گستره اثرات تقوا در کلام امیرالمؤمنین(ع)
حبیب‌الله صابری‌نسب، پژوهشگر نهج‌البلاغه معتقد است تقوا پیشگی فقط به دین اسلام محدود نشده و تمام انبیای الهی پیروان خود را به انجام این فریضه الهی دعوت کردند. گسترده تقوا در جامعه بسیار است و ابعاد آن باید برای نسل جدید بازگو شود.
حبیب‌الله صابری‌نسب، پژوهشگر نهج‌البلاغه و مدرس دانشگاه، در گفت‌وگو با ایکنا از استان مرکزی، تقوا و پرهیزکاری را یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های رفتاری و اخلاقی انسان برشمرد و اظهار کرد: تقواپیشگی فقط به دین اسلام محدود نشده و تمام انبیای الهی پیروان خود را به این شاخصه مهم انسانی توصیه فرمودند.
وی ضرورت پرهیز از شهوت و گناه را متذکر شد و با بیان اینکه پیشه کردن تقوا راهی مطمئن برای در امان ماندن از معصیت است، ادامه داد: اگر کسی بخواهد از آتش جهنم دور بماند باید تقوا پیشه کرده و از محرمات پرهیز کند. همه می‌دانیم انجام واجبات انسان را به بهشت هدایت و انجام گناه ما را به جهنم نزدیک می‌کند. تقوا در دنیا می‌تواند همچون سپری در برابر گناه باشد که راه رسیدن به بهشت را برای انسان ترسیم می کند.
بیشتر بخوانید:
- دوراندیشی در کلام حضرت علی(ع)
- چگونگی مهارت نفس از نگاه حضرت علی(ع)
- چگونگی کنترل زبان از نگاه نهج‌البلاغه
- نسخه حضرت علی(ع) برای خانه تکانی دل
صابری‌نسب به فرازی از خطبه 114 نهج‌البلاغه که می‌فرماید: «أُوصِيكُمْ، عِبَادَ اللهِ، بِتَقْوَى اللهِ الَّتي هِيَ الزَّادُ وَ بِهَا الْمَعَاذُ: زَادٌ مُبْلِغٌ، وَ مَعَادٌ مُنْجِحٌ، اى بندگان خدا! شما را به تقوا سفارش مى‌كنم كه زاد و توشه سفر آخرت است و هم پناهگاه در برابر عذاب الهى، زاد و توشه‌اى كه انسان را به مقصد مى‌رساند، و پناهگاهى كه او را از خطرات رهايى مى‌بخشد» استناد کرد و افزود: انسان متقی در همه حال حتی در بدترین شرایط ممکن راهی برای برون رفت از مشکلات با درنظر گرفتن رضایت الهی پیدا کرده و تقوا را خط قرمز فعالیت‌های خود ترسیم می‌کند.
وی تقوا را یکی از الزامات زندگی هر انسانی دانست و اضافه کرد: اگر زندگی انسان برپایه تقوا، امید و ایمان به خدا استوار باشد از انجام هرگونه کار بیهوده و هرج‌و‌مرج پرهیز می‌کند. تقوا باعث هدفمندار شدن زندگی شده و از انسان را از قرار گرفتن در مسیر بیراهه و هوی و هوس مصون نگه می‌دارد. تقواپیشگی باعث می‌شود زندگی تحت عقلانی پیش رود.
این مدرس دانشگاه به بخشی از خطبه 112 نهج‌البلاغه: «اِنَّ تَقْوَی اللّهِ حَمَتْ اَوْلِیاءَ اللّهِ مَحارِمَهُ وَ اَلْزَمَتْ قُلوبَهُمْ مَخافَتَهُ، حَتّی اَسْهَرَتْ لَیالِیَهُمْ وَ اَظْمَأَتْ هَواجِرَهُمْ، تقوای الهی، دوستان خدا را در حمایت خود قرار داده و آنها را از تجاوز به حریم محرّمات الهی نگه داشته و خوف خدا را ملازم دل‌های آنها قرار داده تا آنجا كه شب‌های آنها را زنده و آنان را بیدار نگه داشته و روزهای آنها را قرین تشنگی و روزه‌داری كرده است» استناد کرد و ادامه داد: جوانان را باید با ابعاد و نشانه‌های تقوا آشنا کرد؛ چراکه گستره و دامنه این فریضه الهی بسیارست و باید با آموزش در جامعه نهادینه کرد.
