم‌گیری‌ها آن را نبینند، تصریح کرد: پژوهش‌های قرآنی بسیاری داریم که در کتابخانه‌ها خاک می‌خورند و گویا تاریخ استفاده از آن‌ها به پایان رسیده است؛ در حالی که پژوهش قرآنی تاریخ انقضا ندارد.

وی با تأکید بر لزوم حمایت‌های مادی و معنوی برای چاپ کتاب پژوهشگران افزود: باید به آثار خوب پرداخته و این موارد دیده شده و در صدر بنشینند؛ از طرفی کار ضعیف باید تقویت و به کار خوب پرداخته و بها داده شود؛ نکته پایانی اینکه باید در عملکردهای خود تغییر رویه دهیم تا آسیب‌ها به حداقل ممکن برسد.