رسالت امام سجاد(ع)، رهایی انسان از روزمرگی در نگاه توحیدی بود

سیده‌معصومه طباطبایی، استاد حوزه علمیه خواهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از قم اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین مباحثی که در خصوص امام سجاد(ع) مطرح است، حفظ و تعالی میراث این امام است، بنابراین برای اینکه این میراث ارزشمند در طول تاریخ محفوظ بماند و از گزند حوادث و غفلت‌ها و بلا‌های مختلف در امان باشد، باید در ابعاد مختلف به آن پرداخته شود.

وی گفت: صحیفه سجادیه از جمله میراث معنوی امام سجاد(ع) است که از این امام معصوم به یادگار مانده و می‌توان معارف بالایی را از این دعا مشاهده کرد، اما متأسفانه مغفول واقع شده است، چون تک بعدی به این مسئله نگاه می‌شود. پرداختن به ابعاد مختلف شخصیتی به‌ویژه بعد علمی صحیفه سجادیه و میراث معنوی امام سجاد(ع) می‌تواند کمک کند تا شیعیان از این میراث معنوی غافل نشوند.

استاد حوزه علمیه خواهران با بیان اینکه راهکار‌های مختلفی وجود دارد تا بتوانیم نقش امام سجاد(ع) را در تبیین مسائل دینی و اعتقادی بررسی کنیم، افزود: در طول تاریخ به اقتضای شرایط مختلف و موقعیت‌های زمانی و مکانی روش و سیره معصومین(ع) متناسب با افراد زمان خودشان بوده و پس از خفقانی که با شهادت امام حسین(ع) و واقعه عاشورا وجود داشت، دلاورمردی امام سجاد(ع) و حل مسائل اعتقادی و معنوی در راستای تبیین مسائل دینی و به‌ویژه روشنگری واقعه عاشورا کمک کرد تا پایه‌های اسلام محکم بماند و همچنین معارف والایی که در قیام عاشورا وجود داشت، در تاریخ مدفون نماند.

طباطبایی بیان کرد: اگر رشادت‌های امام سجاد(ع) و خطبه غرای ایشان و سبک و سیره حضرت در بهره‌گیری از روش دعا و مرثیه وجود نداشت و از سوی دیگر رشادت‌های حضرت زینب(س) و خطابه‌هایی که حضرت عقیله بنی‌هاشم داشتند، نبود یقینا واقعه عاشورا به‌عنوان یک واقعه زمانی در تاریخ مدفون می‌ماند و معارف والایی که در این قیام وجود داشت، به نسل‌های فعلی نمی‌رسید.

وی با بیان اینکه سبک و سیره امام سجاد(ع) به مبانی اصلی، قواعد و اصولی که در واقعه عاشورا جزو مبنا و شالوده فکری عاشوراییان بوده، بازمی‌گردد، افزود: در واقعه عاشورا مهم‌ترین اصول و مبانی تربیتی را منابع توحیدی تشکیل می‌دهند، یعنی مبانی عاشورایی همسو و هم‌تراز در جهت منابع توحیدی و خداشناسی صرف است.

استاد حوزه علمیه خواهران ادامه داد: آنجایی که امام حسین(ع) در سخت‌ترین حالات ممکن و گودی قتلگاه در آخرین لحظات می‌فرمایند که «الهی رِضاً بِقَضائِکَ و تَسْلیماً لِامْرِکَ وَ لا مَعْبودَ سِواکَ یا غِیاثَ الْمُستَغیثین» و حضرت زینب(س) می‌فرمایند: که «مَا رَأَيْتُ‏ إِلَّا جَمِيلًا» که همه این‌ها  به این برمی‌گردد که سبک و سیره امام سجاد(ع) براساس مبانی پدر بزرگوارشان امام حسین(ع) و عمه‌شان حضرت زینب(س) بر مدار خداشناسی و توحید بوده است.

وی بیان کرد: در نظام تربیتی امام سجاد(ع) انجام مبانی خداشناسی و باور به توحید جزو نخستین مبانی است که در قالب دعا، مرثیه و نیایش بیان شده تا نظام تربیت دینی را برای مسلمانان نهادینه کند، این امر نشان می‌دهد که امام سجاد(ع) تلاش می‌کرد تا در قالب دعا، ثنا و نیایش، انسانی را که به روزمرگی دچار و در مادیات غوطه‌ور شده و درگیر زندگی دنیایی است، با زیبایی‌های نگاه توحیدی گره بزند.

طباطبایی با بیان اینکه از مهم‌ترین نکاتی که در نظام تربیتی امام سجاد(ع) وجود دارد و درس‌آموز است، خطبه شام است، ادامه داد: حضرت در آن خطبه به این مسائل توجه ویژه‌ای داشتند و طی سخنرانی خود در مسجد یزید به نکات و ظرایف بسیار ریز و عمیقی اشاره کردند که نشان‌دهنده همان سبک توحیدی حضرت است، آنجا که می‌فرماید‌ ای خطیب وای بر تو که رضایت مخلوق را به‌وسیله غضب خالق خریدی، جایگاهت پر از آتش خواهد شد.

وی ادامه داد: نکات تربیتی این بخش از سخنرانی حضرت سجاد(ع) کاملا روشن است و در آن مقصد و مسیر نظام توحیدی بیان می‌شود و تنها رضایتی را مورد پذیرش قرار می‌دهد که بر مدار رضایت توحیدی باشد و هر آنچه غیر از خداست را مذمت می‌کند.

استاد حوزه علمیه خواهران بیان کرد: دعانگاری‌های حضرت سجاد(ع) و باور توحیدی که در قالب دعا معرفی می‌کند، پیامبر گرامی اسلام(ص) را به‌عنوان الگوی تربیتی و تمام عیار نشان می‌دهد، آنجا که می‌فرماید: «لَقَد کانَ لَکُم فی رَسولِ اللَّهِ أُسوَةٌ حَسَنَةٌ» که این الگویی برای امام سجاد(ع) است تا زمانی که می‌خواهند الگوی تمام عیاری را معرفی کنند، پیامبر اکرم(ص) را به عنوان الگویی وارسته به مردم معرفی کند.

وی گفت: از دیگر اصول تربیتی که در نظام توحیدی امام سجاد(ع) وجود دارد، دوری از غفلت، دعوت به ساده‌زیستی و زندگی بر مدار رضایت الهی، زندگی توحیدی و رعایت حد تعادل در مسیر زندگی، نوع دوستی و انسان دوستی است.