بایسته‌های مواجهه کودکان با فناوری دیجیتال
کارشناس فضای مجازی گفت: پدر و مادرها باید بتوانند قوانین مشخص را برای استفاده فرزندان از ابزار دیجیتال در خانه وضع کنند، مثلاً اينكه کودکان و نوجوانان تنها برای یک ساعت در شبانه‌روز می‌توانند از این ابزارها شامل گوشی، تلویزیون، ابزارهای بازی رایانه‌ای و ... استفاده کرده و مابقی اوقات فرزندان به شیوه‌های دیگر پر شود.
امید امیدی، کارشناس فضای مجازی و مدرس امنیت کاربری در چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا از استان در تبیین مفهوم «بلوغ دیجیتال» و با اشاره به اینکه این تعبیر مفهومی سازمانی و شرکتی ناظر بر بهینه ساختن محیط کار و تولید و تحول مدیریت کسب و کار با بهره‌گیری از فناوری دیجیتال است، اظهار کرد: بلوغ دیجیتال بتدریج در ساحت اجتماعی و خانواده نیز مطرح شده و در کنار تعابیری چون بلوغ اجتماعی، بلوغ فکری، جسمی و ... موضوعیت دارد، اگرچه باید گفت این تعبیر در جوامع و نهادهای اجتماعی تربیتی آنچنان رواج ندارد و رسمیت نیافته است.
وی ادامه داد: با اینحال بلوغ دیجیتال در حوزه اجتماعی و کودک و نوجوان به مرحله‌ای از فرایند رشد افراد گفته می‌شود که انسان با فناوری و اینترنت آشنا شده باشند، یعنی هم از حیث فنی مسلط باشد و هم استفاده و بهره‌گیری از فناوری در بهبود و ارتقای زندگی را بداند و مهم‌تر آنکه، از خطرات و آسیب‌های این پدیده‌های نوین نیز آگاه باشد و از فناوری استفاده نادرست نکند.
امیدی با تصریح اینکه بلوغ دیجیتال باید منجر به ایجاد توانمندی‌هایی در فرد شود، گفت: فرد باید یاد بگیرد هر تکنولوژی و ابزاری که به دستش رسید در قبال آن مسئولیت دارد و باید در جنبه‌های امنیتی و خصوصی آگاهی لازم را داشته باشد؛ در حوزه سواد مجازی موضوعی با عنوان امنیت کاربری مطرح است که آگاهی فرد را از حیث فنی در مباحث امنیتی و خصوصی ارتقا می‌دهد تا بلوغ دیجیتال حاصل شود.
این مدرس دانشگاه در استان در خصوص سن مناسب ورود کودکان به فضای مجازی، توضیح داد: کارشناسان فضای مجازی در ایران عموماً قائلند که کودکان زیر ۱۴ سال نباید حساب شخصی در شبکه‌های اجتماعی و یا ابزار دیجیتال شخصی مانند تلفن همراه، رایانه و ... در اختیار داشته باشد، این رقم در آمریکا حدود ۱۳ و در کشورهای اروپایی به‌صورت میانگین، حدود ۱۴ سال است. در قانون حفاظت از اطلاعات اتحادیه اروپا (GDPR)، سن مجاز ورود و فعالیت در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، ۱۵ سال است.
سن مجاز ورود به شبکه‌های اجتماعی
امیدی ادامه داد: تعیین سن در حوزه استفاده شخصی از فناوری بدین معناست که اگر مشکلی در این حوزه پدید آید باید با استناد به این فرآیندها مشکل برطرف شود و کودک با آموزش لازم پس از این سن بتواند به بلوغ دیجیتال برسد. با اینحال، به‌نظرم سن بلوغ دیجیتال برای کودکان و نوجوانان بر حسب شرایط هر خانواده، توانمندی والدین، نوع آموزش‌ها و ... باید تعیین شود و نمی‌توان یک رقم کلی و عمومی برای این سن اعلام کرد.