صابری‌نسب در ادامه به قسمتی از خطبه 189 نهج‌البلاغه: «فَاِنَّ التَّقْوی فِی الْیَوْمِ الْحِرْزُ وَ الْجُنَّةُ وَ فی غَدٍ الطَّریقُ اِلَی الْجَنَّةِ، یعنی تقوا در زندگی دنیا برای انسان به منزله یک حصار و یک سپر و در فردای آخرت راه بهشت است» اشاره و افزود: دشمن امروز به دنبال دور نگه داشتن جوانان و نوجوانان از مبانی اعتقادی و دینی همچون تقوا و ... است، اما اگر نسل جدید هوشیار باشند با تأسی از احکام و آموزه‌های دینی فریب نیرنگ و مارهای خوش خط و‌خال دشمن را نخواهند خورد. تقوا حالت روحی و قوت معنوی است که باعث می‌شود انسان از گناه پرهیز کند. تقوا در دین مبین اسلام در قالب انزوا و گوشه‌گیری تعریف نمی‌شود.
آثار تقوا از دیگر مواردی است که صابری‌نسب در ادامه سخنان خود به آن اشاره کرد و گفت: مولا علی(ع) در خطبه 132 می‌فرمایند: «فَمَنْ أَشْعَرَ التَّقْوَى قَلْبَهُ بَرَّز، مَهَلُهُ وَ فَازَ عَمَلُهُ، بنابراين هر كس تقوا را در كانون قلب خويش قرار دهد كارهاى نيک او ظاهر مى‌شود، و عملش به پيروزى مى‌رسد». آثار و ثمره وجودی تقوا را می‌توان در رفتار و اعمال انسان مشاهده کرد. رفتارهای ظاهری که از دست، چشم و زبان انسان ایجاد می‌شود رابطه عمیق با تقوا دارد؛ چراکه هرچه تقوا در اعماق دل انسان بیشتر نفوذ کند، بازدارندگی در مقابل گناه بیشتر و محکم‌تر خواهد بود.
وی با اشاره به خطبه 83 « فَاتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ تَقِيَّةَ ذِي لُبٍّ شَغَلَ التَّفَكُّرُ قَلْبَهُ وَ أَنْصَبَ الْخَوْفُ بَدَنَهُ وَ أَسْهَرَ التَّهَجُّدُ غِرَارَ نَوْمِهِ، اى بندگان خدا! از خدا بترسيد، همچون ترسيدن خردمندى كه انديشه (مبدأ و معاد) دل او را به خود مشغول ساخته و ترس (از خدا و رستاخيز) پيكرش را رنجور كرده و عبادت شبانه همان اندک خوابش را هم از او گرفته است»، ادامه داد: ترس از خدا نشانه ایمان و تقواست و ترس از خدا به نشانه تقوا یکی دیگر از آثار تقواست.
این پژوهشگر نهج‌البلاغه در پایان به فرازی از خطبه 193 «اَلْمُتَّقونَ فيها (فِى الدُّنيا) هُمْ اَهْلُ الْفَضائِلِ مَنْطِقُهُمُ الصَّوابُ وَ مَلْبَسُهُمُ الاِقْتِصادُ وَ مَشْيُهُمُ التَّواضُعُ، تقواپيشگان، در دنيا اهل فضايلند، گفتارشان راست و درست، روششان ميانه‌روى و رفتارشان متواضعانه است، استناد کرد و افزود: تمام فضایل رفتاری و اخلاقی انسان با یکدیگر مرتبط است و افراد متقی هیچگاه زبان به دروغ بازنکرده و گفتار و عملشان یکی است.
انتهای پیام
