رشد تولید در گرو سرمایه‌گذاری و انتقال عظیم فناوری است
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه پیش‌نیاز رشد تولید، سرمایه‌گذاری و انتقال عظیم فناوری است، گفت: در شرایط فعلی اقتصاد کشور، پس‌انداز جدیدی شکل نمی‌گیرد تا بتوان با آن سرمایه‌گذاری انجام داد و انتقال فناوری نیز با محدودیت‌ها و موانع بسیاری روبروست.
شهرام معینی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان با اشاره به شعار سال مبنی بر «مهار تورم، رشد تولید» اظهار کرد: اغلب کشورها در بلندمدت رشد اقتصادی را تجربه می‌کنند، ولی این نرخ رشد بالاست که می‌تواند موجب جهش یک کشور و پیشی گرفتن آن از کشورهای هم‌ترازش شود. در مقابل، اگر نرخ رشد پایین باشد، از کشورهای هم‌تراز خود عقب می‌ماند و به جرگه کشورهای ضعیف‌تر می‌پیوندد.
وی افزود: رشد تولید در یک کشور، دو پیش‌نیاز یا نیازمندی اساسی دارد؛ سرمایه‌گذاری و فناوری. برای نمونه، اگر بخواهیم یک واحد فولادسازی جدید راه‌اندازی کنیم و فناوری آن را هم در اختیار داشته باشیم، به سرمایه‌گذاری برای احداث ساختمان و خرید تجهیزات و ماشین‌آلات نیاز است. وقتی خواهان رشد بالا هستیم، باید سرمایه‌گذاری عظیمی برای آن انجام دهیم. از سوی دیگر، اگر بخواهیم در صنایعی مانند خودرو، تلفن همراه، لوازم خانگی و... تولید انجام دهیم که قابلیت صادرات و بازار خرید داخلی داشته باشد، باید آخرین فناوری روز دنیا را در اختیار داشته باشیم تا محصولی که تولید می‌شود، هم در داخل و هم در خارج مشتری جدی داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان تصریح کرد: هر کشوری نمی‌تواند آخرین فناوری روز دنیا در همه زمینه‌ها را در اختیار داشته باشد و باید آن را از دیگران خریداری کند. کشورهای معدودی مانند آمریکا، ژاپن و آلمان هستند که می‌توانند در بسیاری از رشته‌های صنعت صاحب آخرین فناوری باشند و سایر کشورها در عین حال که در صنایع گوناگون تولید انجام می‌دهند، آخرین فناوری روز را خریداری می‌کنند. بنابراین، وقتی از رشد بالای تولید صحبت می‌کنیم، دو نیازمندی اساسی دارد؛ سرمایه‌گذاری عظیم و انتقال عظیم فناوری. در عین حال، این پرسش نیز مطرح می‌شود که این سرمایه و فناوری چگونه قرار است تأمین شود؟ معمولاً در کشور ما سرمایه با نقدینگی اشتباه گرفته می‌شود، در حالی که سرمایه بخشی از تولید یک کشور است که مصرف نمی‌شود. اگر فرض کنیم یک خانوار در سال، 300 میلیون تومان درآمد دارد که 200 میلیون تومان آن را مصرف و 100 میلیون تومان باقی‌مانده را پس‌انداز و سرمایه‌گذاری کند، درباره یک کشور نیز همین موضوع صدق می‌کند.
سرمایه بخشی از تولید است که مصرف نمی‌شود
وی ادامه داد: اشتباهی که معمولاً در کشور ما رخ می‌دهد، این است که تصور می‌شود عده‌ای سرمایه در اختیار دارند، ولی آن را به کار نمی‌اندازند. بنابراین، باید زمینه را فراهم و آنها را به سرمایه‌گذاری تشویق کرد. این در حالی است که هیچ‌کس سرمایه‌اش را در پستو نگه نمی‌دارد و چنین سرمایه‌ای در کشور وجود ندارد. اگر کسی خانه یا زمین در اختیار دارد، این به معنای داشتن سرمایه جدید نیست. برخی هم فکر می‌کنند که سرمایه‌ها در سفته‌بازی به کار گرفته می‌شود و افراد با آن خانه و زمین می‌خرند که افسانه‌ای بیش نیست و ناشی از درک نکردن دلایل قضیه است.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان افزود: سرمایه جدید بخشی از تولید است که مصرف نشده، پس‌انداز می‌شود و می‌توان با آن سرمایه‌گذاری انجام داد. ممکن است این پرسش مطرح شود که پس قبلاً چگونه می‌توانستیم سرمایه‌گذاری کنیم؟ در پاسخ باید گفت ما کشوری بودیم که میزانی نفت صادر می‌کردیم و تقریباً همه کشورها همین‌گونه‌اند، یعنی وسیله‌ای برای کسب درآمد ارزی دارند. چون کشاورزی در کشور ما در سطحی نیست که بتواند نیاز تمام جمعیت را تأمین کند، بخشی از درآمد حاصل از فروش نفت صرف واردات غذا و دارو و مابه‌التفاوت آن پس‌انداز می‌شد. بنابراین، وقتی قرار بود یک واحد اقتصادی جدید راه‌اندازی شود، زمینه‌اش فراهم بود؛ یعنی می‌توانستیم با استفاده از مصالح داخلی ساختمان آن را احداث کنیم و برای خرید و واردات ماشین‌آلات، از ارز نفتی مازاد بر نیاز داخلی که پس‌انداز شده بود، استفاده می‌کردیم.