این کارشناس امنیت کاربری تأکید کرد: والدین باید بتوانند شرایط فرزندان را ارزیابی و توانایی و ایمنی آنان در برابر آسیب‌ها را سنجش کنند و سپس در خصوص در اختیار قرار دادن امکانات فناوری دیجیتال تصمیم بگیرند. والدین همچنین باید بدانند که گوشه‌گیری و آسیب‌های جسمی و روحی بخشی از آسیب‌های استفاده نامتعارف و غیراستاندارد از این فضا برای کودکان است.
امیدی افزود: کنترل و تربیت والدین در قبال کودکان و نوجوانان در این حوزه اهمیت بالایی دارد، متأسفانه بسیاری از والدین بلوغ دیجیتال ندارند و به واسطه شغل و درگیری‌های روزمره این مسئله برایشان اولویت نیست. پدر و مادرها باید بتوانند قوانینی مشخص را برای استفاده فرزندان از ابزار دیجیتال در خانه وضع کنند. مثلاً اينكه کودکان و نوجوانان تنها برای یک ساعت در شبانه‌روز می‌توانند از این ابزارها شامل گوشی، تلویزیون، ابزارهای بازی رایانه‌ای و ... استفاده کرده و مابقی اوقات فرزندان به شیوه‌های دیگر پر شود.
والدین حداقل‌ها از سواد مجازی را بدانند
وی با بیان اینکه والدین باید امنیت کاربری را به‌عنوان حداقل‌ها در سواد فضای مجازی فرا بگیرند، یادآور شد: بسیاری از موارد مانند هک تلفن همراه، کلاهبرداری اینترنتی، سوءاستفاده، مزاحمت نوامیس و ... برای پیشگیری عنوان می‌شود که والدین باید مورد توجه قرار دهند؛ آنان همچنین باید دنبال نرم‌افزارهای مفید در این فضا بروند. معتقدیم که حضور کودک زیر ۱۴ سال در فضای مجازی باید ۱۰۰ درصد توسط والدین کنترل شود و لذا یک کودک نباید ابزار دیجیتال شخصی در اختیار داشته باشد و تنها می‌تواند از ابزار والدین یا برادر و خواهر بزرگ‌تر استفاده کند.
این کارشناس فضای مجازی تأکید کرد: اگر کودک زیر ۱۴ سال توسط والدین در فضای مجازی کنترل نشود و قانونی از سوی پدر و مادر برای این موضوع مشخص نشود، خطر افول اخلاقی کودک در آینده در کنار افسردگی و گوشه‌گیری وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه امروزه مباحث مرتبط با هوش مصنوعی بسیار مورد توجه قرار دارد، بیان کرد: هوش مصنوعی از ساختار عصبی انسان الگو می‌گیرد که اطلاعات را به یک مدل ریاضی می‌دهند و این مدل فرایندی را می‌آموزد و پس از آن، این هوش مصنوعی می‌تواند داده تولید کرده یا تصمیم‌گیری کند. حال این ساز و کار را در شبکه عصبی انسان تصور کنید و کودکان و نوجوانان که دائماً در حال کسب تجربه و یادگیری هستند و قوه تحلیل خود را ارتقا می‌دهند، امواج وسیعی از اطلاعات را از فضای مجازی دریافت می‌کنند که اگر این اطلاعات ناصحیح باشد، فرآیندها و تحلیل‌های غلط در شبکه ذهنی و عصبی آنان نهادینه می‌شود.
امیدی گفت: به این ترتیب مدل‌ها و شبکه‌های یادگیری ذهن انسان افراد در این فرایند دچار تحلیل‌ها و موضع‌گیری‌های ناصحیح می‌شوند و هر چه سن مواجهه کودکان با شبکه‌های اجتماعی کمتر باشد، این خطر و آسیب بیشتر خواهد بود. در این فرایند، کودک قوه تشخیص ندارد، هر اطلاعات نادرستی را یاد می‌گیرد و شبکه یادگیری او دچار خطا می‌شود که اصلاح آن بسیار دشوار خواهد بود.
انتهای پیام
