ضرورت هم‌فکری حوزه و دانشگاه برای تحقق نظام اقتصادی اسلام + صوت

معصومه آقاپور علیشاهی، کارشناس اقتصادی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس دهم در گفت‌وگو با ایکنا، درباره چرایی عدم اجرای دقیق نظام اقتصادی اسلام در کشورمان همانند نظام سیاسی اسلام گفت: طبق تعریفی که از اقتصاد ارائه شده، اقتصاد هنر شفاف اندیشیدن است. یکی از مشکلاتی که در کشور با آن مواجه هستیم این است که باید آمارها واقعی باشند، حقیقت‌ها را پذیرفت و براساس حقیقت‌ها زیربنای اقتصاد را بنا کرد و سپس منطبق با زیربناهای اقتصادی، سیستمی را که به دنبال آن هستیم اجرایی کنیم ولی در کشور ما این موارد مورد توجه قرار نداشته و همواره تلاش شده اقتصاد را به صورت دستوری پیش برد.

وی افزود: هیچ‌گاه اقتصاد دستورپذیر نبوده و نخواهد بود، بلکه اقتصاد با واقعیت‌ها کنار می‌آید و واقعیت‌ها برروی آن تأثیر می‌گذارند و تأثیرپذیری‌اش را کاملاً بر مؤلفه‌های اجتماعی نشان می‌دهد. برای بررسی و تحلیل چرایی عدم اجرای کامل نظام اقتصادی اسلام در کشور ابتدا باید شرایط و مؤلفه‌ها شفاف شوند، آمارها را کرد کرد و براساس آن درصدد پیاده‌سازی اقتصاد اسلامی بود. اقتصاد اسلامی از یک سری پایه‌های اساسی مانند بانکداری اسلامی، عرضه و تقاضا، خمس و زکات و مالیات بهره می‌برد و لذا همه اینها را باید براساس آن سیستمی که به آن اشاره کردم طراحی کنیم و در نهایت در اجراسازی‌شان کوشا باشیم.

لزوم توجه به تخصص و تعهد در اقتصاد اسلامی

کارشناس اقتصادی بیان کرد: تخصص و تعهد هر دو در اقتصاد اسلامی دارای جایگاه و اهمیت هستند و باید این دو را ملاک گزینش مدیران اقتصادی کشور قرار داد.

آقاپور علیشاهی در کنار نبود شفافیت، تخصص و تعهد؛ عامل بعدی در عدم اجرایی‌سازی نظام اقتصادی اسلام را مرتبط با نبود ارتباط سازنده میان حوزه و دانشگاه دانست و در این رابطه تأکید کرد: همکاری حوزه و دانشگاه بسیار مهم و ضروری است و باید پذیرفت با همکاری این دو می‌توان فناوری‌های نوین را در کشور اجرایی کرد و هم اینکه تحقق نظام اقتصادی اسلام را رقم زد.

وی با اشاره به کاربردی نبودن برخی پژوهش‌ها در حوزه اقتصاد اسلامی گفت: در شرایط فعلی اغلب اقدامات پژوهشی به صورت جزیره‎ای صورت می‌پذیرند، یعنی حوزه راه خودش را می‌رود و دانشگاه هم به همین شکل و همین مسئله فضای پژوهشی کشور را به شدت تحت تأثیر قرار داده، درصورتی که همه این مجاری باید به یک نقطه ختم و در یکجا تجمیع شوند و در کنار یکدیگر منطبق با حقیقت‌های اجتماعی خروجی قابل اجرایی از آنها شاهد باشیم.

بیشتر بخوانید:

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس دهم ادامه داد: رهبر معظم انقلاب اسلامی مرتب تأکید می‌کنند «زمانی یک سیاست درست است که خروجی آن در جامعه مشهود باشد.» پس اگر مدام تعریف و تمجید کنیم یا از یک سری از آمارها سخن بگوییم اما خروجی آن در جامعه که آسایش و رفاه مردم است حاصل نشود کار ما بی‌نتیجه خواهد ماند.

آقاپور علیشاهی در پیشنهادی تأکید کرد: به نظر من در قرن 21، اقتصاد اسلامی باید با فناوری‌های نو پیش برود؛ همانطور که در کشورهای توسعه‌یافته اسلامی مانند مالزی و اندونزی این پیوند قابل مشاهده است. در این کشورها به دلیل شفافیت سیستم، مالیات‌ستانی و نرخ بهره مورد پذیرش عامل قرار داشته و مردم به نظام اقتصادی کشورشان اعتماد کامل دارند. نرخ منصفانه مالیات، توجه به اقشار آسیب‌پذیر و کاهش بهره بانکی و دیگر موارد در تحقق اقتصاد اسلامی و جلب مردم به این نوع اقتصاد کمک خواهد کرد. در اصل این موارد در ذات اقتصاد اسلامی نهفته که به دلیل وجود برخی تصمیمات و سیاست‌های اشتباه تاکنون اجرایی نشده‌اند.

اقتصاد در حال گذار ایران؛ نیازمند ایجاد زیرساخت

وی با بیان اینکه ایران کشوری در حال گذار است و باید زیرساخت‌ها را در آن ایجاد کرد، گفت: به دلیل در حال توسعه بودن کشور، فرازونشیب‌های بسیاری وجود دارند و تا زمانی که شفافیت آمار و اطلاعات وجود نداشته باشند و حقیقت‌ها و واقعیت‌ها را در کنار این آمارها نپذیریم، هیچ‌گاه سیستم اقتصادی اسلام به صورت صحیح اجرایی نخواهد شد.

کارشناس اقتصادی اضافه کرد: حضرت علی(ع) حدیثی دارند و می‌فرمایند: «فرزندانتان را با زمان روز بزرگ کنید.» چطور در علم پزشکی قوانین مرتب به‌روز می‌شوند ولی آیا در اقتصاد نمی‌شود قوانین را به‌روز کرد؟ همین کشورهای اسلامی که به آنها اشاره کردم رتبه‌های بسیار خوبی در اقتصاد دارند و اسلامی هم هستند ولی قوانین اقتصادی را مرتب به‌روز می‌کنند و توانسته‌اند جایگاهشان را در تجارت جهانی پیدا کنند.

آقاپور علیشاهای تأکید کرد: حتماً باید تخصص سرلوحه قرار گیرد و در کنار تخصص از افراد متعهد هم استفاده شود. به راحتی می‌توان میان دانشگاه و حوزه هماهنگی ایجاد کرد. نباید میان این دو تقابل وجود داشته باشد. اقتصادی که در دانشگاه تدریس می‌شود با اقتصادی که در حوزه وجود دارد کاملاً متفاوت از یکدیگرند و ضرورت دارد مفاهیم نوین اقتصادی را با احکامی که در حوزه وجود دارد سازگار کرد. میان مؤلفه‌های اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف باید همکاری و هم‌فکر ایجاد شود و نباید با هم اصکاک داشته باشند.

گفت‌وگو از سعید امینی