معینی تصریح کرد: برای هر کشوری رشد بالا امکان‌پذیر نیست و همواره کشورهای معدودی هستند که می‌توانند رشد بالایی داشته باشند و زمینه آن را فراهم کنند. ما اکنون سرمایه در اختیار نداریم و با مجموع درآمدی که در کشور وجود دارد، فقط می‌توانیم نیازهای زیستی‌مان را تأمین کنیم و تعدادی مسکن و خودرو بسازیم. درواقع، چیزی برای سرمایه‌گذاری باقی نمی‌ماند و سرمایه‌گذاری در کشور ما صفر شده است، نه به این دلیل که زمینه آن فراهم نیست، بلکه سرمایه و پس‌اندازی شکل نمی‌گیرد. انتقال فناوری نیز چندان ممکن نیست و ضمن اینکه توان خرید آن را نداریم، با ما همکاری هم نمی‌شود.
وی با بیان اینکه هر کشوری در خصوص رشد تولید باید وضعیت خود را بشناسد، گفت: مزیتی که به کشوری مانند ترکیه کمک کرده تا در بعضی از دوره‌ها رشد خوبی را تجربه کند، درآمد حاصل از گردشگری و نیز جذب سرمایه بوده که مجموع این دو در صنایع تزریق و موجب رشد می‌شده است. کشوری هم که منابع طبیعی داشته باشد، می‌تواند با فروش آن درآمد به دست آورد و به تبعش، پس‌انداز ایجاد کند و انتقال فناوری انجام دهد. کشوری مانند چین نیز نیروی کار ارزان دارد که از این طریق، محصول تولید و صادر می‌کند، درآمد ارزی به دست می‌آورد و صنایع جدید از محل این درآمد شکل می‌گیرد. لذا اینکه در شرایط تحریم رشد و افزایش تولید امکان‌پذیر باشد، در بلندمدت به اندازه یک تا دو درصد خواهد بود، ولی رشد بالا به سرمایه عظیمی نیاز دارد که حتی اگر امکان فروش میزان بالایی از نفت را داشته باشیم، باز هم در شرایط فعلی کافی نخواهد بود و نیاز است که سرمایه عظیم خارجی جذب شود. از سوی دیگر، انتقال عظیم فناوری هم نیاز است تا بتوانیم مازاد بر مصرف داخلی، محصول تولید و صادر کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان اظهار کرد: ما در حال حاضر، امکان صادرات نفت را نداریم و صادرات غیرنفتی نیز با یک‌سری مشکلات مواجه است. بنابراین، درآمد مازاد در اختیار نداریم و واردات غذا، دارو، قطعات کارخانجات و نهاده‌ها نیز با دشواری صورت می‌گیرد. اکنون درآمدی که از طریق تولید به دست می‌آوریم، در حد مصرف ماست و مازاد بر آن چیزی تولید نمی‌کنیم. البته در بعضی از صنایع مانند پتروشیمی این اتفاق می‌افتد، ولی به اندازه‌ای که بتوانیم بعضی از اقلام را وارد کنیم و مازادی شکل نمی‌گیرد تا بتوانیم سرمایه‌گذاری کنیم. در سطح کلان اقتصاد ایران، پس‌انداز جدیدی شکل نمی‌گیرد تا مبدأ سرمایه‌گذاری شود، چون به اندازه مصرف‌مان تولید می‌کنیم و معاملاتی که انجام می‌شود، تبدیل دارایی‌هاست.
محبوبه فرهنگ
انتهای پیام
